امیرسرتیپ دو خلبان دکتراحمد مهرنیا، نویسنده مجموعه «ستارههای نبرد هوایی» با اشاره به لزوم توجه به وضع معیشت خلبانها و نویسندگان حوزه دفاع مقدس برای ثبت تاریخ شفاهی جنگ گفت: خلبانها حامل قطعههایی از پازل جنگ هستند اما جریان نشر خاطرات آنها با توجه به وضعیت اقتصاد نشر و بیتوجهی مسئولان کُند است.
بخش مهمی از رشادتهای نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران در هشت سال دفاع مقدس رقم خورد. میراث گرانبهایی که باید ماندگار و برای بهرهمندی نسل آینده به شکل شایستهای ثبت و ضبط شود. بهبهانه 19 بهمنماه روز نیروی هوایی با امیرسرتیپ 2 خلبان دکتراحمد مهرنیا از نویسندگان حوزه دفاع مقدس به گفتوگو نشستهایم که در ادامه میخوانید:
مهرنیا، نویسنده مجموعه «ستارههای نبرد هوایی» به خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) گفت: «ستارههای نبرد هوایی» با انگیزه ماندگار کردن یاد و خاطره خلبانان هشت سال دفاع مقدس تدوین و زندگینامه خلبانان بههمراه عکس و چند خاطره در این مجموعه ارائه شده است. هر یک از مجلدهای این مجموعه شامل 50 زندگینامه خلبان است. شرح حال برخی دیگر از افراد حاضر در گروههای پروازی شامل همکاران شهید، جانباز، مفقود و اسیر نیز در لوای این خاطرات آمده است.
«ستارههای نبرد هوایی» تلاش برای نمایش پازل دفاع مقدس
وی افزود: انعکاس و روایت زندگی همه خلبانان نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران در دوران دفاع مقدس از ویژگیهای مهم مجموعه «ستارههای نبرد هوایی» است؛ بهعبارت دیگر این کتاب شامل شرح حال همه خلبانان، حتی افرادی که فقط یک روز در نیروی هوایی خدمت کردهاند میشود. تکمیل پازل جنگ برای آیندگان هدف اصلی تولید این مجموعه است.
مهرنیا درباره فرآیند تالیف و نشر مجموعه «ستارههای نبرد هوایی» ادامه داد: از سال 1390 فقط دو جلد از «ستارههای نبرد هوایی» منتشر شده است. انتظار میرود که این مجموعه با توجه به تعداد خلبانان حداقل در 10 مجلد نهایی شود؛ اما جلد سوم به دلیل مشکلات مشترک بین ناشران از یکسال گذشته در نوبت چاپ سوره مهر و جلد چهارم نیز برابر این مدت در اختیار ویراستار است. همه این مشکلات و جریان کُند نشر مجلدهای این مجموعه موجب شده تا با انگیزه کم فروغ تدوین جلد پنجم را ادامه بدهم؛ این در حالی است که هیچ توجیه قابل قبولی برای این وضعیت بهویژه در حوزه نشر دفاع مقدس وجود ندارد.
وی اظهار کرد: ارتش در سال فرهنگ، نیز برای سرمایهگذاری وارد میدان نشد؛ بنابراین با توجه به این شرایط هر زمان که فرصت دست بدهد، سراغ تکمیل این مجموعه میروم.
انعکاس خاطرات 250 خلبان در «ستارههای نبرد هوایی»
این نویسنده حوزه دفاع مقدس گفت: در حالی که حقوقهای بالای 20 میلیون تومان بهعنوان حقوقهای نجومی تعریف میشود وضعیت معیشت خلبانان دوران دفاع مقدس مطلوب نیست؛ شرایطی که موجب شده تا این افراد برای بازگو کردن خاطرات خود چندان رغبتی نداشته باشند؛ با توجه به این شرایط گفتوگو با 250 خلبان فرآیند دشواری است.
مهرنیا در بیان اهمیت مستندات تاریخی دفاع مقدس برای نویسندگان ادامه داد: نویسندگان به مدارک دوران جنگ نیاز دارند. بخشی از تاریخ شفاهی این دوران با توجه به گذشت زمان چندان دقیق روایت نمیشود؛ بنابراین سند اهمیت پیدا میکند. اسناد ارتش، به دلیل نگهداری نامناسب از نظر کَمی بسیار ناچیز است.
تلاش دیرهنگام برای ثبت اسناد خلبانها
وی افزود: بسیاری از اسناد، بههمراه اسناد کم ارزش از بین رفته، بهعنوان مثال دفاتر پرواز خلبانهای اسیر یا شهید در دسترس نیست؛ البته دفتر مطالعات نیروی هوایی طی یکی دو سال گذشته در حرکتی دیرهنگام برای جمعآوری این اسناد اقدام کرده تا منبع اطلاعاتی نویسندگان و پژوهشگران باشد.
این خلبان نیروی هوایی با اشاره به تاخیر در آغاز تدوین خاطرات خلبانها اظهار کرد: برخی از خلبانها از دنیا رفته یا به بیماریهای مختلف از جمله آلزایمر مبتلا شدهاند. هر ساله نزدیک به 20 نفر از خلبانها از بین ما میروند؛ طرح این مساله برای مسئولان با تاسف همراه است اما بودجهای برای استخدام چند نویسنده توانا با هدف ثبت خاطرات خلبانها در نظر گرفته نمیشود؛ کوچ من از تهران به دزفول بهدلیل مشکلات اقتصادی و مدیریت هزینهها برای پیشبرد فعالیتهایی مانند تالیف کتاب «ستارههای نبرد هوایی» مصداق بیتوجهی به ثبت خاطرات دفاع مقدس است.
مهرنیا با اشاره به تلاش فردی، در جمعآوری اسناد مختلف خلبانهای نیروی هوایی ادامه داد: بیش از 100 دفتر پرواز را بهطور مستقیم از خلبانهای دوران دفاع مقدس دریافت، اسکن و آرشیو کردم؛ اما تلاشهای شخصی چندان نتیجه نمیدهد.
وی درباره آسیبهای ناشی از بیتوجهی به جمعآوری صحیح اسناد مربوط به دوران دفاع مقدس گفت: معتقدم که بیش از 99 درصد مردم ایران در صحنه دفاع مقدس نقش داشتهاند؛ هر روز و ساعت این دوران تجربهای برای بازدارندگی و تجارب کهنهسربازی مانند من، برای سرباز جوان امروز با اهمیت است؛ بنابراین مجموعه اطلاعات دوران دفاع مقدس باید جمعآوری و منتقل شود؛ اما یادآور میشوم وضعیت فعلی جمعآوری اطلاعات برای بازسازی پازل جنگ مطلوب نیست.
مخاطب در فقر اطلاعاتی هر شنیده یا نوشته را میپذیرد
نویسنده کتاب «حمله به الولید» افزود: بهعنوان مثال، بیاطلاعی مخاطب از نقش نهادهای مختلف ازجمله نیروی زمینی یا هوایی در عملیاتها موجب میشود تا هر حرف یا نوشتهای را باور کند؛ بنابراین بیتوجهی به مجموع اطلاعات دوران دفاع مقدس، بهطور قطع زمینهساز آسیب در آینده خواهد شد. من بهعنوان نویسنده حوزه دفاع مقدس با درگذشت هر خلبان، میپرسم که وی حامل چند قطعه از پارل جنگ بود؟ اطلاعات تک تک افراد حاضر در جنگ باید برای پژوهشگران آینده ثبت و ضبط شود.
مهرنیا درباره راهکار بهبود وضعیت نشر اسناد دفاع مقدس بهویژه نیروی هوایی اظهار کرد: برای کار بزرگ ثبت اسناد دفاع مقدس، باید بودجه معین و برای استفاده از ظرفیت افراد توانمند امکانات مهیا شود. اما نهادهای متعدد و مسئول حتی حاضر به خرید کتاب نیستند. بیاطلاعی سرباز جوان نیروی هوایی از دوران دفاع مقدس ناپسند است.
نظر شما