به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، آیین رونمایی از چاپ نفیس قرآن کریم با چهار ترجمه کهن عصر پنجشنبه (25 آذرماه) با حضور دکتر غلامعلی حدادعادل، رییس فرهنگستان زبان و ادب فرسی، حجت‌الاسلام حمید محمدی، قائم‌مقام رییس و دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی، محمدرضا جعفری، مدیر انتشارات نشر نو، حجت‌الاسلام محمود دعایی، اصحاب رسانه و علاقه‌مندان حوزه فرهنگ در موزه هنرهای دینی امام علی (ع) برگزار شد.
 
در ابتدای این نشست محمدرضا جعفری، مدیر انتشارات نشر نو ضمن تبریک فرا رسیدن میلاد پیامبر اسلام (ص) و امام جعفر صادق (ع) اظهار کرد: قرآن خوان پر نعمت و بی‌بدیل الهی است که کریمانه پیش روی آدمی گسترانیده شده است تا قوام‌بخش زندگانی مادی و معنوی‌اش باشد و او را به سرمنزل مقصود که همانا سعادت ابدی است رهنمون سازد. ترجمه قرآن همواره از دیرباز مورد توجه اهل معنا و ادب دوستان بوده است و آثار گوناگونی در این زمینه در اختیار قرآن‌پژوهان و تشنگان معرفت ناب قرآنی قرار گرفته است.

وی ادامه داد: این مهم مانند چشمه‌ای جوشان است که تا عصر ما و بعد از آن نیز در جریان خواهد بود و مترجمان شیواقلم به ارائه آثار جدیدی در این زمینه همت خواهند گمارد اما در این موضوع توجه به آثار پیشینیان و ادب کهن فارسی از اهمیت زیادی برخوردار است.

مدیر انتشارات نشر نو در توضیح نحوه انتشار این قرآن نفیس گفت: در سال 1386 به محمد شریفی پیشنهاد کردم تا با اقدامی ابتکاری، به استخراج و جمع‌آوری چهار ترجمه کهن از تفاسیر اصیل قرآن کریم اقدام کند چراکه همنشینی این ترجمه‌ها تا حدی این امکان را در اختیار پژوهنده قرار می‌دهد تا بتوانند ویژگی‌های زبانی، ادبی و نثر هر ترجمه را با دیگری بسنجد و همچنین تاثیر تفاوت مشرب مترجمان را در ترجمه متنی واحد ببیند.

وی افزود: دومین دلیل برای اقدام به تدوین نسخه‌ای از قرآن با ترجمه‌های چندگانه، فراهم آوردن امکان استفاده از ترجمه‌های کهن این کتاب آسمانی در نگارش متون ادبی است چراکه اهل ادب می‌توانند هنگام نقل آیات در متون ادبی، برای حفظ سیاق کلام از یکی از این ترجمه‌ها یا تلفیقی از آنها برای ارائه معنی آیات به فارسی استفاده کنند.

جعفری با اشاره به شیوه آوردن چهار ترجمه در این کتاب اظهار کرد: روش کار ما به این صورت بوده که در نقل تمامی ترجمه‌ها همه واژه‌های دشوار یا کلماتی که ممکن است برای همگان شناخته نباشد داخل پرانتز معنی شده است. همچنین بخش‌هایی از ترجمه که جنبه توضیحی داشته را آورده‌ایم و با این فرض که مصححان این تفاسیر به رسم‌الخط نسخه‌های اصلی پایبند بوده‌اند، ما نیز در رسم‌الخط دست نبرده‌ایم و اگر ناهمسانی در این زمینه مشاهده می‌شود به این دلیل است.

ترجمه قرآن باعث زنده ماندن زبان فارسی شده است

حجت‌الاسلام حمید محمدی که دیگر سخنران این نشست بود با اشاره به چند نکته کلیدی درباره این اثر ارزشمند گفت: باید از منظر تمدنی به ترجمه قرآن نگاه کرد چراکه جایگاه ویژه‌ای دارد و علوم مختلف مانند فقه و ادبیات با آن در ارتباط است.جایگاه ترجمه و مترجم در فرهنگ اسلامی جایگاه رفیعی است به همین دلیل مترجم علاوه بر اشراف روی متن باید یک مفسر خوب نیز باشد.

وی ادامه داد: به نظرم در طول سده‌های گذشته، قرآن باعث زنده ماندن زبان عربی و ترجمه آن باعث زنده ماندن زبان فارسی شده است. ترجمه قرآن در گذشته به صورت کلمه به کلمه بوده است، به همین دلیل معنی تمامی کلمات به فارسی باقی مانده و این بسیار ارزشمند است چراکه در حال حاضر بسیاری از این کلمات را استفاده نمی‌کنیم و شاید اگر این کلمه‌ها در این ترجمه‌ها نبود، به کلی نابود شده بودند.

قائم‌مقام رییس و دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی در توضیح چگونگی حفظ و نگهداری ترجمه‌های قرآن کریم از زبان فارسی اظهار کرد: همان‌طور که توضیح دادم بسیاری از واژه‌های فارسی در ترجمه‌های قرآنی حفظ شده‌اند به همین دلیل بسیاری از این ترجمه‌ها مانند فرهنگ‌نامه‌های ارزشمندی هستند که در اختیار ما قرار گرفته‌اند. در ترجمه قرآن دو عنصر ادب و هنر دخیل هستند و چیره‌دستی در هنر است که ترجمه‌ها را از هم متفاوت می‌سازد.

وی افزود: بعد از انقلاب ترجمه قرآن رونق گرفت و این نشان می‌دهد که علاقه مردم نسبت به قرآن افزایش چشم‌گیری پیدا کرده است و انقلاب توانسته اشتیاق مردم به قرآن را افزایش دهد. باید دقت داشته باشیم که زبان موجودی زنده است و قرآن کتابی است که برای دوره‌های مختلف نوشته شده و هیچگاه قدیمی نمی‌شود، بنابراین نیاز است که ترجمه قرآن نیز به روز شود و به یک ترجمه خوب اکتفا نکنیم.

حجت‌الاسلام محمدی با اشاره به برخی کمبودها در حوزه ترجمه قرآن گفت: اتفاقات بسیار خوبی در حوزه ترجمه قرآن افتاده است اما هنوز خلاءهایی مشاهده می‌شود که نیاز است، اندیشمندان و استادان به آن ورود کنند؛ برای مثال ما هنوز ترجمه بلاغی از قرآن کریم نداریم و امیدوارم که این کار به سرعت انجام شود.

وی ادامه داد: همچنین یکی از راه‌های انس با قرآن توجه به ترجمه قرآن متناسب با قشرهای مختلف جامعه است. در این راستا تاکنون اقدامی برای ترجمه قرآن به زبانی ساده برای کودکان نشده است. باید توجه داشت که خواندن ترجمه‌های موجود برای کودکان دشوار است و این نیاز احساس می‌شود که بخش‌هایی از قرآن را با ادبیات مناسب برای کودکان ترجمه کنیم.

قائم‌مقام رییس و دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی در توضیح راهکارهای افزایش توجه به قرآن در سایر کشورهای مسلمان گفت: انتقال قرآن به زبان‌های مختلف مسلمانان یکی دیگر از جدی‌ترین کارهایی است که باید انجام شود چراکه ضعف‌های بسیار زیادی در این حوزه مشاهده می‌شود. جالب است که بدانید تا به امروز انجیل به بیش از 2 هزار و 500 زبان و لهجه ترجمه شده و این در حالی است که تعداد ترجمه‌های قرآن کمتر از 150 زبان است و فاصله بسیار زیادی در این بین مشاهده می‌شود.

وی افزود‌: همچنین پیشنهاد می‌کنم که نهادهای فرهنگی و مربوطه در قالب یک برنامه سالانه یا دوسالانه به معرفی ترجمه‌های برتر قرآن کریم بپردازند تا مردم با ترجمه مناسب جدید آشنا شوند. متاسفانه مرکز ترجمه قرآن یکی از مظلوم‌ترین سازمان‌های کشور است و آن‌طور که باید از آن حمایت نمی‌شود و نیاز است که این دیدگاه تغییر کند.

حجت‌الاسلام محمدی در بخش پایانی صحبت‌هایش اظهار کرد: از انتشار این قرآن ارزشمند بسیار خوشحالم چراکه ترجمه‌های کهن قرآن از نظر علمی و زبانی بسیار ارزشمند هستند و ما می‌توانیم از آنها در حوزه‌های مختلف مانند واژه‌سازی استفاده کنیم.

در پایان مراسم از این قرآن نفیس رونمایی شد و همچنین هدیه‌ای توسط وزیر دادگستری به محمدرضا جعفری برای انتشار این اثر ارزشمند در انتشارات نشر نو اهدا شد.