به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) در نشست علمی - تخصصی  موسسه فرهنگی ایکوموس درباره «نویافته‌‌های سرزمین پاسارگارد» سخن گفته شد. این نشست سه‌­شنبه 16 خرداد در مرکز هنر پژوهی نقش جهان برگزار شد.

کوروش محمدخانی باستان­شناس و متخصص آرکئو ژئوفیزیک و سرپرست هیئت مشترک ایران فرانسه گفت: پاسارگاد شرچشمه و آغازگر یک امپراتوری عظیم در سرزمین­مان بود. این محل از زمان کوروش بزرگ دارای اهمیت فراوانی بود و آن چیزی که امروزه از محوطه پاسارگارد می‌شناسیم کاخ‌ها، بناها، و آرامگاه‌های مربوط به تل قصر در پاسارگاد است که در حدود 150 هکتار را شامل می‌شود. اما سرزمین پاسارگارد وسعت بسیار زیادی داشته که در حدود شعاع 4 کیلومتری از محوطه‌ای که امروزه ما آن را به عنوان پاسارگاد می‌شناسیم.

این باستان‌شناس اظهار داشت: پاسارگاد قبل از کاوش آثار، برون‌زدگی اندکی داشت و آن چیزی که قبل از سال 1928 میلادی از پاسارگاد شناخته می‌شد تل تخت، آرامگاه کوروش و برون‌زدگی اندکی از کاخ‌های هخامنشی بود اما از سال 1928 که ارنست هرتسفلد برای تز دکتری‌اش گمانه‌ای را در کاخ اختصاصی در پاسارگاد انجام داد و پس از آن تا سال 1940 استاد علی سامی کاوش‌هایی را در این منطقه انجام داد و بعد از آن از سال 1961 تا 1963  که هیئت بریتانیایی به سرپرستی دیوید  کاوش‌های گسترده‌ای در این منطقه انجام دادند. به این ترتیب دانسته‌های ما درباره پاسارگاد افزایش پیدا کرد.

سرپرست هیئت مشترک ایران فرانسه در پاسارگاد در ادامه افزود: پس از انقلاب اسلامی ازسال 1378 هجری شمسی مطالعات درباره پاسارگاد شروع شد و در این سال پروژه‌ای با عنوان «فارس مرکزی در زمان هخامنشیان» به سرپرستی دکتر رمی بوشارلا از مرکز ملی پژوهش‌های علمی فرانسه آغاز شد.  تصمیم گرفته شد در این پروژه از روش‌های نوین مانند بررسی‌های ژئوفیزیک در باستان‌شناسی، عکاسی هوایی و مطالعات اقلیم‌شناسی در مطالعه محوطه پاسارگاد استفاده شود.

محمدخانی با اشاره به محوطه‌هایی که در پاسارگاد در طول مطالعات انجام شده شناخته شده از بنای کاخ دروازه یا انسان بالدار، باغ سلطنتی پاسارگاد، کاخ بارعام و کاخ اختصاصی کوروش نام برد که این کاخ‌ها مخصوص معماری منحصر به فرد دوره اول هخامنشی است.

این باستان­شناس یادآور شد: بنای بسیار مشهور دیگر پاسارگاد تل تخت است که از زمان کوروش تا دوره اسلامی در چهار دوره سکونتی از آن استفاده می‌شده که در مطالعات جدید ما از اهمیت خاصی برخوردار است. بعد از مطالعاتی که درباره پاسارگاد انجام شد این نتیجه به دست آمد که وسعت کنونی که از محوطه پاسارگاد داریم در حدود 3 کیلومتر طول و 2 کیلومتر عرض دارد. اما این تنها وسعت بخش مرکزی محوطه پاسارگاد است و سرزمین پاسارگاد چیزی در حدود 6 تا 8 هزار هکتار بوده است.

سرپرست هیئت مشترک ایران فرانسه در پاسارگاد با شاره به کاوش‌های رمی بوشارلا در محوطه پاسارگاد گفت: در این بررسی‌ها داده‌های باستان‌شناختی و معماری جدیدی به دانسته‌­های ما از پاسارگاد اضافه شد. نخستین و مهمترین داده ما در قسمت جنوب شرقی محوطه پاسارگاد یعنی در شمال کاخ انسان بالدار و در قسمت غربی کاخ بارعام بود. یک محوطه مغناطیسی شدید که وقتی ما بررسی­‌های باستان شناسی سفال بر روی آن انجام دادیم، متوجه شدیم یک محوطه ساخته شده بوده است. همچنین ما توانستیم در این بررسی‌ها در ادامه پلی که در قسمت غربی کاخ اس بود یک استخر پیدا کنیم که این استخر احتمالاً در دوره هخامنشی برای آبیاری باغ سلطنتی از آن استفاده می‌شد.

وی در ادامه افزود: سازه جدید دیگری که ما در پاسارگاد توانستیم پیدا کنیم یک ساختمان به طول 45 در 50 متر در پشت زندان سلیمان بود. بنای برج سنگی یا زندان سلیمان یکی از بناهای ناشناخته در پاسارگاد است. بنایی که شبیه کعبه زرتشت است ولی تنها یک دیوار از این بنای سنگی باقی مانده است و تاکنون هم کاربری­‌های زیادی به آن اختصاص داده‌اند ولی این‌که کاربری آن‌چه بوده ما به صورت دقیق نمی‌دانیم. همچنین یافته‌هایی که در تل تخت به دست آورده­ایم بسیار حائز اهمیت است چون ما فکر می‌کنیم که قسمت مسکونی پاسارگاد احتمالاً در شمال تل تخت بوده باشد. اما مجموعه فعالیت‌های ما در پاسارگاد به داخل محوطه ختم نمی‌شد.

محمدخانی گفت: مطالعاتی که از سال 1383 شمسی با ساخته شدن سد سیوند در دره بولاغی آغاز شد باعث شد محوطه­های بسیاری دیگر هم شناخته شود. محوطه دره بولاغی در 5 کیلومتری جنوب شرقی پاسارگاد قرار دارد که بررسی‌های باستان­شناسی در سال 1383 شمسی توسط آقای محمدتقی عطایی باعث شد که 130 محوطه و نقطه باستان­شناسی در داخل دره بولاغی ما شناسایی کنیم و یک روستا هخامنشی، یک کوشک هخامنشی و بقایای یک روستای دیگر هخامنشی پیدا کنیم.

بازشناسی بناهای(یادمانی) کهن شیعی در سوریه
سخنران بعدی این نشست احمد خامه‌­یار عضو گروه تاریخ پژوهشکده حج و زیارت بود. وی در سخنانش گفت: سوریه کشوری است با توجه به مساحت کم آن که از لحاظ بناها و میراث تاریخی بسیار غنی است و محوطه­های، قلعه­ها و تپه­های باستانی فراوانی دارد و با وجود مطالعات زیاد هنوز هم ناشناخته مانده است.

عضو گروه تاریخ پژوهشکده حج و زیارت با اشاره به بناهای زیارتگاهی و دینی در سوریه اظهار داشت: بر روی این بناها مطالعات کمی انجام شده است. تصور عمده ما درباره سوریه این است که فکر می‌کنیم سوریه چند بنای زیارتی شاخص دارد. در صورتی که در آن‌جا بناهای یادمانی کهنی وجود دارد که شیعیان سوریه نیز از آن‌ها بی­اطلاع هستند.

وی در ادامه افزود: من بناهای یادمانی سوریه را به سه دسته تقسیم کرده‌ام. یکی مشاهد یا زیارتگاه‌های امامان شیعه، دوم مشاهد و زیارتگاه­‌های فرزندان و نوادگان امامان شیعه و دیگری مقبره  شخصیت­‌های معروف آنجا.  

خامه‌­یار در ادامه سخنان خود را به معرفی بناهای یادمانی در سوریه پرداخت و در پایان این نشست پرسش و پاسخ انجام شد.