به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نخستین کنگره علمی حقوق شهروندی با رویکرد فرهنگی امروز پنج شنبه 7 دیماه در سازمان ملی اسناد کشور برگزار شد.

مونس کشاورز دبیر نخستین کنگره علمی حقوق شهروندی با رویکرد فرهنگی با اشاره به ضرورت گفتمان‌سازی علمی در این حوزه گفت: به همین دلیل دبیرخانه این کنگره از دو سال پیش کار خود را آغاز کرده و با انتشار فراخوانی اقدام به گردآوری پایان‌نامه‌ها و کتاب‌های مرتبط با این حوزه کرده است.

وی ادامه داد: تاکنون بیش از دو هزار سند و اثر مکتوب در این حوزه دریافت شده است که بر اساس آن کتابی از مجموعه مقالات برگزیده منتشر شده است. تاکنون حدود 850 مقاله علمی از سوی پژوهشگران حقوق شهروندی سراسر کشور به دبیرخانه ارسال شده و 350 مقاله به عنوان مقالات برتر به صورت پوستر ارائه شده و در کتاب چکیده مقالات این کنگره منتشر شده است.

کشاورز در پایان از  شهیندخت مولاوردی، دستیار ویژه رئیس جمهور در امور شهروندی، درخواست کرد تا از پتانسیل‌ها و ظرفیت‌ها فعالان، محققان و نویسندگان جوانی که تاکنون با دبیرخانه این کنگره در ارتباط بوده‌اند به نحوی استفاده شود.

قرار نیست منشور به لایحه تبدیل شود
شهیندخت مولاوردی، دستیار ویژه رئیس جمهور در امور شهروندی نیز در این مراسم طی سخنانی با تاکید بر اینکه قرار نیست منشور حقوق شهروندی به لایحه تبدیل شود گفت: اما در خصوص بخش‌هایی از منشور نیاز است که لوایح جدید ارائه شود؛ زیرا با توجه به تصویب قوانین در این زمینه تصویب لایحه امر چندان مطلوبی نیست.

وی با اشاره به نهادینه سازی حقوق شهروندی و توجه به ساختارهای ذهنی در این باره افزود: درباره نهادینه سازی که رویکرد فرهنگی آن بیشتر متوجه آموزش رسمی و غیر رسمی است، باید گفت تمرکز روی نهادهای مدنی، دانشگاه‌ها، حوزه‌های علمیه، رسانه‌ها، شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی به عنوان رسانه فراگیر می‌تواند به شکل‌گیری هدف و تحقق آن کمک کند. 

وی تصریح کرد: مفهوم حقوق شهروندی و رابطه دوسویه بین دولت و ملت از حیث اجتماع، حفظ آن و از طرف دیگر تضمین دولت برای حمایت از آن حقوق باید مورد توجه قرار گیرد.

دستیار ویژه رییس جمهور در امور حقوق شهروندی با بیان اینکه در مورد درک مشترک از شهروندی و حقوق شهروندی که لازمه تحقق حقوق شهروندی است باید به عنصر کلیدی مشارکت توجه کرد، بیان کرد: افرادی که به عنوان شهروند شناخته می‌شوند باید درک درستی نسبت به تعریف شهروندی داشته باشند. مسئولیت هایی که یک دولت برای تامین این حقوق دارد باید به درستی شناخته شود تا بتوانند مطالبه‌گر باشند. ما به این وضعیت می‌رسیم که شهروندی از اصول دموکراسی قلمداد می‌شود.

به گفته وی، ایده بنیادی مربوط به شهروند این است که برای آنها حق تعیین سرنوشت قائل باشیم که به موجب آن به پیوند وثیقی برای تعیین سرنوشت فرهنگی، سیاسی و اجتماعی می‌رسیم. این یک ماهیت دوگانه است و این مسئولیت حق و تکلیف مدارانه را منحصر به دولت نمی‌کند و با شهروندانی مواجه نیستیم که چشم به دولت داشته باشند تا صرفا دولت و حاکمیت قدم جدی بردارد. برای چگونگی این باید به این پرداخت که شهروندی با چگونه انسان بودن ارتباط دارد. این حق جایی برادری و برابری را نشانه گرفته و ایده‌ای است که بی عدالتی درون جامعه را به چالش می‌کشد و با مردم سالاری ارتباط دارد.

مولاوردی با بیان اینکه درباره اصل نظارت همگانی یک وضعیت تعاملی بین شهروندان و نهادها انتظار می‌رود گفت: مهم این است هر یک در مراحل رشد و بلوغ به آنچه به عنوان شهروند به آنها مربوط می شود آگاه شوند. قانون حد و حدود و محدودیت‌ها و فرصت‌ها را بر اساس منابع خود تببین می‌کند اما مهم فهم دقیق از بایسته‌هاست و نقش آموزش و پرورش در اینجا بارز می شود که علاوه بر آشنایی به حقوق، شیوه‌های دستیابی را آموزش می‌دهد. در بعد اول چالش داریم و هنوز به بعد دوم نرسیدیم.

دستیار ویژه رییس جمهور در امور مربوط به حقوق شهروندی با بیان اینکه دولت به تنهایی نمی‌تواند در تحقق این حقوق موثر باشد، عنوان کرد: در این بخش آموزش رسمی و غیر رسمی را به صورت همزمان داریم. باید بتوانیم آن را به گفتمان غالب جامعه تبدیل کنیم. هنوز مشارکت داوطلبانه بخش خصوصی را شاهد نیستیم. چالش دیگر بحث ضمانت اجرا است که شامل اصلاح قوانین و وضع قوانین جدید خواهد بود. قرار نیست منشور به لایحه تبدیل شود اما درباره بخش‌هایی از منشور نیاز است که لوایح جدید ارائه شود. زیرا با توجه به تصویب قوانین در این زمینه، تصویب لایحه امر چندان مطلوبی نیست.

وی ایجاد همگرایی بین دستگاه‌های اجرایی و قوای سه گانه را در تحقق حقوق شهروندی ضروری دانست و افزود: تدوین شیوه‌ها و آیین های غیرقضایی که به موجب آن شهروندان در کمترین زمان به حقوق خود برسند و گزارش سالانه رییس جمهور از پیشرفت ها و راهکارهای رفع موانع به نوعی شروع شده است و بعضی از امور دیگر یا در نیمه راه هستند یا بعضا به پایان رسیده‌اند. اگر شهروندان این مطالبه‌گری ناشی از آگاهی را نداشته باشند هیچ دولتی خود را در معرض چالش ها قرار نخواهد داد..

تقدیر از 14 نویسنده کتاب برگزیده
در این مراسم از امیر علی اجاقی، سهراب مظفری‌نیا، سمانه سنجابی، زهرا جوانمرد، آناهیتا سیفی، نفیسه نکویی مهر، یونس کازرانی، ندا نبوی طباطبایی، روح‌الله روح‌اللهی، محمد علی جنیدی، مسعود مهامی، محمود بانی، کاظم منافی و پویان بیگلری به عنوان نویسندگان 14 کتاب برتر در این کنگره تجلیل شد.

بر اساس گزارش ایبنا، در بخشی از این مراسم از رسانه‌های فعال در نخستین کنگره علمی حقوق شهروندی با رویکرد فرهنگی از جمله خبرگزاری کتاب ایران تقدیر به عمل آمد.

همچنین از 10 نویسنده برتر در بخش پایان‌نامه نیز با اهدا تندیس تقدیر به عمل آمد. در این همایش، 350 نفر از محققان، پژوهشگران و استادان دانشگاه در مقاطع تحصیلی کارشناسی ارشد و دکتری حضور داشتند و مسئولان وزارتخانه های مختلفی مانند علوم، تحقیقات و فناوری، فرهنگ و ارشاد اسلامی، دادگستری، تعاون، کار و رفاه اجتماعی، ارتباطات و فناوری اطلاعات و سایر دستگاه ها به بیان دیدگاه ها، عملکرد و دستاوردهای خود در زمینه حمایت و توسعه از حقوق شهروندی پرداختند.