فتح‌الله مجتبایی بنیان‌گذار این جایزه ضمن تشکر از محمدخانی و شهر کتاب که پیشنهاد او در راه‌اندازی این جایزه پذیرفته و آن را عملی کردند، گفت: این برنامه الان هفت سال است که به نحو احسن عملی شده است، خوشبختم تعداد رسالهها از سه یا چهار عدد در سال اول به بیش از 30 عدد در امسال رسیده و این نشان می‌دهد که این حرکت مورد استقبال و قبول جامعه علمی و تشویق دانشجویانی بوده است که در زمینه‌های مربوط به تاریخ، فرهنگ و هویت ملی ما کار کرده‌اند.
فرهنگ و تاریخ مایه فخر و سربلندی ایران در دنیا
وی با بیان اینکه اگر در دنیا چیزی داشته باشیم که مایه فخر و سربلندی ما باشد، فرهنگ و تاریخ ماست، سپس ادامه داد: هرچه در این زمینه کار کرده باشیم باز هم کم است، ما نفت داریم اما این دارایی تا به حال بیش از آنکه مایه رفاه ما باشد، مایه زحمت ما بوده و تمام شدنی است، آنچه که می‌ماند هویت ملی، مفاخر تاریخی و فرهنگ ما است که در دنیا ما را شناسانده و مایه سرفرازی ایران است. با ایران شوخی کردن کار آسانی نیست و هر کس در زمینه فرهنگ کاری کند، بسیار پر ارج است و تاریخ و روح ایرانی از او سپاسگزار خواهد بود.
مجتبایی این جایزه را برای خودش تجربه بسیار مفیدی خواند و اظهار کرد: در گذشته می‌دیدیم که اکثر دانشجویان تنها به تصحیح بسنده می‌کردند و کارها در چارچوب تاریخ ایران بود ولی اکنون فراتر رفته‌اند و این مقدمه خوبی برای جهانی شدن تحقیق و پژوهش فرهنگ ایرانی است.
وی در ادامه ضمن سپاسگزاری از هیات داوران این جایزه که وقت خود را صرف خوانش و بررسی این تعداد رساله کرده‌اند، گفت: بسیار با قیمت است که در این روزگار وانفسا کسی وقتش را صرف داوری این رسالهها کند و امیدوارم این جریان حتی بعد از من هم با کوشش این دوستان ادامه پیدا کند تا نسل جوان آینده هم از این تشویق‌ها برخوردار شوند.
کمبود تولید فکر، ابتکار، خلاقیت و بیان نکات بدیع در پایان‌نامه‌ها
علی‌اصغر محمدخانی، متولی برگزارکننده این مراسم در ابتدای این جلسه گفت: ما در این جایزه پایان‌نامه‌های حوزه ادبیات فارسی که در این هفت سال از دانشگاه‌های مختلف برای ما ارسال شده است به پنج دسته تقسیم می‌کنیم. دسته اول صرفا گردآوری هستند و کمتر ارزش فکری و ابتکاری دارند. دسته دوم پایان‌نامه‌هایی هستند که سعی در انطباق یک متن با یک نظریه دارند که بسیاری از این پایان‌نامه‌ها بیشتر از ترجمه‌های غیر دقیق به فارسی و کمتر از منابع اصل استفاده می‌کنند. سومین بخش از پایانامه‌ها رساله‌هایی هستند که به تصحیح نسخه‌ها می‌پردازند و ما همیشه نیاز داریم که این نوع پایان‌نامه‌ها ابزاری شوند. چهارمین بخش رسالهها به شرح و تعلیق‌نویسی مربوط است و بخش پنجم پایان‌نامه‌هایی است که بدون دنبال کردن نظریه خاصی به نقد متن می‌پردازند.
وی ادامه داد: نکته‌ای که در ضعف پایان‌نامه‌های حوزه ادبیات فارسی می‌بینیم که البته در رشته‌های دیگر علوم انسانی هم وجود دارد، متاسفانه تولید فکر، ابتکار، خلاقیت و بیان نکات نو و بدیع کمتر در پایان‌نامه‌هاست که باید بیشتر در این حوزه فکر شود و قدم‌های جدی‌تری برداریم.
شرکت هفتاد درصدی بانوان در جایزه مجتبایی
محمدخانی با بیان اینکه امسال ۳۴ رساله برای این جایزه دریافت کردیم که از نظر کمی نسبت به سال‌های گذشته افزایش بسیاری داشته و تقریبا دو برابر سال گذشته است، اظهار کرد: ۲۲ نویسنده این پایان‌نامه‌ها بانوان بودند. بعنی حدود ۷۰ درصد این رساله‌های به دانشجویان دختر دانشگاه‌ها اختصاص داشت و 11 پایان‌نامه هم از دانشجویان پسر دانشگاه‌ها بود. ۲۱ پایان‌نامه یعنی هفتاد درصد پایان‌نامه‌های رسیده در حوزه ادبیات کلاسیک بودند که بیشترین تعداد درباره شاهنامه فردوسی و به تعداد هشت عدد بود، در حالی که در سال‌های گذشته بیشتر با سنایی روبه‌رو بودیم و هشت پایان‌نامه هم به ادبیات معاصر یعنی از دوره مشروطه به بعد اختصاص داشت.
وی با بیان اینکه در این دوره از دانشگاه‌های شهرهای مختلف کشور رساله برای ما ارسال شد، گفت: دانشگاه الزهرا با هشت رساله بیشترین تعداد را داشت. دانشگاه فردوسی مشهد با پنج عنوان پایان‌نامه، دانشگاه خوارزمی، واحد علوم تحقیقات دانشگاه آزاد، دانشگاه ارومیه و پژوهشگاه علوم انسانی هر کدام با دو عنوان پایان‌نامه در این مسابقه شرکت داشتند و بقیه پایان‌نامه‌ها از دانشگاه‌های یزد، رازی، سیستان و بلوچستان، تبریز، ادیان و مذاهب قم، شهید مدنی آذربایجان، دانشگاه‌های آزاد اراک و نجف‌آباد، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشگاه تهران و دانشگاه شهید بهشتی دیگر دانشگاه‌هایی بودند که پایان‌نامه‌هایی برای ما ارسال کردند که بررسی شد.
محمدخانی در ادامه سه کتاب که از رساله‌های برگزیده دوره‌های قبلی جایزه دکتر فتح‌الله مجتبایی که به همت نشر هرمس به چاپ رسیده بود، رونمایی کرد و قول چاپ آثار برگزیده این دوره را هم به دانشجویان برگزیده داد.
در بخش دیگری از این جلسه استادان راهنمای سه اثر برگزیده درباره رسالهها صحبت کردند. سخنان تقی پورنامداریان را اینجا بخوانید.
محمدجعفر یاحقی جایزه مجتبایی را باعث ایجاد موجی در رساله‌نویسی دانست و اظهار کرد: امروزه می‌بینیم که یک موج فردوسی‌گرایی در جوان‌ها ایجاد شده است؛ نه تنها در رساله‌های دانشگاهی بلکه در بین جامعه نیز چنین روحیه‌ای دیده می‌شود.
مریم مشرف از نادیده شدن زنان در محیط آکادمیک انتقاد کرد و گفت: باید خون گریست به حال دانشگاه‌ها که حقوق دانشجویان زن در آن اینگونه اجحاف می‌شود. چرا زنان به سختی جز هیئت علمی قرار می‌گیرند؟ ما باید به حقوق دانشجویان احترام بگذاریم تا بتوانند سمت‌های بالاتر در محیط آکادمیک به دست آورند.
در پایان جلسه برگزیدگان این دوره از جایزه دکتر فتح‌الله مجتبایی پشت تریبون رفته و هرکدام ضمن قدردانی بسیار از زحمات دکتر مجتبایی به دلیل برگزاری این جایزه به مدت پنج دقیقه درباره موضوع رساله خود توضیحاتی عنوان کردند.
در این مراسم، جوایز هفتمین دوره جایزه دکتر فتح‌الله مجتبایی که به سه بانوی محقق تعلق یافته بود توسط محمدخانی معرفی شدند که دو رساله برگزیده این دوره رساله‌های «نقش تقابل‌ها در ساختار، بلاغت و زیبایی‌شناسی مثنوی (با تکیه بر دفتر اول و دوم)» نوشته لاله معرفت از دانشگاه خوارزمی با راهنمایی تقی پورنامداریان و «بررسی ساختار اسطوره‌ای حماسه‌های پهلوانان خاندان سام» نوشته لیلا حق‌پرست از دانشگاه فردوسی مشهد با راهنمایی محمدجعفر یاحقی بودند. همچنین از رساله «ریشه‌یابی اقوال صوفیه در نوبت ثالثه کشف‌الاسرار میبدی» نوشته بهدخت نژادحقیقی از دانشگاه شهیدبهشتی با راهنمایی مریم مشرف تقدیر شد.
نظر شما