مهناز عسگری در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) وضعیت تالیف و ترجمه آثار علمی در حوزه کودک و نوجوان را بسیار ضعیف ارزیابی کرد و گفت: من سال‌هاست که به شکل حرفه‌ای در زمینه تألیف و ترجمه کتاب‌های علمی برای کودکان فعالیت می‌کنم و کتاب‌های مرجع، فرهنگ لغت و دایره‌المعارف‌های مختلف مانند «دایرة‌المعارف بزرگ دبستان» را برای کودکان و نوجوانان تالیف کردهام. همچنین فرهنگ لغتی برای بچه‌ها از دوسال تا پایان دبستان به صورت سطح‌بندی شده و براساس گروه سنی تالیف کردهام.
وی درباره فعالیتش در حوزه ادبیات نیز بیان کرد: به‌خاطر علاقه به حوزه ادبیات به‌عنوان زنگ تفریح در میان ترجمه و تالیف کتاب‌های علمی به کتاب‌های ادبی نیز می‌پردازم چرا که معتقدم ادبیات موجب می‌شود که جنب‌وجوش ذهنی، تفکر و خلاقیت در فرد ایجاد شود و کمک می‌کند که شخص بتواند حوزه علم را بهتر دنبال کند و نثر بهتری در ترجمه و نگارش داشته باشد.
مطالعه آثار ادبی سبب افزایش هوش و خلاقیت در کودکان می‌شود
به گفته مترجم «دایره‌المعارف پاسخ به چیست‌های من» متاسفانه در جامعه ما مرسوم شده معلم‌ها در آموزش و پرورش، بچه‌ها را مجبور و تشویق به مطالعه کتاب‌های علمی می‌کنند، اما این کار اصلا موجب رشد بچه‌ها نمی‌شود. خواندن صرف کتاب‌های علمی بچه‌ها را تبدیل به یک ربات می‌کند. مطالعه کتاب‌های علمی باید توام با خواندن شعر، داستان و ادبیات باشد زیرا ادبیات ذهن بچه‌ها را خلاق می‌کند و آن را می‌پروراند. مطالعه پیوسته در حوزه ادبیات سبب افزایش هوش، دانش و خلاقیت در کودکان می‌شود. درست است که شاخه اصلی فعالیت من در نشر حوزه علم است اما ادبیات را زنگ تفریح خودم می‌دانم، توانسته‌ام از آثار خوب آن در ارتقای ترجمه و تالیف در حوزه علم بهره ببرم و هرگاه اثر خوبی را نیز در این حوزه ببینم حتما اقدام به ترجمه آن می‌کنم.
کمبود مترجمان حرفه‌ای کتاب علمی برای کودکان چشمگیر است
عسگری در ادامه به کمبود مترجم‌های حرفه‌ای در حوزه علم برای کودکان اشاره کرد و گفت: متاسفانه با کمبود مترجمان حرفه‌ای در حوزه کتاب علمی برای کودکان مواجهیم امروزه اغلب مترجمان برای ترجمه آثار بهره زیادی از اینترنت و جست‌وجو در آن می‌برند و این مساله سبب بروز اشتباهات فاحش، معادل‌گذاری‌های غلط و ترجمه‌های نادرست شده است. باید توجه داشت حوزه علم مانند ادبیات نیست که مخاطب آن‌را بخواند و بگذرد. در این حوزه اگر ترجمه درستی صورت نگیرد مخاطب معنای جمله را نمی‌فهمد و اگر این اشتباه صورت گیرد ذره ذره در ذهن بچه‌ها رسوب می‌کند و چیزی که در ابتدا در ذهن بچه‌ها شکل بگیرد به‌سختی بیرون می‌آید. در کتاب‌های علوم اصلا نثرها ساده و قابل فهم نیستند و ترجمه‌های دقیقی نداریم. این مساله سبب شده مخاطب وقتی کتاب علمی را می‌خواند متوجه نشود که نویسنده چه چیزی را بیان کرده است و قادر به درک آن نیست.
به گفته این مترجم، بازار گسترده‌ای که در حوزه کارهای علمی به وجود آمده ظاهری فریبنده دارد؛ متاسفانه والدین و مخاطبان هم وقتی وارد این بازار متنوع و آشفته می‌شوند نمی‌توانند کتاب خوب و باکیفیتی برای فرزندانشان انتخاب کنند.
مولفان حرفه‌ای آثار علمی در ایران انگشت‌شمارند
مترجم مجموعه «چراهای شگفت‌انگیز» درباره وضعیت تالیف کتاب‌های علمی نیز بیان کرد: حوزه تالیف کتاب علمی برای کودک و نوجوان در کشور ما هنوز شکل نگرفته است و 99درصد آثار موجود در بازار ترجمه است. درواقع نشر ما راه طولانی در زمینه تولید کار قابل قبول و بی‌عیب و نقص در حوزه علم برای کودکان پیش رو دارد. باوجود اینکه انتشاراتی مانند انتشارات مدرسه تلاش می‌کنند آثاری در حوزه تالیف کتاب‌های علمی برای بچه‌ها منتشر کنند اما اغلب ناشران به‌دلایل مختلف اغلب سراغ کارهای ترجمه می‌روند و گرایشی برای انتشار آثار علمی تالیفی ندارند.
این مترجم گفت: با اینکه کار ترجمه خیلی وقت‌گیر است، اما من به عنوان یک مترجم و نویسنده، مدت زمانی که برای کار ترجمه صرف می‌کنم خیلی کمتر از زمانی است که درگیر تالیف آثار علمی و دایر‌ة‌المعارف‌ها هستم چون نیاز به مطالعه و تحقیق و پژوهش گسترده دارد و این مساله سبب پایین آمدن گرایش نویسندگان به تالیف در این حوزه شده است.
نویسندگان ما توانایی لازم برای نوشتن پیدا نکرده‌اند
مترجم «دایره‌المعارف سیاره ما، زمین» افزود: از طرفی نویسندگان ما توانایی لازم برای نوشتن پیدا نکرده‌اند، آموزش و پرورش به عنوان متولی آموزش در کشور ما نتوانسته مهارت‌های زبانی را به‌خوبی به‌بچه‌ها بیاموزد و به صورت جدی به نوشتن و اندیشیدن در آموزش و پرورش پرداخته نمی‌شود. ما در موقع تربیت کردن
و منابع مختلفی را در اختیار آنها قرار نمی‌دهیم تا نگاه بسته آنها تغییر کند. این دریچه باریکی که روبه‌روی آنها باز کرده‌ایم نمی‌تواند در آینده به کسب مهارت نوشتن، اندیشیدن، یافتن رفتارهای فرهنگی و یادگیری اصول نوشتن بیانجامد و در آینده نمی‌توانند فکری که به ذهنشان می‌رسد را روی کاغذ منتقل کنند.
به گفته عسگری، کسی که در حیطه علوم می‌نویسد باید از دوره کودکی روی ذهنش کار شده و محتویاتی در آن ذخیره شده باشد تا در آینده بتواند موضوعی را بپروراند، و چون این کار به‌طور آکادمیک در ایران اتفاق نمی‌افتد تعداد مولفان حرفه‌ای علمی در ایران انگشت‌شمار است به همین دلیل اینقدر تعداد آثار ترجمه در این حوزه زیاد شده است. مسأله بعد هزینه پایین چاپ کتاب‌های ترجمه است که ناشران اغلب به این سمت گرایش پیدا کرده‌‌اند.
شنبه ۱۳ آبان ۱۳۹۶ - ۰۹:۴۱
نظر شما