به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، جلسه نقد و برسی کتاب «خرده روایت‌های یک فرمانده از جنگ» با حضور ناشر، نویسنده کتاب و جمعی از اهالی کتاب و ادبیات جنگ یکشنبه 10 اردیبهشت در محل محفل انس برگزار شد. در این نشست مرتضی سرهنگی، مسئول دفتر ادبیات مقاومت، محمدجواد جزینی، داستان‌نویس و مدرس داستان و فلاح هاشمی، مسئول محفل انس درباره کتاب دیدگاه‌های خود را بیان کردند.

رفتن زنان سراغ جنگ خطرناک است
جزینی در ابتدای بحث ضمن تایید صحبت‌های سرهنگی درباره ادبیات جنگ اظهار کرد: حوزه ادبیات مقاومت یک سری آفت‌هایی هم داشته که خیلی تلخ‌تر از ارزش‌های آن است. لازم است افرادی که برای این حوزه دغدغه دارند به این نکات توجه کنند.

وی در ادامه افزود: پژوهشی که تا سال 85 صورت گرفته نشان می‌دهد، چیزی حدود 7 هزارکتاب توسط نهادهای فرهنگی و غیر فرهنگی و حتی نظامی تحت لیبل ادبیات مقاومت، ادبیات جنگ و ادبیات دفاع مقدس تولید شده است. آمار وحشتناکی وجود دارد که نشان می‌دهد 92 درصد این کتاب‌ها تا سال 85 فقط یک بار چاپ شده‌اند و به چاپ دوم و سوم نرسیده‌اند، این امر دلایل مختلفی دارد که یکی از مهم‌ترین دلایل می‌تواند این باشد که مدیران این موسسات و نهادها بیشتر میل به بالا بردن عنوان داشته‌اند.

این استاد داستان‌نویسی گفت: نهادهای مختلفی وارد این حوزه شده‌اند که نادانسته این مفاهیم و ارزش‌ها را با تولید آثار متوسط و ضعیف کم‌رنگ کرده و باعث آسیب‌پذیر شدن این حوزه شده‌اند؛ به گونه‌ای که جوانان نسبت به ادبیات مقاومت احساس ناخوشایندی دارند.

وی برای تاکید بر نقش مهم خاطرات جنگ بیان کرد: بخش مهمی از ادبیات کشورهای بزرگ نظیر آلمان، روسیه و حتی آمریکا، ادبیات جنگ‌های مختلف آن‌هاست، نه تنها ادبیات جنگ که تاریخ جنگ هم از کوله پشتی سربازان و رزمندگان شکل می‌گیرد.

جزینی ابتدا به نقش زن در جنگ و ادبیات جنگ اشاره کرد و گفت: در ادبیات عام و فرهنگ ما جنگ امری مردانه است و چهره زنانه ندارد؛ عموما زن‌ها طرف این حوزه نرفته‌اند و چهره‌های برجسته‌ای که در جنگ می‌بینیم مردان هستند. رفتن زنان سراغ جنگ خطرناک است؛ به این معنا که چون زن‌ها عموما تجربه میدانی از فضای جنگ نداشته‌اند، ممکن است در ساختن فضا دچار تعارض‌ها و تناقص‌هایی شوند.

این استاد داستان‌نویسی در نقد کتاب «خرده روایت‌های یک فرمانده از جنگ» به دو نکته اشاره کرد و افزود: ابتدا اینکه این کتاب نمونه زنی است که سراغ جنگ رفته و نویسنده خرد به خرج داده و زمان بعد از جنگ را به تصویر کشیده است. بستر داستان طرح ساده‌ای است و کل داستان متمرکز به این است که راوی که جانباز از کار افتاده جنگ است با اتفاقات روزمره قطعه قطعه به خاطرات جنگ برمی‌گردد و خیلی با همسر و زمان حال چالش ندارد.

وی اظهار کرد: البته من فکر می‌کنم نویسنده اینجا کلک خوبی زده اما نظم و ترتیب بیان خاطره‌ها از طرف راوی خیلی به منطق واقعی این‌گونه داستان‌ها نمی‌خورد و به نظر من بهتر بود یک روان پریشی خاص هم برای این راوی تعریف شود.

جزینی ادامه داد: نکته دوم اینکه دست نویسنده خیلی پر است، یعنی نویسنده اطلاعات زیادی دارد که همه را در کتاب جای داده که همین باعث ایجاد یک نوع شتابزدگی در نویسنده شده است. یعنی داستان با تمام انرژی و درون‌مایه‌ قوی که دارد به دلیل شتاب نویسنده فرصت نمی‌دهد خواننده همه شخصیت‌ها را بشناسد و تاثیر بپذیرد و فرصت کمتری دارد تا منقلب شود.

وی در پایان سخنانش به حسن‌های کتاب نیز توجه کرد و گفت: از حسن‌های کتاب این است که نویسنده علی رغم نبودن در آن فضا به خوبی از پس فضاسازی برآمده و درنهایت کارخوبی منتشر شده است که بنده به شخصه از خواندن کتاب لذت بردم.

ادبیات جنگ دارایی ملی است
سرهنگی با بیان اینکه برگزاری این نشست‌ها بسیار لازم است اظهار امیدواری کرد که نقد و بررسی کتاب‌ در حوزه دفاع مقدس ادامه یابد تا بتوانیم درباره ادبیات جنگ که یک دارایی ملی است و در همه جای دنیا قابل احترام است بیشتر گفت‌وگو کنیم.

مدیر دفتر ادبیات مقاومت با بیان مثال‌هایی از چند کشور مختلف در همین باره اضافه کرد نوشتن بعد از جنگ در دنیا سنت است.

وی گفت: ادبیات ضد جنگ آلمان، ادبیات ویرانه‌های سربازان آلمانی بعد از جنگ جهانی دوم، اتحادیه نویسندگان جنگ در روسیه و انجمن دستاوردهای جنگ ارتش بوسنی بعد از جنگ داخلی سه ساله بوسنی و هرزگوین برای ثبت خاطرات جنگ ایجاد شده بود، به همین دلیل ادبیات جنگ در دنیا بسیار مورد توجه و ارزش است چون بهای آن جان سربازان، ویرانی سرزمین‌شان، آوارگی، بدبختی و... است و بهای گرانی دارد.

سرهنگی در اهمیت ادبیات جنگ افزود: از سال 1945 و پایان جنگ جهانی دوم که به عصر بعد از جنگ شهرت دارد، روی این سیاره فقط سه هفته جنگ نبوده است، پس ادبیات دنیا چیزی جز ادبیات جنگ نیست.

وی ضمن یادآوری تجربه‌ ملاقات خود با اسرای عراقی بیان کرد: اسیران عراقی حدود 65 عنوان کتاب خاطرات خود را از ایران نوشته و به چاپ رساندند که این در دنیا بی سابقه است. سه ضلعی که ادبیات جنگ ما بر آن استوار است، خاطرات رزمندگان، خاطرات اسیران و خاطرات اسرای عراقی است و کاملا طبیعی است که به کتاب «خرده روایت‌های یک فرمانده از جنگ» که اقتباسی از همین خاطرات است، برسیم.

مدیر دفتر ادبیات مقاومت در ادامه ضمن بیان آمار بالای فیلم‌های اقتباسی که اسکار گرفته یا سریال‌های اقتباسی که جایزه «امی» گرفته‌اند به نقد سینما و فیلم در ایران که کمتر اقتباسی است پرداخت و خاطرات را جانمایه‌ اقتباس دانست.

وی کتاب حاضر را اثری فاخر دانست و بیان کرد: هرچند دوست داشتم که راوی داستان شجاعت بیشتری داشته باشد اما این کتاب یک اقتباس هوشمندانه است، نویسنده نثر ساده و قلم گیرایی دارد و از خواندن این کتاب بسیار لذت برده‌ام.

آذر خزاعی‌سرچشمه، نویسنده کتاب ضمن تشکر و قدردانی از دوستان شرکت‌کننده در جلسه در رابطه با چگونگی نوشتن این کتاب بیان کرد: بنده از کار قبلی حدود صد خاطره یاداشت کرده بودم که بعدها با آشنایی با عموی یکی از دوستانم که جانباز جنگ بود سیر داستان در ذهنم شکل گرفت که این کتاب نتیجه تلاش بنده در این زمینه است.

در پایان نشست هم صالح هاشمی، مسئول محفل انس دیدگاه‌های خود در رابطه با کتاب را بیان کرد و سپس آذر خزاعی سرچشمه تصویری از سروده‌‌ای با خط دختر کوچک خود را برای قدردانی و سپاس به آقایان سرهنگی و جزینی تقدیم کرد.