بابک زمانی، رئیس انجمن استروک و متخصص مغز و اعصاب در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا) درباره اهمیت «آگاهی از مغز» اظهار کرد: مغز برای من یعنی شگفت‌انگیز‌ترین پدیده جهان هستی که دعا می‌‌کنیم دچار آسیب نشود. متخصص رایانه از مغز برای طراحی و ساخت ابزار پیچیده الگوبرداری می‌کند. آگاهی از مغز برای پژوهشگران نیز به معنای محاسبه و سنجش سرمایه‌گذاری و حفاظت از این ارگان است. مردم عادی نیز آگاهی از مغز را اطلاع از روش‌های موثر با هدف افزایش بهره‌مندی تعریف می‌کنند.

ایران در آغاز راه مطالعات مغز و اعصاب
زمانی درباره پژوهش‌های صورت گرفته در حوزه تخصصی مغز و اعصاب ادامه داد: پیشرفت‌های قابل توجهی در حوزه مطالعات مغز و اعصاب در کشور صورت نگرفته با این وجود در حدود یکسال گذشته با تلاش‌های دکتر کمال خرازی، دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری‌های شناختی و دکتر محمد‌تقی جغتایی، رئیس انجمن علوم اعصاب ایران بارقه‌هایی هرچند دیر مشاهده می‌‌شود.
 
وی در مقایسه عملکرد پژوهش‌های مغز و اعصاب داخل و خارج از کشور  افزود: در بخش حفاظت از مغز و درمان سکته مغزی تا بیش از یکسال گذشته در ردیف عقب‌افتاده‌ترین کشور‌ها قرار داشتیم؛ به‌عبارت دیگر جایگاه ما حتی با کشور‌های عقب‌افتاده قابل مقایسه نبود در‌حالی که در درمان بیماری‌های چشم و قلب جزو کشور‌های صاحب‌نام هستیم و با وجود دپارتمان‌های فعال در حوزه «دانش اعصاب» متاسفانه اخبار درخوری از عملکرد آن‌ها منتشر نمی‌شود؛ به‌عبارت دیگر فعالیت‌ این مراکز تعریف «علم برای علم» است؛ در حالی که پژوهش‌ دپارتمان‌‌های «دانش اعصاب» در دنیا برای ساخت دارو، ارائه ارزیابی‌های دقیق از فعالیت‌های مغزی و سیستم اعصاب صورت می‌‌گیرد.
 
زمانی با انتقاد از وضعیت پژوهش در حوزه مغز و اعصاب گفت: طی سال‌های گذشته تحقیقات علوم مغز و اعصاب در نظام‌‌ آموزش دانشگاهی کشور با ویژگی‌هایی مانند نامشخص بودن سفارش‌دهنده و بودجه صورت گرفته است. پژوهش‌های علوم اعصاب در کشور‌های پیشرفته به سفارش مراکز معتبر فعال در عرصه مغز و اعصاب عملیاتی می‌شود؛ بنابراین دو خط موازی  این حوزه در کشور ما هیچ‌گاه همدیگر را قطع نکردند؛ در نتیجه از مهم‌ترین اهداف توجه به مسائلی از‌جمله آگاهی از مغز ترکیب و رسیدن این خطوط موازی است. ارتباط بین قوانین علم و زندگی، براساس تصور ساده‌انگارانه دانشگاه‌ها قطع شده است.

سکته مغزی مهم‌ترین تهدید سلامت ایرانیان
رئیس انجمن استروک درباره مهم‌ترین تهدید سلامتی مغز ایرانیان اظهار کرد: آسیب‌پذیری مغز در برابر ضربه‌ها و سموم محدود و مقاوم است؛ در حالی که اگر چند دقیقه خون‌رسانی به این ارگان دچار اختلال شود سکته مغزی حادث می‌شود؛ بنابراین یکی از مهم‌ترین عوامل تهدید‌کننده مغز ایرانی‌ها سکته مغزی است و تا سال گذشته توانایی درمان این مشکل در کشور وجود نداشت و در حال حاضر نیز در ابتدای دستیابی درمان سکته مغزی هستیم.
 
زمانی افزود: سه ساعت ابتدایی بعد از سکته مغزی بسیار حیاتی است. در‌حالی که درمان بیماری‌‌هایی مانند آلزایمر در پیشرفت آن موثر نیست و فقط در علائم آن تاثیر‌گذار است. درمان‌ بیماری MS به‌هیچ وجه با قطعیت همراه نیست؛ اما درمان‌های سکته مغزی جدی‌تر و با توجه به‌ آمار‌های موجود، موثر گزارش شده است. پنج برابر افراد درگیر سکته مغزی نسبت به عارضه قلبی خود بی‌اطلاع‌ هستند چراکه علائمی ندارد؛ بنابراین درمان سکته مغزی در همه ابعاد آن از پیشگیری تا مراحل حاد از‌جمله اولویت‌های بخش بهداشت و درمان کشور به حساب می‌آید.
 
این متخصص علوم مغز و اعصاب با اشاره به روش‌های حفظ سلامتی مغز ادامه داد: سلول‌های مغزی حتی در دوران آسیب مغز با فعالیت فکری فرد همچنان به گسترش ادامه می‌دهند. سال‌ها دانشمندان تصور می‌کردند که تکامل مغز توقف‌پذیر است در حالی‌که براساس اکتشاف خیره‌کننده چند سال اخیر مشخص شده که مغز حتی در سنین بالا و بعد شروع بیماری‌هایی مانند آلزایمر و سکته در قسمت‌های سالم به تکامل خود ادامه می‌دهد. تکامل مغز در این شرایط به فعالیت وابسته است.

مغز برای حیات به فعالیت فکری نیاز دارد
زمانی افزود: همان‌گونه که ماهیچه‌‌ها با فعالیت ورزشی تقویت می‌شوند مغز نیز با ادامه فعالیت توانایی خود را افزایش می‌دهد. شاخه‌های سلول‌های عصبی نیز با ادامه فعالیت فکری رشد می‌کنند؛ به‌عنوان مثال همه سلول‌های مغز به بیماری آلزایمر دچار نمی‌شوند. نتیجه ام آر آی این دسته از بیماران نشان می‌دهد که فقط قسمت‌هایی از مغز کوچک و مابقی سالم است.
 
وی با اشاره به تاثیر مطالعه بر مغز گفت: افراد در آستانه ابتلا به آلزایمر یا در ابتدای ابتلا به این بیماری که به مطالعه و فعالیت‌های مغزی توجه دارند قسمت‌هایی از مغز آن‌ها گسترش قابل توجه پیدا می‌کند. هرچند که آلزایمر در قسمت‌های دیگر در حال رشد است. علاوه بر این علائم بیماری آلزایمر در افرادی که فعالیت فکری بالایی دارند با تاخیر چند ساله ظهور پیدا می‌کند.