به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، کتاب «شالوده‌شکنی سه موج روشنفکری ایران معاصر» تالیف آسیه مهدی‌پور، استادیار دانشگاه شهیدچمران اهواز به بررسی رویکرد روشنفکری در ایران می‌پردازد.
کتاب در پنج فصل تنظیم شده که سرفصل‌های آن عبارتند از «چارچوب نظری»، «موج نخست روشنفکری»، «موج دوم روشنفکری»، «موج سوم روشنفکری» و «جمع‌بندی و نتیجه‌گیری».
در مقدمه کتاب با اشاره به داستان پیچیده روشنفکری در ایران آمده است: «آنچه از روند تاریخ فکری روشنفکران ایران به طور کلی دریافت می‌شود این است که روشنفکری در ایران جریانی مستقل و بازیگر نوبده و تحت تأثیر مدرنیته قرار داشته است. اینکه بتوان به سنخ‌شناسی معرفت‌شناسانه و هستی‌شناسانه مطلقی از روشنفکران ایران رسید نه مقدور است و نه کاری پژوهش. چرا که کلیت‌سازی و ایجاد چارچوب، مانع دیدن سایر جنبه‌ها و ابعاد داستان پیچیده روشنفکری خواهد شد. اما با این اوصاف برای اینکه درک چند بُعدی از روشنفکری ایران ایجاد شود به نظر می‌رسد از یک طرف می‌توان نسبت روشنفکری ایران با مدرنیته را واکاوی کرد، از سوی دیگر نمی‌توان از نگرش انتقادی پست مدرن‌ها به مدرنیته غافل شد. از این رو با کمک نظریه سه موج مهم و تعیین‌کننده؛ عقلانیت شناختی، جمع‌گرایی ارزش‌مدار و زیبایی‌شناسی نیچه‌ای می‌توان به یک سنخ‌شناسی معرفت‌شناسان از روشنفکران ایران دست یافت. هرچند مشخصا نمی‌توان برخی روشنفکران را در یک موج خلاصه کرد اما می‌توان با استفاده از نظریه سه موج مدرنیته، روشنفکری ایران را مورد تحلیل و بررسی قرار داد.»
مولف درباره نحوه نگاه به ساختار روشنفکری در ایران می‌نویسد: «شالوده‌شکنی تلاش می‌کند نقاب از رویاهای به اصطلاح روشنفکرانه ایران معاصر بردارد. این راهبرد نشان می‌دهد که چه سان مجموعه‌ای از دال‌ها درهم جوشیده‌اند و چه‌سان روشنفکران تمام همت خود را به شکل ابهام‌آمیز به کار بسته‌‌اند گفتمان‌هایی موقتی را سرهم‌بندی کند. شالوده‌شکنی در این کتاب سعی وافری در بازنمایی نظام‌های دوگانه خواهد داشت. از این نگاه عمده تلاش نویسندگان این است که به مدد سه موج روشنفکری و دیدگاه راهبردی شالوده‌شکنانه روایت‌های «غیریت» ایران معاصر را به تصویر بکشد. بنابراین گفتمان‌های رسمی جامعه معاصر چندان مورد توجه نبوده‌اند. پرداختن به گفتمان‌هایی رسمی ساحتی دیگر می‌طلبد که چه‌بسا از منظر دریدایی نتوان به آن دست یافت.»
در ادامه در رابطه با ویژگی‌های روشنفکری در ایران می‌خوانیم: «شالوده‌شکنی سه موج مدرنیته نشان می‌دهد که تضاد و تعارض در بنیان‌های معرفتی اندیشمندان یک موضوع اساسی است. البته ممکن است که وجود این تعارض‌ها صرفا به مدد شالوده‌شکنی افشا شود. در این میان تنها یک گفتمان آن‌هم در گفتمان موج سوم است که پیشاپیش و مسبوق بر شالوده‌شکنی موضوع تضاد و حرکت را جدی گرفته است. وجود این تضاد و معنای خاص آن در نظام معرفتی امام خمینی (ره) است که اراده معطوف به آزادسازی و رهایی را در متن و بطن خود تعریف می‌کند. بزعم نویسندگان تمام روشنفکران ایران معاصر از جمله گفتمان‌های فکری سه موج مورد بحث در این کتاب توان پرورش منسجم پروژه رهایی را ندارند. برعکس غلبه و غلیان متافیزیک حضور شرایط را برای انسداد، نظام وارگی و اسارت فراهم می‌سازد.»
کتاب «شالوده‌شکنی سه موج روشنفکری ایران معاصر» تالیف آسیه مهدی‌پور در 328 صفحه، شمارگان 500 نسخه و به بهای 27 هزار تومان از سوی انتشارات خرسندی به چاپ رسیده است.
دوشنبه ۱۳ شهریور ۱۳۹۶ - ۱۰:۰۰
نظر شما