در ادامه انتشار کتابهای مجموعه «دانشنامه فلسفه استنفورد»، کتاب «یورگن هابرماس» تالیف جیمز بومن و ویلیام رِگ، با ترجمه وحید غلامیپور فرد منتشر شد.
انتشارات ققنوس مجموعهای از مدخلهای «دانشنامه فلسفه استنفورد» را زیر نظر مسعود علیا منتشر میکند. هدف از این کار این است که به واسطه بهرهگیری این دانشنامه از مولفان صاحبنام و ارائه مقالههای ساختارمند و جامع، ترجمه هر یک از این مدخلها و مقالات در یک مجلد جدا ترجمه و منتشر شود. و در نتیجه کسانی که میخواهند برای اولینبار با مساله یا مبحثی در فلسفه آشنا شوند، کتابهای این مجموعه را بهعنوان یکی از گزینههای راهگشا در دسترس داشته باشند. هفتادونهامین جلد از این مجموعه، به معرفی آرا و نظریههای یورگن هابرماس، فیلسوف نامدار آلمانی، اختصاص یافته است.
یورگن هابرماس، فیلسوف و نظریهپرداز اجتماعی معاصر و وارث مکتب فرانکفورت، در ایران فیلسوف نامآشنایی است. وی در سال 1381 به دعوت مرکز گفتوگوی تمدنها سفری به کشور ما داشت و در دانشگاه تهران به ایراد سخنرانی پرداخت. این فیلسوف شهیر آلمانی عمدتا در چارچوب سنت نظری انتقادی و پراگماتیسم آمریکایی کار میکند. عمده آثار وی ماحصل پژوهش در حوزههای بررسی تحولات اجتماعی، نقد سرمایهداری، تحلیل مدرنیته، نقش رسانههای همگانی در دنیای امروز و ... است.
مولفان این کتاب، جیمز بومن و ویلیام رِگ، به سیاق معمول مقالات دانشنامه استنفورد، ابتدا درآمدی را برای ورود به بحث، تهیه و تدوین کردهاند. در این بخش کوتاه، هابرماس مختصرا معرفی میشود: «یورگن هابرماس هماکنون در رده تاثیرگذارترین فیلسوفان جهان است. او شکاف میان سنتهای فکری قارهای و انگلیسی ـ آمریکایی را از میان برداشته و در این میان به مباحثه با اندیشمندان مختلفی همچون گادامر و پانتم، فوکو و رالز، و دریدا و برندم پرداخته است. نوشتههای فراخدامنه هابرماس به موضوعاتی میپردازد که گستره آنها از نظریه اجتماعی ـ سیاسی تا زیباییشناسی، و از معرفتشناسی و زبان تا فلسفه دین را دربرمیگیرد...»
«سیر آغازین علاقه هابرماس به سپهر و عقل عمومی» عنوان اولین جستار این کتاب است. در این بخش، مخاطب بهنوعی با بیوگرافی و سیر شکلگیری شخصیت فلسفی و نظام فکری هابرماس آشنا میشود و چگونگی روند مواجهه وی با مفاهیم و رویدادهای سیاسی ـ اجتماعی با رویکردی فلسفی را درمییابد. بهعلاوه، در این بخش روند شکلگیری علایق هابرماس و پرداختن به آن و بازتاب در هریک از آثارش به اجمال شرح داده میشود.
اما بخش دوم کتاب به «آثار مهم هابرماس در دوره گذار اندیشه او» اختصاص دارد. در این جستار از مرحلهای ویژه و آثار مرتبط با آن سخن گفته میشود. « در این مرحله گذار از معرفت و علایق بشری به نظریه کنش ارتباطی، کوشش فلسفی اساسی هابرماس در این جهت بود که شرحی متواضعانهتر و خطاپذیرانهتر و تجربیتر درباره داعیه فلسفی کلیت و عقلانیت بپرورد.»
«مواضع پرورده هابرماس» بخش بعدی این کتاب است که در آن توصیه میشود برای فهم بهتر مواضع پرورده این فیلسوف، باید کار بررسی را از نظریه کنش ارتباطی او آغاز کرد. درنتیجه ابتدا «نظریه کنش ارتباطی» هابرماس به صورت مجزا شرح و بسط داده میشود و سپس کتاب به سراغ «نظریه گفتار هابرماس» میرود. «نظریه صدق/ حقیقت و معرفت هابرماس» نیز به صورت مجزا تشریح میشود و آثاری که این نظریه در آن تبیین شده است، معرفی و مورد تحلیل اجمالی قرار میگیرد. «نظریه گفتار هابرماس درباره اخلاق، سیاست و قانون» نیز، آنگونه که از عنوانش پیداست، به بررسی آرای وی در رابطه با این سه مفهوم اختصاص دارد. «جهانشهروندی هابرماس» آخرین جستار از این بخش کتاب است. پیداست که بخش سوم این کتاب، تحلیلیترین و کاملترین بخش دررابطه با شناخت آثار و آرای این فیلسوف است.
بخش چهارم و پایانی کتاب «گفتگوی طبیعتگرایی و دین» نام دارد. این بخش به رویکرد هابرماس نسبت به مفهوم دین و کارکرد آن در جوامع بشری اختصاص دارد. این تاکید و اختصاص بخشی مجزا از این جهت است که «هابرماس درباره دین موضعی باریکبینانه گرفته است که همچنان بسط و تحول مییابد.» این درحالی است که «هابرماس، در مقام فیلسوف، رویکرد خود را «خداناباوری روششناختی» وصف کرده است.
در پایان این کتاب، کتابنامهای گردآوری شده است و در آن آثاری از هابرماس که در این اثر به آنها استناد شده است، بهطور کامل معرفی شدهاند. از ویژگیهای این مجموعه کتابهای «دانشنامه فلسفه استنفورد» انتشارات ققنوس این است که در پایان هر مجلد، واژهنامه انگلیسی به فارسی ارائه شده است تا مخاطبان حرفهایتر کتاب با نوع معادلگزینی از سوی مترجم آشنا بشوند و درک دقیقتری نسبت به هر یک از مفاهیم و اصطلاحات فلسفی کسب کنند. نمایه کتاب هم دسترسی به هر یک از مباحث، مفاهیم و اشخاص را راحتتر کرده است.
پیش از این، برای آشنایی مخاطبان فارسیزبان با آرا و اندیشههای هابرماس، کتابهایی چون: «یورگن هابرماس»، تالیف لسلی ا.هاو، ترجمه جمال محمدی (نشر گامنو)؛ «یورگن هابرماس»، اثر مایکل پیوزی با ترجمه احمد تدین (نشر هرمس)؛ «یورگن هابرماس: نقد در حوزه عمومی»، تالیف رابرت هالوب و ترجمه حسین بشیریه (نشر نی)؛ «بازخوانی هابرماس» نوشته حسینعلی نوذری (نشر چشمه) و چندین کتاب و مقالات بسیاری چاپ و منتشر شده است.
کتاب «یورگن هابرماس» تالیف جیمز بومن و ویلیام رِگ، با ترجمه وحید غلامیپور فرد در 108 صفحه، شمارگان1650 نسخه و با بهای هفتهزار تومان، از سوی انتشارات ققنوس منتشر و راهی بازار کتاب شده است.
نظر شما