به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) به نقل از روابط عمومی فرهنگسرای اندیشه؛ نشست راویان اندیشه به معرفی و بررسی مجموعه نمایشنامه «سه سه» اثر سیروس همتی بازیگر، کارگردان تئاتر و نویسنده اختصاص داشت که شنبه 25 تیرماه با حضور رحمت امینی، قطب‌الدین صادقی و جمعی از علاقه‌مندان در فرهنگسرای اندیشه برگزار شد.
 
کار هنر، درشت نمایی احساسات و اندیشه‌هاست
قطب‌الدین صادقی، نویسنده و کارگردان تئاتر در ابتدا با ابراز خوشحالی از برگزاری نشست پیرامون نمایشنامه گفت: سیروس همتی را من ذره ذره کشف کردم. ابتدا با بازیگری او آشنا شدم که بازیگری شش دانگ بود. کم کم متوجه شدم نمایشنامه هم می‌نویسد. نوع نگاهش به جامعه، انسان و عشق را به خوبی در نمایشنامه‌هایش عنوان کرده است. کم کم فهمیدم کارگردان هم هست. به مرور فهمیدم از هر انگشتش هنری می‌ریزد.

وی افزود: او یک نگاه طنزآمیز به جهان و انسان دارد که نشانه بلوغ فکری است. در نوشته‌هایش یک جور غافلگیری وجود دارد. نگاه متفاوتی به آدم‌ها دارد. به موضوعات به ظاهر کوچک بیشتر توجه می‌کند که سخت‌تر است. در واقع هنر همین است؛ به چیزهایی که دیگران به سادگی از آن عبور می‌کنند و کانون فکر و توجه نیستند معنای متفاوتی بدهیم. کار هنر درشت نمایی احساسات و ارزش‌هایی است که ادراک و فهم‌مان نسبت به آن‌ها کم باشد.

صادقی توضیح داد: سیروس همتی شخصیت‌های نادری را می‌آورد که جذاب است. وضعیت‌های تئاتری هم که به وجود می‌آورد شامل همین نگاه است. وضعیت‌های به ظاهر ساده‌ای که دایره توجهت را بیشتر کرده و درگیرت می‌کند. یک حوزه مغناطیسی از اندیشه، تکنیک و احساسات قدرت پیش برنده‌ای که از نظر موضوعی غافلگیری دارد.

صادقی با بیان محتوای نمایشنامه‌های همتی گفت: او در چند نمایشنامه عملاً به ما درس اخلاق می‌دهد. البته در جامعه امروزی همه جا به ما درس اخلاق می‌دهند اما در عمل نشان می‌دهیم که چقدر بی‌اخلاقیم. در سطح بالاتر به دنبال اخلاق‌گرایی هستیم اما در سطح پایین همه دزد و کلاه‌بردار هستیم. آنچه سیروس می‌نویسد محتوای ایجابی دارد و یک‌ جور پند و آموزه‌هایی است که ارزش‌های اخلاقی را یادآوری می‌کند.

وی درباره جنبه‌های دیگری از اثر همتی توضیح داد: بعد دیگر آثار او تبلیغ است. مثلاً تبلیغ درباره جنگ که بخشی از دغدغه‌هایش است. بخش دیگری از آثارش نیز انتقادی است. در مراحلی که سیروس همتی کار می‌کند یک طنز جذاب دارد که از شیرینی خودش مایه می‌گذارد. دیالوگ نویسی‌اش سره است. جملات کوتاه و تأثیر‌گذار است. اضافه‌گویی ندارد.

این نمایشنامه‌نویس افزود:‌ نوشتن نمایش‌نامه‌های کوتاه برای جامعه‌ای که حوصله مسائل بلند را ندارد، هنر کمی نیست. به سیروس درود می‌فرستم. امیدوارم در تمام مراحل زندگی‌اش موفق باشد و بتواند بخشی از نیازهای جامعه امروز را برطرف کند.

همیشه نویسنده از طرف مخاطبانش محکوم است
رحمت امینی، عضو هیات‌ علمی دانشگاه تهران و نمایش‌نامه‌نویس، درباره سیروس همتی و نمایشنامه‌اش گفت: همتی غیر از نمایشنامه‌نویسی بازیگر و کارگردان است. این موضوع حسن‌های زیادی دارد. اگر کسی فقط نمایشنامه نویس باشد و او را با همین عنوان بشناسند جایگاه خود را دارد. مانند اکبر رادی و محمد چرمشیر. اما همتی ویژگی‌اش این است که به عنوان بازیگر، با دیالوگ آشناتر است.

وی افزود: او نمایشنامه‌های دیگری را هم کارگردانی و بازی کرده است. بنابراین وقتی نمایشی می‌نویسد می‌داند گردش کلمات در دهان یک بازیگر باید چگونه باشد. نویسنده در نمایشنامه‌اش موضوع را از صافی ذهن و تخیل خود می‌گذراند و شروع به نوشتن می‌کند. همتی فقط کارش این نیست که گفت‌و‌گویی بین دو آدم شکل بدهد. بلکه دیالوگ‌نویسی او کارهای مختلفی را برای مخاطب انجام می‌دهد. یک موقعیت ساده در دیالوگ باید به یک موقعیت ویژه و دراماتیک تبدیل شود.

امینی در ادامه گفت: همیشه نویسنده از طریق مخاطبانش متهم است که خودت یکی از شخصیت‌ها هستی. می‌تواند اینطور باشد یا نباشد. در نمایشنامه‌نویسی، درام سخت‌تر از بقیه نمایشنامه‌ها است. در درام باید آدم‌هایی را خلق کنی که هریک ساختار خودشان را داشته باشند و تو پشتش نباشی.

وی توضیح داد:‌ قرار نیست اندیشه‌های نویسنده را بشنویم. سختی کار درام نویسی در همین است. در درام نویسی صحنه به صحنه پاس کاری توپ در زمین بازی انجام می‌شود. یکی از شگردهای نوشتن نمایشنامه درست نوشتن و مطلوب نوشتن این است که موقع نوشتن ابعاد درونی شخصیت را بدانی. گاهی درام نویس‌ها از افراد آشنای فامیل استفاده می‌کنند که می‌توانند به عنوان شخصیت، داستانی خلق کنند.

«سه سه» شاید کوتاه‌ترین نمایشنامه‌ است
سیروس همتی، که تجربه تدریس درس ریاضی دارد. درباره تأثیر این تجربه در نمایشنامه نویسی گفت: ریاضی در امر نوشتن و کارگردانی خیلی کمک می‌کند. بحث‌هایی همچون اشکال هندسی، دایره، اشکال چند ضلعی، استقرای ریاضی، آمار و احتمالات در شخصیت‌پردازی نمایش بسیار کمک می‌کند. به اعتقاد من در حال حاضر ارتباط تنگاتنگ و نزدیکی بین ریاضیات، موسیقی، تئاتر و کارگردانی تئاتر و سینما وجود دارد. آموزش ریاضی در نمایش میزانسن‌ها خیلی به من کمک کرده است.

وی که اولین نمایشنامه‌اش را در سال 85 منتشر کرد؛ در ادامه به موضوع اصلی بسیاری از نمایشنامه‌هایش یعنی جنگ اشاره کرد و گفت: من عزیز ترین کسانم را در جنگ از دست داده‌ام. بعضی از مطالب دیگر هم الهام از جامعه و یا به سفارش جامعه است. مجموعه نمایش‌نامه «سه سه» شاید کوتاه ترین نمایشنامه‌ای باشد که تا کنون خوانده‌اید.

همتی درباره دیالوگ‌نویسی در نمایشنامه‌هایش توضیح داد: دیالوگ از نظر من آن چیزی است که چند معنا را در خود داشته باشد و در آن واحد چند مفهوم را زیر سوال ببرد. و من سعی کردم به این موضوع توجه کنم.

سیروس همتی در ادامه هر یک از نمایشنامه‌های چاپ شده در مجموعه «سه سه» را به شکلی خلاصه بیان کرد.

در ابتدای این نشست راویان اندیشه بخشی از نمایشنامه «سه سه» با حضور فریدون محرابی اجرا شد.