به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست «عوامل موثر بر رونق و رکود نشر کتاب و آینده آن» یکشنبه (17 اردیبهشت) با سخنرانی مرتضی زینعلی، مدیرمسئول انتشارات جامعه‌نگر و عضو هیئت مدیره انجمن ناشران دانشگاهی در سرای اهل قلم ناشران دانشگاهی نمایشگاه کتاب تهران برگزار شد.
در این نشست مرتضی زینعلی با بیان اینکه رشد، پیشرفت و توسعه سه مقوله اصلی در صنعت نشر است، اظهار کرد: رشد همان چیزی است که همه‌ساله در ایران مشاهده شده است. هر سال در رابطه با کتاب، از زبان مسئولان آمارهای کمی بیان می‌شود و این همان رشد است. می‌توان گفت ما حتی در منطقه از نظر تعداد عناوین حرف داشته‌ایم. از نظر پیشرفت می‌توان گفت در برخی از زمینه‌ها مثل کتب دانشگاهی وضعیت خوبی داریم اما در برخی زمینه‌ها از نظر محتوایی از شرایط خوبی برخوردار نیستیم.
در این نشست مرتضی زینعلی با بیان اینکه رشد، پیشرفت و توسعه سه مقوله اصلی در صنعت نشر است، اظهار کرد: رشد همان چیزی است که همه‌ساله در ایران مشاهده شده است. هر سال در رابطه با کتاب، از زبان مسئولان آمارهای کمی بیان می‌شود و این همان رشد است. می‌توان گفت ما حتی در منطقه از نظر تعداد عناوین حرف داشته‌ایم. از نظر پیشرفت می‌توان گفت در برخی از زمینه‌ها مثل کتب دانشگاهی وضعیت خوبی داریم اما در برخی زمینه‌ها از نظر محتوایی از شرایط خوبی برخوردار نیستیم.
زینعلی در خصوص مقوله توسعه در صنعت نشر گفت: بسیاری از مشکلات کنونی ما به عدم توسعه برمی‌گردد. برخی از مشکلات این حوزه به تشکل‌ها مربوط می‌شود و برخی به سیاستگذاری‌ها. اگر سیاستگذاری‌های یک حوزه بخوبی پیش نمی‌رود از آنجا ناشی می‌شود که اعضای آن پیگیر خواسته‌های خود نیستند.
صنعت نشر ما حرفه‌ای نیست
وی با بیان اینکه صنعت نشر به طور کلی از نظر رشد در جایگاه خوبی قرار دارد اما از نظر پیشرفت و توسعه وضعیت چندان مناسبی ندارد، گفت: یکی از موارد دخیل در رکود صنعت نشر، عدم پیشرفت و توسعه بوده است. اگر واقع‌بینانه نگاه کنیم باید بگوییم صنعت نشر ما حرفه‌ای نشده است؛ زیرا عده زیادی از مدیران ما در رابطه با صنعت نشر اطلاعات کافی و به‌روز ندارند.
عضو هیات مدیره‌ی انجمن ناشران دانشگاهی اضافه کرد: به گفته یکی از بزرگان، چیزی به نام کشور عقب‌مانده وجود ندارد؛ ما کشورهایی با ضعف مدیریت را عقب‌مانده می‌خوانیم. ایران نیز با بحران مدیریت روبه‌روست؛ این بحران بویژه در تشکل‌های صنفی مشاهده می‌شود. ما نیاز داریم در سطح بنگاه‌های نشر، تغییراتی ایجاد کنیم. متاسفانه در تشکل‌های ما هیچ برنامه‌ی جامع یا نگاه راهبردی وجود ندارد.
زینعلی با اشاره به بحث تداوم مالکیت به عنوان یکی دیگر از بنگاه‌های نشر گفت: در این بنگاه‌ها انتقال تجربه اتفاق نمی‌افتد. تبدیل بنگاه‌ها به شرکت از مسائلی است که باید روی آن فکر شود؛ چراکه مرگ برای همه مدیران پیش می‌آید و تجارب آنها به نسل بعد منتقل نمی‌شود.
مدیرمسئول انتشارات جامعه‌نگر در بخش دیگری از سخنان خود تاکید کرد: یک ماه پس از هر نمایشگاه بین‌المللی باید رییس نمایشگاه بعدی مشخص شود؛ در غیر این صورت نمایشگاه دچار مشکل خواهد شد.
وی افزود: یکی دیگر از مواردی که باید در صنعت نشر رعایت شود، توجه به کتاب‌های الکترونیک است. اواخر سال 2014 با رشد زیادی در زمینه‌ی فروش کتاب‌های الکترونیک روبه‌رو بودیم. در سال 2016 این رشد کمتر شد و بتدریج این سیر نزولی ادامه یافت.
نشر به دانش فنی، معنوی و سرمایه‌ی مادی نیاز دارد
مدیرمسئول انتشارات جامعه‌نگر با بیان اینکه بسیاری از تحصیلکردگان ما هنوز نمی‌دانند ناشر چیست یا کیست، یادآور شد: نشر یک فعالیت سازمان‌یافته است. نشر به دانش فنی، معنوی و سرمایه مادی نیاز دارد و بسیاری تصور می‌کنند ثروت برای ورود به صنعت نشر کافی است.
وی با بیان اینکه پیشرفت‌های فنی و عامل فرهنگی ـ اجتماعی دو عامل تاثیرگذاری در صنعت نشر ایران بوده است، خاطرنشان کرد: سال 1355 جامعه شور و حالی داشت و شاه مجبور بود فضا را آزادتر کند. به همین دلیل صنعت نشر در این سال با یک پیک مناسب و شیب تند مواجه شد. در واقع یکی از عوامل تاثیرگذار در حوزه نشر بحث توسعه سیاسی است.
مرتضی زینعلی افزود: در مارکتینگ مقوله‌ای به نام سلیقه مصرف‌کنندگان وجود دارد که باید روی آن تحقیقاتی انجام شود. من معتقد هستم یکی از فعالیت‌های مهم در صنعت نشر ایجاد ارتباط بین سیاستگذاران، صنعت نشر، تشکل‌های صنفی و دانشگاه‌هاست. هر مدیری باید براساس یافته‌های پژوهشی کار کند اما در ایران صنعت نشر و ناشران ما براساس آزمون و خطا کار می‌کنند.
بسیاری از خوانندگان، کیفیت و درجه‌ی کتاب را با ناشر می‌سنجند
زینعلی با اشاره به اهمیت بحث برندینگ در صنعت نشر اظهار کرد: بسیاری از مخاطبان کتاب، کیفیت و درجه‌ی کتاب را با ناشر آن می‌سنجند. اگر مخاطبان تجربه‌ی خواندن دو کتاب خوب از یک ناشر داشته باشند، به ناشر اعتماد کرده و کتاب سوم را با اطمینان خریداری می‌کنند. این برندینگ است.
عضو هیئت مدیره انجمن ناشران دانشگاهی با اشاره به اهمیت یارانه در صنعت نشر گفت: یارانه از دیرباز در صنعت نشر ما تاثیرگذار بوده است. میزان تاثیرگذاری یارانه به اندازه‌ای است که اغلب ناشران به قطع شدن آن رضایت نمی‌دهند. برخی از ناشران معتقدند ما نباید یارانه بگیریم که من با آن مخالف هستم. صنعت نشر ما با چالش‌های جدی مواجه است و رها کردن آن درست نیست؛ اما بهتر است یارانه هدفمندتر از شرایط فعلی باشد تا سبب رونق بیشتر صنعت نشر شود.
سی‌اُمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «یک کتاب بیشتر بخوانیم» از 13 تا 23 اردیبهشت در مجموعه‌ی نمایشگاهی شهر آفتاب برگزار می‌شود. مجموعه‌ی شهر آفتاب در اتوبان خلیج فارس، روبه روی حرم مطهر امام خمینی (ره) قرار دارد.
نظر شما