در جنگ جهانی دوم هزاران لهستانی که اغلب زن و کودک بودند، وارد ایران میشوند؛ رمان «تو به اصفهان بازخواهی گشت» به زندگی و گذشته بعضی از این آدمها نظر دارد.
انصافی درباره فضا و بستر شکلگیری داستان «تو به اصفهان بازخواهی گشت» گفت: فکر میکنم گذشته دختر لهستانی داستان، کلید پاسخ به پرسش مربوطه به بستر شکلگیری باشد. داستان هرچه پیش میرود جزئیاتِ گذشتهای را افشا میکند که میبینیم تاثیرش بر اکنونِ شخصیتهای داستان غیرقابلانکار است. گذشتهای که با جنگ جهانی دوم و ورودِ تاریخیِ اسرای لهستانی از خاک شوروی به ایران آغاز میشود.
او در ادامه اضافه کرد: اگر دقیق یادم مانده باشد اسفند 1321 و در بحبوحهی جنگ جهانی دوم، حدود 115 هزار لهستانی، که حدود دو سال در اسارت نیروهای شوروی در سیبری بودند، در چند مرحله از بندر انزلی و مشهد وارد ایران میشوند تا به نیروهای نظامی در جبهههای جنگ علیه متفقین بپیوندند. بخشی از این لهستانیها، عمدتا زنان و کودکان، در ایران ماندگار شدند و زندگی جدیدی را آغاز کردند. این ماجرا زندگی چند نسل از لهستانیها و ایرانیانی را که با آنها در ارتباط بودند تحتالشعاع قرار میدهد. رمان «تو به اصفهان بازخواهی گشت» به زندگی و گذشته بعضی از این آدمها نظر دارد.
این نویسنده در پاسخ به این پرسش که بناست رمان «تو به اصفهان باز خواهی گشت» چه مفهومی را برای خواننده شرح دهد. بیان کرد: نمیدانم. بنا نیست من رمانی را که نوشتهام تحلیل کنم. من فقط میدانم سه سال پیش که ایده نوشتن این رمان به سرم زد، نگاهی پر از سؤال داشتم به تاریخ معاصر کشورمان. همین چند روز پیش در صفحه اینستاگرامم از دلهره پرسشهای بیپاسخ نوشتم، از روایتهای متکثر اما غیرقابلاتکا از تاریخی که پر از تلخی و تاریکی است. وقتی نوشتنش تمام شد آن دلهره هنوز با من بود، هنوز هم هست و فکر نمیکنم روزی بیاید که این دلهره با من نباشد.
او ادامه داد: این دلهره هر انسانِ روبهجلویی است البته، انسان روشنبینِ روبهجلو نمیتواند به راهِ رفته، به گذشته نگاه نداشته باشد. اگر کسی بینگاه به گذشته حرکت کرد اوضاعش میشود چیزی شبیه به همین وضعیتی که داریم در آن دست و پا میزنیم. پیش نمیرویم، فرو میرویم. برای اینکه مدام داریم آزمودهها را آزمایش میکنیم.
انصافی درباره آثار در دست تالیف و انشارش نیز گفت: رمان دومم را اواسط همین امسال به ناشر تحویل دادهام. اسمش «کشتن» است و البته، با توجه به اینکه «تو به اصفهان بازخواهی گشت» تازه منتشر شده، علاقهای ندارم دومی زود چاپ و منتشر شود. عجلهای هم نیست. من با کسی مسابقه ندارم. بعد از ده سال نوشتن و تمرینِ نوشتن اولین اثر مستقلم منتشر شده و خوشحالم که برای چاپ کتاب حرص و ولع نداشتم. «تو به اصفهان بازخواهی گشت» رمانی است که میتوانم با خیال راحت خواندنش را به دیگران پیشنهاد بدهم.
پشت جلد کتاب «تو به اصفهان بازخواهی گشت» آمده است: «مصطفی انصافی نویسنده جوانی است که در اولین تجربه رواییاش رمانی نوشته مملو از داستانهای ریشهزده در تاریخ. رمانِ تو به اصفهان بازخواهی گشت روایتی است چندسویه از زندگی و سؤالهای چند شخصیت که به خاطرِ جبر مکان و زمان در موقعیتی خاص کنار هم قرار میگیرند. استاد دانشگاهی جوان و البته خسته از شرایطش که در فکر مهاجرت است، به دختری لهستانی برمیخورد که برای یافتنِ ریشههای دوردستِ خانوادگیاش به ایران آمده است. دختری که پیشینهای مبهم دارد و ناگهان قصهی او تبدیل میشود به انگیزهای برای روایتِ قهرمانِ اول رمان... انصافی در این رمان تلاش کرده با توجه به قابلیتهای ژانری و ترسیم پلاتْ رمانی بنویسد که در عینِ سرک کشیدن به زوایای پنهانماندهی تاریخِ ایران، رگههای زیستی و وجودی قهرمانهای بلاتکلیفش را نیز برملا کند. آمدن زنانِ لهستانی به ایران در سالهای حضورِ متفقین در ایران تنها جرقهای است برای آتش گرفتنِ انبارِ عظیمی از خطرات و خطرات. تا جایی که خوانندهی رمان در هر بخش با واقعیتهایی روبهرو میشود که میتوانند به جذاب شدنِ روند روایی اضافه کنند. تو به اصفهان بازخواهی گشت قصه کشف است. کشفِ گذشتهای ناامن و قصهدار که ناگهان همهچیز را عوض میکند... همهچیز را... »
«تو به اصفهان بازخواهی گشت» نوشته مصطفی انصافی، از مجموعه «قفسه آبی» نشر چشمه، در 276 صفحه، به بهای 230000 تومان، با شمارگام 1000 نسخه منتشر شده است.
مصطفی انصافی متولد 1366 است. تحصیلاتش را در رشتهی مهندسی عمران - سازه در مقطع کارشناسی ارشد به پایان رسانده، اما به خاطر علاقهی زیادی که به ادبیات دارد سالهاست مینویسد. داستانهای کوتاه او در تعداد زیادی از جشنوارهها و جوایز ادبی نامزد یا برگزیده شدهاند. انصافی علاوه بر داستاننویسی گهگاه با مجلات و روزنامهها همکاری میکند. او سردبیر سایت ادبی 51 نیز هست.
نظر شما