عضو هیأت مدیره انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران افزود: این درحالی است که دیده‌های من از کتابخانه‌های عمومی، تخصصی و ملی چند کشور اروپایی، مشخصا فرانسه، آلمان و لوکزامبورگ، حکایت دیگری از جایگاه و کارکرد کتابخانه‌های عمومی را روایت می‌کند. به طوری که حتی با پیشرفت تکنولوپی روز و ظهور دستگاه‌های هوشمند، کتابخانه‌ها همچنان محل مراجعه اقشار مختلف مردم هستند و از رونق خاصی برخوردارند.
رئیس کتابخانه مرکزی دانشگاه شهید بهشتی نوع جهان‌بینی و ارزش‌گذاری جامعه ما برای کتابخانه‌های عمومی را عامل اقبال یا عدم اقبال به این مراکز فرهنگی اجتماعی عنوان کرد و گفت: در جامعه ما برخی از ارزش‌ها کمرنگ و نسبت به آنها بی‌توجهی شده است. مسئله «آگاهی، دانایی و دانش» که باید به عنوان یکی از مهمترین ویژگی‌های فردی معرفی شود، مورد بی‌توجهی قرار گرفته و دیگر کسی برای دانش‌افزایی به دنبال منبع نمی‌رود. به خصوص اینکه امروز بی‌توجهی به منابع چاپی و کتابخانه‌ای و جایگاه کتابخانه به واسطه پیشرفت تکنولوژی و دستگاه‌های هوشمند شدت بیشتری گرفته است.
وی درباره دیگر عوامل موثر در اقبال به کتابخانه‌ها توضیح داد: البته فاکتورهای دیگری چون خود کتابخانه‌ها، مدیریت کتابخانه‌ها و اینکه چه محیطی را برای مراجعان فراهم می‌کنند در این میان نقش بسیار مهمی دارند. کتابداران نیز باید نسبت به کار خود عشق و علاقه داشته باشند؛اینکه نگاه کتابداران به کاربر نگاه به آدمی است که باید به او کمک کنند و یا صرفا به عنوان یک مزاحم به آن نگاه می‌کنند.
عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی در گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی افزود: منابع روزآمد، محیط مناسب، نحوه استقبال از مخاطب، و به طور کلی توجه به آگاهی، دانش و دانایی در تصمیم سازی‌های کلان کشور همه این‌ها مشخص می‌کنند که کتابخانه‌ها رونق داشته باشند و یا بی‌رونق باشند.
حاجی زین‌العابدینی با اشاره به جایگاه کتابخانه و رونق فرهنگ مراجعه به کتابخانه در کشورهای پیشرفته، گفت: واقعیت این است که در کتابخانه‌های کشورهای پیشرفته کتابخانه‌ها همچون گذشته جایگاهی برای مراجعه طیف‌های مختلف مردم هستند و نیازهای اطلاعاتی متفاوت و متنوع همه این افراد را برآورده می‌کنند. برای مثال در شهر هایدلبرگ آلمان پیش از آنکه درهای کتابخانه‌ها برای شروع فعالیت خود باز شود، شاهد تشکیل صف‌های طولانی برای ورود به این مراکز هستیم.
رئیس کتابخانه مرکزی دانشگاه شهید بهشتی افزود: زمانی که در کتابخانه به روی مردم باز می‌شود، هر کدام از مراجعان مانند کارکنان یک کارخانه می‌دانند که برای چه هدفی به کتابخانه مراجعه کردند و به کدام قسمت باید بروند و سرگردانی در بین مراجعه کنندگان دیده نمی‌شود؛ مثلا افراد مسن برای خواندن روزنامه، به بخش روزنامه‌ها و نشریات، برخی برای دیدن فیلم، به سالن‌های مرتبط، پژوهشگران برای مطالعه یا کارهای پژوهشی خود به سالن مطالعه یا قسمت پژوهش و در نهایت کودکان نیز به بخش کودک و نوجوان، می‌روند.
جاجی زین‌العابدینی درباره فضای این کتابخانه نیز توضیح داد: و همه این‌ها در کتابخانه‌ای رخ می‌داد که اولا چیدمان بسیار زیبایی دارد و به لحاظ طراحی و چیدمان کتابخوانی، به همچنین لحاظ مبلمان کتابخوانی مورد توجه قرار گرفته بود. نکته جالب دیگر اینکه دورتادور دیوار تمام کتابخانه‌های شهرهای اروپایی همه از جنس شیشه است، به طوری که از بیرون داخل کتابخانه پیدا است و از داخل، بیرون کتابخانه قابل دیدن است و تصور کنید که به عنوان مثال شما در یک روز پاییزی در برگ ریزان در پشت دیوار شیشه‌ای این کتابخانه و در کمال آرامش، در حال مطالعه هستید. مسلما این فضا اشتیاق خاصی را برای مطالعه در افراد پدید می‌آورد.
وی درباره خدمات متنوعی که در دیگر کتابخانه‌های اروپایی ارائه می‌شد توضیح داد: وقتی که در حال صحبت با کتابدار کتابخانه ژرژ پمپیدو شهر پاریس بودم، متوجه شدم بسیاری از افرادی که به این کتابخانه مراجعه می‌کنند، افراد بی‌سرپناه و بی‌خانمان بودند که به دلیل در امان ماندن از سرما و گرما، سقف کتابخانه را بهترین مکانی می‌دیدند که می‌توانند به آنجا مراجعه کنند و جالب است که بدانید به گفته کتابدار این کتابخانه بسیاری از این مراجعه کنندگان از افراد بیسوادی بودند که پس از مراجعه مکرر به این کتابخانه و بر قراری ارتباط با منابع و علاقه‌مند شدن به این مکان با سواد شدند.
رئیس کتابخانه مرکزی دانشگاه شهید بهشتی ادامه داد: بنابر این صرفا قشر جوانی که برای کنکور و درس خواند برای شب امتحان به این گونه مراکز مراجعه نمی‌کردند. حتی من در این کتابخانه‌ها فرد نابینایی را دیدم که با سگ خود به کتابخانه مراجعه کرده بود و از منابع موجود در بخش نابینایان استفاده می‌کرد. همچنین در این کتابخانه مبلمان راختی خاصی وجود داشت که برخی افراد نشسته، برخی لم داده کتاب می‌خواندند و اصلا به این موضوع تأکید نمی‌شد که برای استفاده از کتابخانه باید حتما یک دیسیپلین خاص رعایت شود.
جاجی زین‌العابدینی با اشاره به دسترسی مناسب شهروندان اروپایی به اینترنت گفت: با اینکه در اروپا و در هر جای شهر می‌توانید از این خدمات استفاده کنید، ولی می‌بینید که باز هم افراد زیادی در کتابخانه‌ها حضور پیدا می‌کنند. خود کتابخانه ها نیز بر روی اصول خود باقی مانده‌اند و منابع بخش نشریات چاپی و بخش‌های دیگر خود را نیز روزآمد نگه می‌دارند. به طور کلی در این کتابخانه‌ها آن رونق و شور و حالی را که باید وجود داشته باشد قابل مشاهده است و خود این موضوع انگیزه‌ها را برای حضور و استفاده از کتابخانه بیشتر می‌کتند. کتابداران نیز تلاش می‌کنند سرویس و خدماتی ارائه کنند که رضایت کاربر را فراهم کنند.
وی افزود: به این صورت هم مردم جایگاه کتابخانه و کتابدار را می‌دانند و هم به تبع آن، دولت به عنوان بخشی از خدمات عمومی از کتابخانه‌ها حمایت می‌کند؛ امیدوارم که با بازنگری در جایگاه و ارزش آگاهی و دانش در جامعه شاهد رخ دادن چنین اتفاقاتی در کشور خودمان باشیم تا رفته رفته کتابخانه‌های ما به یک کانون گرم و یک پاتوق فرهنگی تبدیل شوند
نظر شما