به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، رییس پژوهشکده مردم‌شناسی در نشست نوروز، تنوع فرهنگی و همبستگی ملی و منطقه‌ای که به همت پژوهشکده مردم‌شناسی برگزار شد، طی سخنانی گفت: سال گذشته در چارچوب فعالیت‌های سازمان میراث فرهنگی در شورای سیاست‌گذاری نوروز همایش نوروز میراث صلح برگزار و سه کتاب از طرف پژوهشکده مردم شناسی به چاپ رسید.
امسال نیز پژوهشکده مردم‌شناسی پنج جلد کتاب که سه جلد آن شامل «نوروزنامه صبح»، «آخرین مجموعه مقالات نوروز میراث صلح» و «کتاب بصری» است را با موضوع نوروز آماده چاپ دارد.
رییس پژوهشکده مردم‌شناسی گفت: نوروز همچون بوستانی رنگارنگ از گل‌های خوشبو و معطر است و ما به سهم خود قصد داریم با این مقالات مشام دوستداران فرهنگ و تمدن ایرانی را از عطر نوروز و بهار سرشار کنیم.
رثای نوروزشناسان یا ایران‌شناسان؟
سید احمد محیط‌طباطبایی، مشاور ریاست پژوهشگاه دیگر سخنران این نشست در رثای نوروزشناسان گفت: بحث در رثای نوروزشناسان نیست بلکه در رثای ایران‌شناسان است، هر کسی که نوروز را می‌فهمد، می‌شناسد و می‌شناساند اعم از مادر، بزرگ خاندان تاریخی، هنرمند و... حامل فرهنگ ایرانی است که آن را به نسل بعد انتقال می‌دهد.
وی افزود: اگر به نوروز به طور ویژه و متمایز با سایر آیین ها توجه کنیم می‌بینیم که نوروز از مزیت و ویژگی بالاتری برخوردار است و کسانی که نوروز را به رسمیت نمی‌شناسند و آن را به عنوان سفره عمومی فرهنگ ایرانی به جای نمی‌آورند به فرهنگ تاریخ ایرانی تعلق ندارند.
طباطبایی اظهار کرد: دررثای ایران‌شناسان سخن می‌گوییم که نوروز را به عنوان مهمترین ویژگی و نگین فرهنگ تاریخی ایران مورد توجه قرار داده و به برجسته کردن سایر پدیده‌های نوروز می‌پردازند، بزرگانی نظیر میرشکرایی که تحت عنوان یک مرکز به نام مردم‌شناسی 80 سال قبل دورهم جمع شده‌اند و طی چند دهه نه تنها فرهنگ عامه بلکه نوروز را به همه شناسانده است.
وی افزود: تقویم شمسی ایران توسط منجمینی نظیرخیام نیشابوری به دلیل نوروز شکل گرفته و نوروز به عبارت دیگر بانی شکل‌گیری تقویم شمسی برای ایرانی‌ها و سایر فرهنگ‌هاست. هر ایرانی که در حوزه نجوم ، تاریخ ، فرهنگ عامه و... فعالیت می‌کند پیام آور و معرف نوروز است.
فرهنگ ایرانی دفینه‌ای که مار رویش خوابیده
فرهاد نظری، مدیر کل ثبت آثار و حفظ و احیاء میراث معنوی و طبیعی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری دیگر سخنران این نشست با طرح این پرسش که استادانی که عمر خویش را صرف نوروز و آیین‌های دیگر کرده‌اند از هم نفسی با نوروز چه به دست آورده‌اند سخنانش را آغاز کرد.
وی گفت: مینورسکی در یادداشتی به ایرج افشار می‌نویسد؛ این کاری که شما در عالم آرای عباسی و دیگر منابع تاریخ فارسی کرده‌اید چیزی کمتر از نبرد رستم و دیو سپید نیست و مادامی که شما از این کارها نکنید مار از روی دفینه برنمی‌خیزد.
نظری افزود: مینورسکی به درستی اشاره کرده که فرهنگ ایران یک دفینه‌ای است که مار روی آن خوابیده و با همت‌هایی از این دست مار از روی گنج برخاسته و این فرهنگ به دنیا معرفی می‌شود. چه سعادتمندی خوبی که اسم شما استادان با نوروز و صلح عجین شده است.
نوروز جشن تکریم انسان
دیگر سخنران این نشست حمید رضا دالوند با بیان نکاتی درباره نوروز، جشن تکریم انسان ویژگی انسانی نوروز را بسیار مهم دانست و گفت: یکی از مسائل مهم پیرامون نوروز منشاء آن است که چگونه به‌وجود آمده و در طول تاریخ چه تحولاتی را پشت سر گذاشته است. نوروز در حقیقت مجموعه‌ای از آیین‌ها و باورها است که در یک جشن سالانه برگزار می‌شود و بعد از تکریم فروهر در گذشتگان مربوط به خود ما می‌شود.
وی با اشاره به چالش‌های پیش روی نوروز تصریح کرد: برگزاری هر آیینی مطابق با شأن و تکریم انسان در هر جای دنیا نوروز ایرانی محسوب می‌شود ولو اینکه در مجامع غیر آیینی باشد که برعکس آن هم درست است.
نوروز پدیده تقویمی و تاریخی
مهرداد ملک‌زاده، باستان‌شناس، دیگر سخنران این نشست با اشاره به دیرینگی تاریخی نوروز گفت: افزون بر جشن نوروز آیین نوروز یک پدیده تاریخی است. نوروز یک پدیده تقویمی است. تقویم برای انسان‌های یکجانشین است تا با شناخت فصل‌ها به کار کشت و برداشت بپردازند و این در حالی است که نیاکان ایرانی ما یکجانشین نبوده‌اند و کوچ‌نشینانی بوده‌اند که به فلات مرکزی آمده بودند.
وی اظهار کرد: یکجانشینان قبلی فلات مرکزی نوروز را جشن می‌گرفتند و ایرانیان آیین نوروز را از آن‌ها فرا گرفته‌اند.
مریم نعمت طاووسی دیگر سخنران این نشست نیز آیین «میر نوروزی امیر اشرب پیش از نظم» را یکی از آیین‌های نمایشی از یاد رفته ایران دانست و به بیان بخش‌هایی از نحوه برگزاری این آیین پرداخت و گفت: جوهر این نمایش و آیین این است که طی چند روز جای فرودستان و فرادستان عوض می‌شود و عرف‌ها و هنجارها در آن زیر پای گذاشته می‌شوند.
نوروز همواره زنده است
دیگر سخنران این نشست مهرداد عربستانی بود که نوروز را از منظر انسان‌شناسی مورد بررسی قرار داد و گفت: آداب نوروز بسیار دیرینه است و برخلاف بسیاری از آیین‌ها که در طول تاریخ محو شده‌اند همواره ادامه حیات می‌دهد.
وی با بیان اینکه نوروز در سطح ملی، فراملی و اجتماعات ایرانی خارج از کشور برگزار می‌شود تصریح کرد: نوروز پیام همبستگی گروه خاصی از انسان‌هاست.
نوروز مطابق فطرت‌ها است
فرج‌الله قنبری دیگر سخنران این نشست نیز نوروز را از منظر آیت‌الله مطهری مورد بررسی قرار داد و گفت: آیت‌الله مطهری با اشاره به آیات قرآن کریم نوروز را روز خدا و ایام‌الله می‌داند که درآن قدرت خداوند متجلی می‌شود.
وی با بیان اینکه نوروز متعلق به همه ملت‌هاست، افزود: اینکه نوروز از بین‌النهرین آمده درست است اما در حقیقت نوروز مطابق فطرت انسان‌ها بوده و به تمام جهان تعلق دارد.
در پایان نشست روز نخست که با همکاری پژوهشکده مردم‌شناسی و مرکز اسناد فرهنگی آسیای پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد، با اهدای لوح از خدمات استادان و پیشکسوتان مردم‌شناسی؛ محمد میرشکرایی، باجلان فرخی، پوپک عظیم‌پور، حمید تنکابنی و محمد همایون سپهر تقدیر شد.
یکشنبه ۱۵ اسفند ۱۳۹۵ - ۱۲:۳۰
نظر شما