به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، مراسم رونمایی از کتاب «تحلیل زیبایی‌شناختی و روایت نقاشی- نمایشی تابلوی عزیمت مسلم بن عقیل  از مدینه به کوفه» که با تعزیه، پرده‌خوانی و پیش‌خوانی دو طفلان مسلم همراه بود با حضور هنرمندان، علاقه‌مندان و دوستداران میراث فرهنگی در موزه ملی برگزار شد.

این کتاب در برگیرنده آثار زنده یاد استاد محمد مدبر تازه‌ترین پژوهش اردشیر صالح‌پور که از سوی انتشارات پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری به چاپ رسید، رونمایی شد.
 
صالح‌پور در مراسم  رونمایی از این کتاب گفت: درکنار شعر، موسیقی و معماری به عنوان شاخصه‌های اصلی هنر ایرانی باید به نگارگری و خیالی‌نگاری توجه کرد که در حوزه هنرهای تجسمی نقاشی ایرانی را متجلی می‌سازد.

عضو اجرایی ایکوم افزود: صورت‌گردانی و شمایل‌نگاری که بعدها به پرده‌های درویشی نیز روی آورد یکی از گونه‌های بینامتنی در نسبت میان نقاشی و نمایش است که توسط مرشدان و راویان موضوعات حماسی  به شیوه نقل و روایت از دوره صفویه بازآفرینی و تداوم یافته که از نمونه‌های منحصر به فرد هنرهای آیینی سنتی است.     

صالح‌پور اظهار کرد: همان‌گونه که یک نقال می‌خواند یا نقاش به تصویر می‌کشد، محمد مدبر در مجالس تعزیه همواره آنچه را می‌شنید و خود می‌خواند با قلم بر پرده متجلی می‌کرد.

وی محمد مدبر را نقاش به نام مکتب خیالی‌نگاری و قهوه‌خانه و ملقب به نقاش عاشورا دانست که بیشترین تابلوهای خلق شده توسط این هنرمند مربوط به واقعه کربلا است.

این پژوهشگر اظهار کرد: محمد مدبر خود می‌گوید این تابلو را به سوز دل واشک و آه کشیده و هنگام ترسیم در یک دستش قلم نقاشی بود و برلبش آواز تعزیه و در دست دیگرش دستمالی خیس از اشک...

به گفته این استاد دانشگاه، بیش از 30 اثر حاصل تعزیه‌خوانی، شبیه‌خوانی ، پرده‌خوانی و شمایل‌نگاری که در مکتب خیالی نگاری توسط استاد مدبر خلق شده باقی مانده است.

صالح‌پور، نقاشی خیالی‌نگاری را به سه بخش رزمی، بزمی و مذهبی تقسیم کرد و گفت: نمونه‌های فاخری از آنها هم اکنون زینت‌بخش موزه‌های جهان است.

وی اظهار کرد: ترکیب روایت و نقل مرصع (آمیختگی نظم ونثر) به کارگیری آواز و گاه استفاده از نی و مضامین سوزناک ویژگی‌های این گونه نقاشی نمایشی است.

مدبر نقاشی قهوه خانه‌ای را به اوج رساند
سید احمد محیط‌طباطبایی، رییس ایکوم دیگر سخنران این مراسم نیز بیست و هشتم صفر را عزایی برای همه دو میلیارد مسلمانان جهان دانست و گفت: این روز برابر با آغاز قیام مختار و قصاص افرادی است که باعث شکل‌گیری واقعه عاشورا شده‌اند.

وی با اشاره به خدمات مرحوم محمد مدبر که نقاشی قهوه‌خانه ای را در ایران به اوج رساند افزود: این سبک نقاشی تا دهه 40 جزو هنرهای رسمی کشور محسوب نمی‌شد اما با تلاش مدبر و هم رده‌هاش این سبک از نقاشی بین مردم شناخته شد.

محیط‌طباطبایی با اشاره به تابلوی عزیمت مسلم بن عقیل که زینت‌بخش موزه ملی ایران است، تصریح کرد: اگر چه روزگاری این تابلو مورد بی‌مهری قرار گرفته است اما در حال حاضر موزه‌های ما جایگاه والایی برای این آثار در نظر می‌گیرند.

نشانه‌های آشکار ارادت ایرانیان به اهل بیت(ع)
جبرئیل نوکنده، رییس موزه ملی ایران نیز در این مراسم گفت: ایرانیان عاشق اهل بیت همواره در طول تاریخ برای نشان دادن ارادت و ابراز عشق به خاندان مطهر پیامبر عظیم الشأن اسلام با هنرمندی ابراز وجود کرده‌اند به نحوی که در برگ برگ تاریخ رد پای این عاشقی و دلدادگی است.

وی افزود: با رونمایی از کتاب تحلیل زیبایی‌شناختی و روایت نقاشی-نمایشی تابلوی عزیمت مسلم بن عقیل از مدینه به کوفه بر آنیم به شرح و تفضیل یکی از این نشانه‌های آشکار که به قلم استاد محمد مدبر یکی از گوشه‌های خونین پیش از حماسه کربلا به تصویر کشیده شده است، بپردازیم.

نوکنده رونمایی از این کتاب را اقدامی دیگر در شناساندن میراث مردمانی دانست که آموزه‌های دینی خود را به زیباترین شکل با ذوق و هنر ایرانی در هم می‌آمیزند و به گوش جهانیان می‌رسانند.

اردشیر صالح‌پور در این کتاب به پژوهش در این سبک و سیاق با استناد به معرفی و تحلیل تابلوی زیبای عزیمت مسلم بن عقیل از مدینه به کوفه پرداخته و سرنوشت غم‌بار و تراژیک مسلم را تحلیل و بررسی کرده است.

تابلوی یاد شده اثر استاد محمد مدبر  در مکتب خیالی‌نگاری (قهوه‌خانه) یکی از پیشگامان مکتب قهوه‌خانه است که هم اکنون زینت‌بخش موزه دوران اسلامی است.