کتاب «جامعهشناسی فرهنگ»، اثر ریموند ویلیامز، از پیشگامان اصلی مطالعات فرهنگی معاصر به ترجمه حسن چاووشیان ذیل مجموعه «جامعه و فرهنگ» از سوی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات منتشر شد.
نویسنده با بیان اینکه جامعهشناسی فرهنگی با فرایندهای اجتماعی كل تولید فرهنگی، از جمله شكلهایی از تولید كه میتوان آنها را ایدئولوژی نامید، سروكار دارد؛ تصریح میکند که جامعهشناس فرهنگ، کارکردها و روابط اجتماعیای را مطالعه میکند كه نهتنها فرهنگ یا ایدئولوژی مشخصی را ایجاد میکند؛ بلكه مهمتر از آن، وضعیتهای واقعی پویایی را به وجود میآورد كه در آنها نهتنها پیوستگیها، بلكه تضادها، تنشها، اهتمامها و انصرافها، نوآوریها و تغییرهای واقعی وجود دارد.
ویلیامز ضمن پرداختن به نهادها و تشكلهای تولید فرهنگی، روابط اجتماعی ابزارهای خاص تولید فرهنگی را نیز بررسی و به روشهایی در زندگی اجتماعی كه «فرهنگ» و «تولید فرهنگی»، به كمك آنها بهصورت اجتماعی شناسایی و تشخیص داده میشود، توجه میکند. این صاحبنظر فرهنگی با بیان اینکه جامعهشناسی فرهنگ باید به آشكارترین وجه ممكن، به شكلهای هنری خاص توجه كند، به مثالهایی از دنیای نمایش و تئاتر، در این کتاب پرداخته است.
ویلیامز در جامعهشناسی فرهنگ راه یكسره تازهای را در پیش نمیگیرد. همانطور كه آخرین جملە این كتاب به ما میگوید، ویلیامز مشتاقانه در اندیشە تولد «رشتە بزرگ جدیدی» است كه برخورد بسیار متفاوتی با فرهنگ خواهد داشت. او كه میكوشد عرصە هنوز شكل نگرفتە جامعهشناسی فرهنگ را به تصور درآورد، به طور ضمنی رویكرد ادبی به فرهنگ را نقد میكند؛ یعنی میتوانیم بگوییم ِ نقد هر شكلی از مطالعههای فرهنگی كه «فرهنگشناسی امر اجتماعی» را صرفاً شاخهای از نقد ادبی یا بسط نقد ادبی معرفی میكند. به این ترتیب، او به طور تلویحی خود را نیز نقد میكند و دیگر اینكه او چارچوب بسیار نویدبخشتری میسازد كه در آن می توان امكان مخالفت و مقاومت منتقد در جامعهای را تصور کرد كه برای همیشه تكه تكه شده است.
جامعهشناسی فرهنگ مشحون از اشتیاق به عرضه كردن جامعهشناسی است؛ رشتهای كه اندرسن جای خالی آن را در سال 1968 گوشزد كرده بود. درواقع به همین دلیل است كه جامعهشناسی فرهنگ ظاهر عجیب، ساده و رسمی تا حدی غیرجذاب دارد.
ویلیامز در این كتاب برای دیدن چشمانداز وسیعتر سعی میكند بر فراز عالم و نشانههای معمول و حد و مرزهایی صعود كند كه منظرە فرهنگی را همواره به كمك آنها شناختهایم. حاصل این كار برای بسیاری از خوانندگان، نوعی سردرگمی و گیجی دربارە موضع و مقصد كتاب است.
کتاب «جامعهشناسی فرهنگ»، تحت عنوان مجموعه «بنیانهای مطالعات فرهنگی»، تحت نظر دکتر محمد رضایی منتشر شده و 8 اثر دیگر نیز با عناوین «فرهنگ و جامعه»، «انقلاب طولانی»، «تفسیر فرهنگ»، «شیاطین کوچه و هراس اخلاقی»، «راه دشوار احیاء: تاچریسم و بحران چپ»، »کنترل بحران»، «کاربرد سواد» و «خردهفرهنگ» از همین مجموعه در حال آمادهسازی است.
کتاب «جامعهشناسی فرهنگ» اثر ریموند ویلیامز به ترجمه حسن چاوشیان با شمارگان هزار نسخه در 306 صفحه و با قیمت 16 هزار تومان از سوی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطاتوارد بازار نشر شده است.
نظر شما