به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، ارسلان فصیحی مترجم مطرح کشورمان که نقش غیرقابل انکاری در معرفی ادبیات ترکیه به خوانندگان ایرانی دارد، دیروز (9 آبان‌ماه) با حضور در غرفه خانه کتاب در بیست‌وسومین نمایشگاه مطبوعات به بررسی نقش رسانه‌های ترکیه بر روی نویسندگان این کشور پرداخت.
فصیحی در پاسخ به این سوال که در سال‌های گذشته، به ویژه پس از کودتای ناموفق ترکیه، تصفیه‌ای گسترده در رسانه‌های این کشور صورت گرفته و دیگر هیچ رسانه‌ای به عقاید مخالف مجال ابراز نمی‌دهد و اینکه آیا این روند بر آزادی بیان نویسندگان تاثیر می‌گذارد یا خیر، گفت: «نویسندگان تابع مطبوعات نیستند و هر نویسنده‌ای؛ دنیا، ایده و دغدغه‌های خود را دارد و سعی می‌کند آنها را در داستان‌هایش منعکس کند. ازهمین رو سانسور شدن مطبوعات تاثیر زیادی بر کار نویسندگان نمی‌گذارد. این تاثیر زمانی مشخص می‌شود که سانسور و فشار به حوزه نشر نیز کشیده شود، که تا به امروز چنین چیزی در ترکیه رخ نداده است.»
این مترجم در ادامه سخنانش با بیان اینکه در ترکیه هر شخصی اجازه کتاب دلخواه خود را دارد، گفت؛ «تنها زمانی بحث سانسور یا ممنوعیت چاپ برای کتابی پیش می‌آید که شاکی خصوصی یا عمومی داشته‌باشد.»
فصیحی با نامطلوب خواندن فضای رسانه‌ای ترکیه گفت؛ «اینکه فشار زیادی بر خبرنگاران و روزنامه‌نگاران در این کشور وارد می‌شود، غیر قابل انکار است. ما حتی این فشار را در لحن و موضوعات مقاله‌نویسان روزنامه‌ها که اکثرا نویسنده نیز هستند حس می‌کنیم. نزدیک 180 روزنامه نگاران و نویسندگان ترک اکنون در زندان به‌سر‌می‌برند. برای مثال احمد آلتان و محمد آلتان که هر دو جزو اندیشمندان و نویسندگان مهم ترکیه هستند، مدت زیادی است که در بند هستند یا جان دوندار، روزنامه‌نگار و نویسنده مشهور از این کشور فرار کرده و به آلمان پناهنده شده‌است.»
وی در ادامه گفت: «برای من این وضع ترکیه قابل درک نیست. معمولا ارتش‌ها هستند که کودتا می‌کنند. حال بازداشت شدن 50 هزار نفر به جرم همدستی در کودتا برای من بسیار عجیب است. دولت این کشور پس از کودتای ناموفق 170 هزار نفر را از روزنامه‌ها، دانشگاه‌ها و آموزش‌وپرورش اخراج کرد، که این بیشتر شبیه تسویه حساب حزبی می‌ماند.»
تاریخ ترکیه کم از نویسندگانی که محکوم شده یا به زندان افتاده‌اند نیست. برای مثال الیف شافاک برای کتاب «حرامزاده استانبول» به جرم توهین به ترک بودن دادگاهی شده و اورهان پاموک به دلیل بیان دیدگاه‌هایش در مورد مسئله کردها و ارامنه مدت‌ها مورد انتقاد رسانه‌ها قرار گرفته بود. فصیحی در این خصوص می‌گوید: «اوهان پاموک طرفدار بیان مسائلی است که در ترکیه تبدیل به تابو شده‌اند. در ترکیه سعی می‌کنند مسئله کردها و ارامنه را فراموش کنند، انگار که این‌ها امر واقع باشد و نباید در مورد صحبت شود. اما الیف شافاک در کتاب «حرامزاده استانبول» با وارد کردن یک شخصیت ارمنی به داستان، مسئله را از دید ارامنه مطرح کرد. همین تابوشکنی باعث دادگاهی شدن شافاک و تهدید به مرگ شدن پاموک شد.»
وی در ادامه شخنانش گفت: «نویسنده اگر به کار خود اعتقاد داشته باشد و برای ارتقا سطح اندیشه، آگاهی و فکر جامعه بنویسد، این فشارها تاثیری در او نخواهد گذاشت. کما اینکه می‌بینیم در پاموک و شافاک تاثیر نداشته و آنها تغییر رویه نداده‌اند. در این مورد تاثیر اصلی را نویسندگانی که در بند هستند، احساس خواهند کرد. زیرا آنها به صورتی از ارتباط با جامعه محروم شده و شرایط زندان، هم از لحاظ روحی و هم از لحاظ فیزیکی مناسب نویسندگی و خلق جهانی دیگر نیست.»
فصیحی در پاسخ به این سوال که با توجه به زندانی بودن تعداد زیادی نویسنده در ترکیه آیا امکان مشاهده سبک خاص ادبی در سال‌های آینده در ادبیات این کشور وجود دراد یا خیر، گفت: «پیشگویی کار درستی نیست، اما با توجه به جو حاکم و تاثیری که حوادث اجتماعی بر نویسندگان می‌گذارد، دور از انتظار نیست که در آینده آثاری تاثیرپذیرفته از این حوادث خلق شود.»
فصیحی در پاسخ به عدم پوشش اخبار مرتبط با پاموک و شافاک در اکثر رسانه‌های ترکیه و تاثیر این تحریم رسانه‌ای بر مخاطبان این دو خواننده گفت: «مسئله پاموک و شافاک تفاوت اساسی با هم دارند. شافاک به نوعی متهم به همدستی با کودتاچیان می‌شود و به دلیل جو ملتهب ترکیه خودخواسته از رسانه‌ها دوری می‌کند، اما وضع در مورد پاموک فرق می کند. پاموک در استانبول زندگی می‌کند و به کارش ادامه می‌دهد، اما به ترجیح خود زیاد با رسانه‌ها کاری ندارد. پاموک هیچگاخ موضع گیری سیاسی نکرده اما او همیشه مدافع حقوق خبرنگاران بوده و همه جا اعلام می‌کند که یک نویسنده یا روزنامه‌نگار نمی‌تواند جرمی مرتکب شود که منجر به سلب آزادی‌اش گردد.»
این مترجم در خصوص احتمال ریزش خوانندگان این دو نویسنده بر اثر تحریم رسانه ها گفت: «نویسندگان مشهور معمولا خوانندگان ثابتی دارند که زیاد به این مسائل توجه نمی‌کنند. پس این تاثیر جزئی و موقت خواهند بود. در ترکیه هم تعداد کتاب‌خوان‌ها زیاد است و هم تیراژها بالا است و این خوانندگان عموما به مسائل سیاسی و روز دنیا زیاد توجه نمی‌کنند.آنها دنبال ادبیات خاص و خالص هستند که در آثار این نویسندگان پیدا کردند.»
به عقیده فصیحی نویسندگی جدا از سیاست است و اهل قلم نمی‌توانند با سوار شدن به موج‌ها سیاسی خود را مطرح کنند. او می‌گوید: «وادی ادبیات متفاوت از سیاست است. نویسنده اگر اندیشه، تکنیک و ایده داشته باشد، خودبه‌خود شناخته می‌شود. نویسنده‌ای که با یک موج بیاید با موج دیگر می‌رود.»
او در ادامه سخنانش گفت: نباید فراموش کنیم که در ترکیه هنوز سانسوری وجود ندارد و بعید می‌دانم ترکیه دچار پس روی شود. از سوی دیگر سانسور در ترکیه موضوعیت خود را از دست داده و دیگر همه می‌داند که در عصر ارتباطات نمی‌توانند مانع انتشار مطلبی شوند.»
ارسلان فصیحی یکی از مترجم و ویراستار ایران نام آشنا است. رمان «ملت عشق» الیف شافاک با ترجمه وی اکنون به چاپ چهل‌و‌دوم رسیده است. او نخستین کسی بود که آثار پاموک را به فارسی برگرداند. به زودی رمان «دختر مردم» اورهان پاموک با ترجمه وی به بازار خواهد آمد.
چهارشنبه ۱۰ آبان ۱۳۹۶ - ۲۱:۵۷
نظر شما