به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، کتاب «تاریخ خراسان» (سده‌های اول و دوم و سوم) هجری تالیف رجب اوسلو با ترجمه پرویز زارع شاهمرسی از سوی نشر اختر منتشر شده است.
کتاب از چهار فصل با این عناوین تشکیل شده است: «جغرافیای منطقه خراسان»، «فتح خراسان و والیانش»، «حکومت در خراسان و عصیان‌ها»، «خراسان و ساختار اجتماعی و فرهنگی».
اوسلو در مقدمه کتاب می‌نویسد: «ترسیم حدود منطقه خراسان که نقشی بی‌نهایت مهم در پذیرش اسلام توسط ترکان و از پی آن مسلمان شدن آناتولی بازی کرده، به عنوان یک مساله اساسی است که برای توضیح مفهوم پژوهش باید با اهمیت بر آن درنگ کرد.»
درباره (موسیقی و سرگرمی) در خراسان در صفحاتی از کتاب آمده است: «در منابع تاریخ اسلام مطلب جداگانه‌ای درباره فرهنگ موسیقی و سرگرمی خراسانیان وجود ندارد، بی‌تردید در این منطقه که در آن فرهنگ ملل مختلف بهم آمیخته بود، می‌توان از وجود آلات موسیقی سخن گفت. از جمله تحلیل عمومی موسیقی خراسان از اشاره جعفر الخلیلی در کتاب تاریخ موسیقی موجود است. اینکه منابع تاریخ اسلام اشاره کرده‌اند که یزید از والی خراسان آلات لهو و لعب خواسته است از نظر نمایش شهرت و تنوع فرهنگ موسیقی در منطقه مهم است.
مروان بن محمد مشهور که بعدها به عنوان ابوالمشقمق کتابت می‌کرد، از اسیران بخارا در زمان استانداری عبیدالله بن زیاد بود. صاحب صدایی زیبا و توانایی آوازخوانی بوده و به عربی شعر و ترانه می‌خواند. همچنین مبرز می‌گوید که برخی محدثان اشاره می‌کنند که در خراسان به زبان فارسی ترانه شنیده‌اند. در زمان امویان برای تشویق اردو آلاتی همچون مزمار و دف نواخته می‌شد اما بعدها با دهل و کوس آشنا شده و چون صدای مهیب‌تری داشت، آنها را ترجیح دادند. در دوره عباسیان نیز سرنا جای دفی بنام مزمار را گرفت.
در تواریخ اسلامی نخستین بار از تنبور در سال 743.م / 125 ه.ق بحث می‌شود. خلیفه ولید از عاملش نصر بن سیار خواسته بود هنگام بازگشت به بغداد، از تنبور خراسان برای او بیاورد. همچنین نوازندگان و آلتی به نام بربط را خواسته بودند. بعدها زمانی که خلیفه منصور در بستر بیماری بود (158ه.ق/ 741.م) یکی از خادمان خراسانی تنبور نواخته و حمادالتراکی گفته که این آلت را در خراسان دیده است. این مساله از ورود موسیقی خراسان به دربار حکایت می‌کند.
فارابی نیز در بحث آلات موسیقی در کتاب «الموسیقی الکبیر» به تنبور خراسان نیز اشاره کرده است. مولف می‌گوید این ساز دو سیم و تعداد زیادی پرده روی دسته آن وجود دارد. بخشی از ردیف‌های پرده همگی به یکجا بسته شده‌اند. بخشی نیز نسبت به منطقه و همچنین نوازنده، به‌صورت متغیر بسته می‌شود، برخی کم و زیاد استفاده می‌شوند.» (ص247)
کتاب «تاریخ خراسان» (سده‌های اول و دوم و سوم) اثر رجب اوسلو با ترجمه پرویز زارع‌شاهمرسی در 266 صفحه، شمارگان یک‌هزار نسخه و بهای 18 هزار و پانصد تومان در قطع وزیری(شومیز) از سوی نشر اختر به چاپ رسیده است.
دوشنبه ۸ خرداد ۱۳۹۶ - ۱۰:۴۰
نظر شما