به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) کتاب «حقوق مطبوعات، فضای عمومي مطلوب برای توسعه مطبوعات و ديگر رسانه‌ها» با مقدمه‌ای از رؤيا معتمدنژاد پنجشنبه 20 آبان‌ماه با حضور حسام‌الدین آشنا، مهدی محسنیان‌راد  و هادی خانیکی براي نخستين بار در بيست و دومين نمايشگاه مطبوعات رونمایی شد.

محسنیان‌راد در بخشی از این نشست گزارشی از تاریخچه انتشار کتاب‌های استاد معتمدنژاد ارائه کرد و گفت: اگر فاصله انتشار نخستین کتاب تا آخرین کتاب ایشان که امروز رونمایی شد را بررسی کنیم می‌توانیم تاریخچه انتشار این آثار را به سه دوره تقسیم کنیم؛ نخستین دوره از سال 1350 تا 1356 است که چهار کتاب از ایشان منتشر شده است. در دوره دوم که 22 سال طول کشید یعنی از سال 1367 تا 1378 ایشان یک دوره سکوت داشتند و 22 سال کتابی چاپ نکردند و در نهایت از سال 1379 تا 1390، یازده کتاب از سوی استاد معتمدنژاد منتشر شده است.

نویسنده مجموعه کتاب «ایران در چهار کهکشان ارتباطی» ادامه داد: نخستین کتاب ایشان «روزنامه‌نگاری» است که در سال 1350 مننتشر شده است و پس از هشت سال از چاپ اول در شرایطی که دانشکده منحل می‌شود این کتاب به چاپ دوم می‌رسد. در سال 1353 نیز کتاب «تحلیل محتوای برنامه‌های رادیو ایران» به قلم استاد معتمدنژاد، صدر‌الدین الهی و بنده منتشر شد. در سال 55 نیز کتاب «وسایل ارتباط جمعی» با مجموعه‌ای از منابع مرتبط با موضوع کتاب به چاپ رسید.
 
وی افزود: در آخرین سال پیش از انقلاب اسلامی کتاب «روش تحقیق در محتوای مطبوعات» ارائه شد. این کتاب نخستین اثر در این حوزه بوده است. در این دوره انحلال دانشکده تاثیر بدی روی نگارش کتاب‌های ایشان گذاشت. به هر حال استاد معتمدنژاد در دوره‌ای که در پاریس بود روی کارهای خود متمرکز شد و پس از 22 سال کتاب‌های مختلفی منتشر کرد. پس از جنگ ایران و عراق نیز در سال 1369 به تهران آمد و به جای نگارش جلد دوم کتاب «وسایل ارتباط جمعی» پروژه‌ای که از سوی مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه تازه تاسیس شده را پیگیری کرد. در این پروژه توجه به تحکیم حاکمیت قانون برای حفظ و حراست آزادی  مطبوعات و وسایل ارتباط جمعی یکی از بندهای آن بود. همین بند انگیزه او برای تالیف کتاب «حقوق مطبوعات» شد.

این استاد ارتباطات با بیان اینکه اگر حجم آثار منتشر شده ایشان را بررسی کنیم، می‌بینیم که 49 درصد آثار ایشان مربوط به حقوق مطبوعات است. 26 درصد از آثار ایشان نیز به ارتباطات بین‌الملل اختصاص دارد. نگارش کتاب درباره حقوق مطبوعات به دلیل کمبودی بود که استاد معتمدنژاد در این حوزه احساس می‌کرد.
 
وی با اشاره به نگارش کتاب «تکنولوژی‌های نوین ارتباطی» نیز یادآور شد: ایشان زمانی این کتاب را نوشت که هنوز دهکده جهانی شکل نگرفته بود و گویی این اثر جلد اول از یک مجموعه 10 جلدی در این باره بود.
 
محسنیان‌راد در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به سخنان فرزند استاد معتمدنژاد در مقدمه جلد دوم کتاب «حقوق مطبوعات» یادآور شد: ایجاد فضای مطلوب برای فعالیت رسانه‌ای از دغدغه‌های همیشگی او بود. استاد معتمدنژاد از مدافعان سرسخت آزادی مطبوعات بود و شرکت ایشان در همایش‌های بین‌المللی این حوزه موجب شد او تبدیل به متخصص حقوق شود. او وجود دموکراسی را برای شکل‌گیری فضای مطلوب برای رسانه‌ها موثر می‌دانست.

وی در پایان گفت: متاسفیم که طی 37 سال گذشته به سخنان استاد معتمدنژاد هیچ گاه گوش ندادیم و پول بیت‌المال را برای رسانه‌ تک صدای صدا و سیما خرج کردیم. امیدوارم در غیابش آثار او را بخوانیم.

کتاب نوستالژیک نیست و در گذشته نمی‌ماند
خانیکی نیز در بخش دیگری از این نشست با اشاره به ورود استاد معتمدنژاد از دانشکده حقوق به رشته ارتباطات گفت: بسیار مهم است که بدانیم چگونه یک استاد تمام رشته حقوق دانشگاه تهران وارد رشته ارتباطات می‌شود.

این استاد ارتباطات با بیان اینکه بنیان‌های حقوقی در تفکر استاد معتمدنژاد مغفول واقع نمی‌شود، گفت: ایشان سخت پایبند به این موضوع بود که هر مساله‌ای را با مبنای نظری و تاریخی نگاه کند یعنی هم نگاه اساسی به مفاهیم روزمره دارد و هم تاریخی می‌نگرد و به دنبال تفکیک جهانی نیست.

خانیکی در ادامه توضیحاتی را درباره فصول مختلف کتاب حاضر ارایه کرد و گفت: فصل نخست کتاب به چگونگی تاسیس مطبوعات و اداره آن می‌پردازد و در این فصل توجه او بر الزامات بالا رفتن زمینه‌های تخصصی برای مطبوعات است. روزنامه‌نگار باید در ابتدا به درستی تربیت شود و سپس نقش دولت در اداره مطبوعات مد نظر قرار گیرد.

به گفته این استاد ارتباطات، در فصل دوم کتاب تاکید استاد معتمدنژاد روی نظام آزادی‌گرای مطبوعات است، به همین دلیل به اصل انتشار آزادانه مطبوعات می‌پردازد. کتاب نوستالژیک نیست و در گذشته نمی‌ماند و توسعه آزادی مطبوعات را وابسته به شکل‌گیری زمینه‌های این کار می‌داند.

خانیکی در ادامه با اشاره به فصل سوم کتاب عنوان کرد: استاد معتمدنژاد در این فصل تاکید بر غیرجزایی بودن جرایم مطبوعاتی دارد و اینکه رسانه‌ها و روزنامه‌ها نباید با نگاه امنیتی مورد بررسی قرار گیرد. فصل چهارم کتاب نیز به وجود هیات منصفه در مطبوعات اشاره می‌کند.

وی با بیان اینکه پیدا کردن رابطه بین حقوق و مطبوعات وظیفه ماست گفت: شرایط کنونی حقوق مطبوعات در ایران مطلوب نیست در حالی که این موضوع باید برای روزنامه‌نگاران و مدیران رسانه اهمیت بسیار داشته باشد.