محمود آموزگار؛ رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) با تاکید بر اهمیت کتاب در تاریخ و فرهنگ ایران، گفت: از زمانی که کتابت و نوشتن وجود داشت، کتابخانه بخش جدانشدنی آن بود. در این زمینه نمونه‌های زیادی داریم که می‌توان به مدارس نظامیه که در کنارشان کتابخانه‌های متعددی مشغول به کار بود، اشاره کرد.

رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران با اشاره به اینکه ادیان، اولین کتابدارهای جهان بوده‌اند، افزود: درواقع روحانیون ادیان مختلف اولین نگهدارنده‌های کتاب و کتابداران بودند. در تمام صومعه‌ها در سرزمین‌های مسیحی مطالعه متون در کنار عبادت و سایر کارها جز یکی از مهمترین نقش این مراکز به شمار می‌رفت. به این ترتیب افرادی که تمایل به خواندن این مطالب داشتند می‌توانستند در این صومعه‌ها به مقصود خود دست پیدا کنند.

او ادامه داد: در واقع فلسفه این موضوع را می‌توان اینگونه بیان کرد که از آن جایی که دسترسی به کتاب برای مردم دشوار بود به راحتی نمی‌توانستند نسخه‌ای بخرند یا آن را نگهداری کنند به این منظور مکان‌هایی در نظر گرفته شد که طالبان دانش بتوانند به این مکان‌ها مراجعه کنند. در دوران مدرن اشکال این موضوع جدیت بیشتری به خود گرفت. یعنی هنگامی که عموم مردم نیازمند مطالعه بیشتر و یادگیری شدند، کتابخانه از محدوده خواص خارج و شکلی عمومی‌تر به خود گرفت.

آموزگار با بیان اینکه کتابخانه‌ها در افزایش صنعت کتاب و افزایش سرانه مطالعه نقش بی‌بدیلی دارد، اضافه کرد: در راس تمام این موضوعات کتابخانه‌ای با پسوند ملی قاعدتا تعریف گسترده‌تری را نسبت به سایر کتابخانه‌ها دارد و آن هم این است که میراث مکتوب ملی را به نمایش می‌گذارد.

رئیس اتحادیه ناشران به عملکرد کتابخانه ملی اشاره کرد و تاکید کرد: امیدواریم کتابخانه ملی سازوکاری طراحی کند تا هرکسی که نیازمند مطالعه و پژوهش است به سهولت بتواند به منابع دسترسی پیدا کند. در این میان با وجود نقش پر اهمیت کتابخانه‌ها متاسفانه این فضای فرهنگی در کشور ما ناچیز شمرده شده و اهمیت آن دیده نمی‌شود همان گونه که دیدیم در تخصیص بودجه کمترین میزان و سهم به حوزه فرهنگ داده شد.

او با بیان اینکه خواسته اهالی فرهنگ از رییس دولت این است که مشکلات و معضلات حوزه فرهنگ به ویژه کتاب را با نگاهی عمیق‌تر حل کنند، افزود: این نگاه می‌تواند با اختصاص بودجه بیشتری به حوزه فرهنگ و توجهات گسترده‌تر به فرهنگ کتاب و نشرآثار در جامعه صورت گیرد.

آموزگار در ادامه با اشاره به اینکه در کشور ما حدود 200 شهر بزرگ کتابخانه عمومی ندارند گفت: دلیل این کمبودها اختصاص بودجه اندک به این حوزه است بعلاوه دیده نشدن کتاب فروشی‌ها و کتابخانه‌ها در سطح شهر معضل دیگری بوده که باعث شده حضور محسوسی در زندکی شهروندان ایفا نکند.

رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان در ادامه تصریح کرد: کتابخانه با کتاب‌خوانی رابطه مستقیم و موثری دارد که در صورت تقویت و توجه به آن سرانه مطالعه کشور افزایش می‌یابد. در واقع اگر می‌خواهیم سرانه مطالعه کشور بالا رود باید به کتابخانه‌ها بهای بیشتری داده شود و زمینه دیده شدن آن‌ها در زندگی روزمره شهروندان فراهم شود و در یک جمله باید کاری کرد که کتابخانه‌ها پاتوق شهروندان شوند.

او افزود: دولت در این میان می‌تواند حلقه وصل میان کتابخانه و مردم باشد و راه کاری را ارائه دهد که فرهنگ کتابخانه و کتاب‌خوانی در میان مردم پررنگ شود. واقعیت این است که این امر وظیفه دولت‌هاست. اما به شکل مستقل اگر کشوری علاقمند است که مردمش با مطالعه بیشتر بیاموزند تا زندگی بهتری را در پیش بگیرند قاعدتا باید شرایط مناسب را برای آن ها فراهم آورد.

آموزگار از اهمیت و جایگاه کتابخانه‌ها سخن گفت و ادامه داد: اگر اهمیت کتابخانه و جایگاه آن مشخص شود خواهیم دید که کتابخانه ملی از اهمیت بالایی برخوردار بوده و انتظاراتی که از آن به عنوان یک نهاد جلودار می‌رود بیش از سایر مراکز است.

او افزود: یکی از این موارد توجه به تکنولوژی‌های قابل اجرا در کتابخانه است. به عنوان نمونه می‌توان به جای اضافه کردن مخزن‌ها در کتابخانه به افزایش تکنولوژی این سازمان پرداخت به نحوی که تمام مردم از اقصی نقاط کشور بتوانند با متصل شدن به سایت کتابخانه به راحتی به مقالات و کتاب‌ها دست پیدا کنند. سیستم دیجیتال می‌تواند مناسبات بی‌ربط را حذف کرده و در همگانی شدن دسترسی این کتاب‌ها به عموم مردم کمک بسزایی می‌کند.

رئیس اتحادیه ناشران از یک جانبه حرکت کردن کتابخانه ملی سخن گفت و ادامه داد: متاسفانه تاکنون فعالیت مدیران کتابخانه ملی محدود و مختص خود کتابخانه بوده است. در وافع آن را یک عمارت می‌بینند و هر روز به رفع نواقص داخلی مجموعه می‌پردازند در حالی که کتابخانه ملی باید نیازهای کل کشور را مرتفع کرده و برای تمام مردم کشور به راحتی قابل دسترسی باشد.

او عنوان کرد: متاسفانه معضل امروز جامعه، استفاده ناصحیح از داشته‌هایمان است.کشور ما نیازمند مشارکت سیستمی در تمام حوزه‌ها و حذف نگاه بخشی و جزیی است.

آموزگار در پایان خاطرنشان کرد: این موضوع که کتابخانه ملی 80 سال دوام پیدا کرده است نکته بسیار مهم و قابل توجهی است اما انتظاراتی از آن می‌رود که به عنوان سمبل و نماد کتابداری و کتابخانه در کشور باید توجه بیشتری به آن شود.