یکشنبه ۲۶ آذر ۱۳۹۶ - ۱۵:۱۲
نمایشنامه «عروسی چاه» در فرهنگسرای اندیشه بررسی شد

معرفی و بررسی مجموعه نمایشنامه «عروسی جاه»، نوشته امیر دژاکام در فرهنگسرای اندیشه برگزار شد.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) به نقل از روابط عمومی فرهنگسرای اندیشه، این جلسه که 25 آذر 96 و با حضور امیر دژاکام، دکتر رحمت امینی، آرش دادگر و حسین آشتیانی به عنوان مجری برگزار شد، با نمایشنامه‌خوانی آثار «شیشه» و «ضیافت شیطان» نیز همراه بود. بازیگران این نمایشنامه خوانی مرتضی آقاحسینی، بهرام ابراهیمی، تینو صالحی، ابوالفضل جمشیدی، حسن شهبازی، حامد پورمحمد، روشنک شهبازی و آزاده آقاخانی بودند.
پس از خوانش نمایشنامه «شیشه»، آرش دادگر به تاثیر امیر دژاکام، محمد رحمانیان و محمد چرمشیر بر تاتر کلاسیک ایران اشاره کرد و گفت:« درام نویسی ایران عمری ندارد و با گذر از آثار دهه 60 و 70 است که توانسته ایم به تاتر رئال، پست مدرن و سوررئال برسیم. امیر دژاکام حتی در اجرای آثار قدیمی اش نیز ، مسائل اجتماعی روز را وارد نمایش خود می کند.»
او تاکید کرد: «نسل جدید باید همچنان ارتباط خود را با ادبیات کلاسیک ایران حفظ کند و امیدوارم بیشتر به سمت خوانش ادبیات داستانی خودمان برویم؛ ادبیاتی که خارجی ها خیلی بیشتر از ما از آن استفاده می کنند.»
 
سپس، امیر دژاکام در مورد این اثر خود گفت: « در «شیشه» سعی کردم به انسانی ترین شکل ممکن مهاجرت را بررسی کنم؛ یک سوتفاهم کوچک، یک تراژدی بزرگ را ایجاد می کند و چرا جوان ها می گذارند و می روند(خارج)؟»
در ادامه و پس از خوانش نمایشنامه «ضیافت شیطان»، دکتر امینی تاثیر آثار کلاسیک ادبیات ایرانی بر نمایشنامه های دژاکام را ریشه یابی کرد و گفت:« در «شهرزاد« اثر هزار و یک شب، در «ترانه دختر شاه پریون» و «مجلس سیاوش خوانی» اثر شاهنامه و الهی نامه عطار در «ضیافت شیطان» مشهود است.»
وی  4 دسته کلی نمایش سنتی ایرانی،سیاهبازی  و تختحوضی،شبیه‌خوانی،نقالی و پرده‌خوانی و نمایش عروسکی را نام برد و بیان کرد که نمایش‌های ایرانی قبل از آشنایی با درام، معمولا ویژگی‌های خاص خود را داشتند و فاقد متن بوده‌اند. نویسندگانی مانند بهرام بیضایی علی حاتمی و علی نصیریان سعی کردند نه فقط با دانشی که از درام داشتند، بلکه بر پایه آثار کلاسیک، به خلق اثر بپردازند.
 امینی ادامه داد: «امیر دژاکام توانسته دانشی که از تاتر آکادمیک و تخصصی دارد را با نمایش های سنتی ترکیب کند. در این اثر، یعنی «ضیافت شیطان»، بحر طویل خوانی، شگردهای تکرار در سیاه بازی و غافل گیری را می‌بینیم. حتی زمانی هم که اثر در شکل قدیمی‌اش پیش می‌رود، ناگهان عناصر امروزی هم دیده می شوند.»
پس از آن، حسین آشتیانی، مجری جلسه، این سئوال را از امیر دژاکام مطرح کرد که چرا او در سایر نمایشنامه‌هایش متون کهن را دنبال نکرده است؟

دژاکام در پاسخ به این سئوال گفت: «خودم را نمایشنامه‌نویس نمی‌دانم و این آثار به شکل زنجیره‌واری به یکدیگر مربوط هستند. در «یک نامه عاشقانه سانسور شده»، همان حرفی را زده‌ام که در «عروسی چاه» به نوعی دیگر بیان کرده‌ام. عروسی چاه آیینی است که در یزد برای چاه خشک شده، زایش زن، زمین، چشمه و ... گرفته می‌شود. چاهی خشک شده و چوپانی - بسیاری از پیامبران هم چوپان بوده اند - که همسری نازا دارد برای به آب آوردنش می رود؛ چوپان می‌میرد، چاه آب می آورد و زن باردار می شود.»
او ادامه داد:« در «یک نامه عاشقانه سانسور شده»، انسانی خودش را سانسور، و با وسواس ابراز عشق می‌کند اما در نهایت نمی‌داند این نامه عاشقانه را به چه کسی می خواهد بدهد. در «ترانه دختر شاه پریون» و «نصرت خانم» -که نام مادرم نیز هست- عشق را دنبال کرده‌ام. من همچنین در مورد «ایوب خان»، پدرم نوشته‌ام و این را از نویسندگانی مثل تنسی ویلیامز، چخوف و ... یاد گرفته‌ام که در مورد روابط خود نوشته‌اند. «شیشه» نثری امروزی و «ضیافت شیطان» نثری پیچیده تر دارد اما این دو اثر جدای از هم نیستند.»
آرش دادگر در ادامه، نمایشنامه‌های دژاکام را با نمایش‌های کلاسیک ایرانی مقایسه کرد و گفت: "آثار امیر دژاکام در داستان های تو در تو شما را به گذشته می‌برد و این را وام دار ادبیات فارسی و نمایش ایرانی است. نمایش های کلاسیک ایرانی مثل تعزیه، خیمه شب بازی و ... همه نمایش هایی ایستا هستند که در آنها پویایی وجود ندارد. بهرام بیضایی میزانسن‌های هندسی را در اجراها به وجود آورد که هیچ گاه تکامل پیدا نکرد اما دژاکام توانسته اجراها را به شکلی پویایی در بیاورد.»
دادگر افزود: «در موضوعات حماسی و بزرگی که به تاریخ و گذشته مربوط است، به سراغ مردمی می رویم که هیچ گاه صدایشان را نشنیده ایم و نمی توانیم آپارتمانی با این نوع موضوعات برخورد کنیم. در «ضیافت شیطان»، نیاز کامل زن در دل تاریخ گفته می شود که چطور انکار شده، نادیده گرفته شده و مورد ظلم قرار گرفته است؛ که این روایت تمام زن های تاریخ و داستان های شفاهی ماست.»
سپس، حسین آشتیانی، به طرح این نکته پرداخت که تمام نمایشنامه های دژاکام از «هرجا جماعتی گرد هم آیند» شکل گرفته شده و برای سالن تاتر نوشته نشده است.
دژاکام در پاسخ به این نکته توضیح داد:« در تاریخ تاتر، به اعتبار مکان، دو نوع تاتر وجود دارد، یکی تاتر رسمی و دیگر تاتر غیررسمی که به آن تاتر بیرونی می گوییم. به عقیده من، تاتر ایرانی جز تاتر بیرونی محسوب می شود. به طوری که در مزرعه، میدان شهر یا در معماری که حیاط خانه ای پشت بام دیگری است، قابل اجراست. خصلت نمایش ایرانی این است که هرکجا بیننده آرامش داشته باشد و تماشگر و بازیگر بتوانند با یکدگیر مواجه شوند، تبدیل به یک صحنه می شود. چرا «هر جماعتی که گرد هم آیند»؟ چون من در کنار مردم هستم و این جز زیبایی شناسی من است که خیلی از کارهای نمایش را خودم انجام دهم یا با نبود امکانات صحنه کنار بیایم. اگر مردم نباشند، نمایشی هم نیست.»
در نهایت، دکتر امینی نتیجه‌گیری کرد که نمایشنامه‌های امیر دژاکام در کنار تماشایی بودن، خواندنی هم هستند و اگر تاتر به معنای اخص کلمه در هر اقلیمی حضور داشته باشد، به فرهنگ آن اقلیم کمک شایانی خواهد کرد. 
 

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها