به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نشست ادبیات دینی و کتاب‌های مرجع با حضور مهتاب میناچی؛ مسئول بخش کودکان کتابخانه حسینیه ارشاد و عضو گروه بررسی منابع مرجع شورای کتاب کودک، خدیجه میرخانی؛ از نویسندگان فرهنگنامه کودکان و نوجوانان و فاطمه نکویی، مروج خواندن شورای کتاب کودک صبح امروز (دوشنبه 19 مهر 95) در مرکز آفرینش‌های هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار شد.
 
خدیجه میرخانی در این جلسه به ارایه تعریفی از ادبیات دینی پرداخت و گفت: ادبیات دینی، ادبیاتی است که با هدف تکوین ارزش‌های اخلاقی و اصول‌های صحیح اعتقادی به رشته تحریر درمی‌آید و محصول حس دینی نویسنده است، نویسنده دینی زمانی می‌تواند این حس را به خوبی به مخاطبش منتقل کند که در خودش به باوری در این زمینه رسیده باشد.
 
این نویسنده فرهنگنامه کودک و نوجوان در ادامه بیان کرد: فرهنگ و دین رابطه بسیار تنگاتنگی با هم دارند و اگر بخواهیم فرهنگسازی کنیم ابتدا باید به یک باور دینی درست دست یابیم تا بتوانیم آن را به کودکان و نوجوانان انتقال دهیم.
 
وی با بیان اینکه کودک امروز بزرگسال فرداست، گفت: داده‌های متفاوت دینی مخاطب را با دو رویکرد مختلف مواجه می‌کند. یا می‌پذیرد و گاهی دلزده می‌شود یا برعکس و پافشاری می‌کند که اعتقاداتش را به ما ارایه دهد علی‌رغم اینکه ممکن است برخی از آنها خرافه باشد. در اینجا نقش نهادهای فرهنگی برای آگاهی‌بخشی صحیح به مخاطبان جلوه پیدا می‌کند که یکی از این نهادها فرهنگنامه کودکان و نوجوانان است که از دل شورای کتاب کودک برآمده است.
 
میرخانی در ادامه به مقالات فرهنگنامه کودکان و نوجوانان اشاره کرد و گفت: تا به حال 5هزار مقاله در دستور کار فرهنگنامه قرار گرفته است که از این تعداد سه هزار مقاله نوشته شده است و هزار و 500 مقاله از آنها مربوط به ایران و 500 مقاله مربوط به اسلام است که از این تعداد تا به حال 270 مقاله به رشته تحریر درآمده و اطلاعات علمی و دقیقی را در اختیار کودکان و نوجوانان قرار می‌دهد.
 
این کارشناس افزود: مقاله‌ها از سوره‌های قرآنی، شخصیت‌ها، مقدسین و وقایع تاریخی استخراج شده است. البته گاهی هم فرادینی هستند و از دین اسلام فراتر رفته‌اند که با کمک و همفکری دوستان زرتشتی و مسیحی نگاشته شده است.
 
به گفته میرخانی، رسالتی که بر دوش جامعه فرهنگی به‌ویژه در حوزه کودک و نوجوان است بسیار سنگین است زیرا باید باورهای درست را به مخاطبان منتقل کند.
 
کودکان تشنه دانستن و دریافت مطالب دقیق هستند
فاطمه نکویی نیز در این نشست به ارایه توضیحاتی درباره فرهنگنامه کودکان و نوجوانان پرداخت و گفت: کودکان تشنه دانستن، کسب اطلاعات و دریافت مطالب مفید و دقیق و آگاهی هستند. به همین دلیل اندیشه پرورش و کاشت نهال فرهنگنامه کودکان و نوجوانان در سال 1358 توسط توران میرهادی بنا نهاده شد.
 
این مروج خواندن شورای کتاب کودک در ادامه به دو ویژگی فرهنگنامه کودکان و نوجوانان اشاره کرد و گفت: این فرهنگنامه از کل به جزء به بیان مطالب می‌پردازد و می‌تواند دیدی کلی نسبت به مطلب مورد نظر در ذهن مخاطب ایجاد کند. همچنین نگاهی که در مطالب این فرهنگنامه وجود دارد از ایران است و 50 درصد مطالب درباره ایران نوشته شده و در سایر مطالب هم 20 درصد مثال‌ها درباره ایران است.
 
وی درباره فرهنگنامه توضیح داد: در فرهنگنامه کودکان و نوجوانان به همه موضوع‌های تاریخ در ایران، مردم‌شناسی در ایران، هنر در ایران و... پرداخته شده است. همچنین همه مطالب این فرهنگنامه به صورت تالیفی کار شده نه ترجمه و تاکید بر واقع‌گرا بودن، دقیق بودن و مستندبودن مطالب آن است. بدون اینکه بخواهند مفتون خود یا مفتون غرب باشند و به صورت شعاری کار کنند.
 
نکویی همچنین اظهار کرد: در فرهنگنامه کودکان و نوجوانان 30 موضوع را بررسی می‌کنیم که درباره همه علوم و همه جهان است و 10 درصد این مطالب در حوزه دین است و به کل ادیان پرداخته می‌شود اما بخش عمده آن مربوط به دین اسلام است و سعی کردیم پاسخگوی نیاز بچه‌های ایرانی باشیم.
 
نکویی در ادامه بیان کرد: ما در فرهنگنامه کودکان و نوجوانان با بچه‌ها بازی اسم و فامیل انجام می‌دهیم و به جای اسم مثلا نام دانشمند را بیان می‌کنیم و برای اینکه بتوانیم نتیجه بهتری دریافت کنیم در این بازی گزینه‌ای هم به نام دین داریم و از کودک می‌خواهیم نام هر کشوری را که می‌نویسد نام دین آن کشور را هم بیان کند و این مساله برای کودکان بسیار جالب است و ذهن آنها را به اندیشیدن وادار می‌کند.
 
اندک بودن منابع و دایرة‌المعارف‌ها در حوزه دین برای کودکان
مهتاب میناچی نیز در ادامه این نشست به ارایه توضیحاتی درباره کتاب‌های مرجع پرداخت و گفت: این منابع سعی می‌کنند در کوتاه‌ترین زمان پاسخ مناسبی به مخاطب دهند در طول 20 سالی که در کتابخانه حسینیه ارشاد فعالیت می‌کنم تعداد منابع مرجع و دایره‌المعارف‌هایی که در حوزه دین برای کودکان و نوجوانان نوشته شده، اندک است و از جمله کتاب‌های دینی که در کتابخانه حسینیه ارشاد دیدم می‌توانم به مجموعه سه جلدی «دایرة‌المعارف اسلام برای نوجوانان»، «نقشه تاریخ اسلام»‌ و «فرهنگنامه سوره‌های قرآنی» اشاره کنم.
 
وی ادامه داد: اما وقتی فرهنگنامه کودکان و نوجوانان را دیدم متوجه شدم که در حوزه دین مطالب بسیار خوب و کاملی دارد و می‌توان از دل شانزده جلد فرهنگنامه که تا به حال منتشر شده است کتاب کامل و دقیقی در حوزه دین برای کودکان و نوجوانان استخراج و منتشر کرد.
 
مسئول بخش کودکان کتابخانه حسینیه ارشاد ادامه داد: با توجه به اینکه فرهنگنامه یک دایره‌المعارف عمومی است اما در دل خودش به صورت تخصصی به علوم مختلف پرداخته است و منبع بسیار خوبی محسوب می‌شود.
 
میناچی با بیان اینکه ما کتاب فرهنگ عاشورایی برای کودکان و نوجوانان به صورت تخصصی نداریم، گفت: خوب است محققان بتوانند در این زمینه‌ها کار کنند چرا که بچه‌های ما تشنه دانستن‌ و اطلاعات صحیح و دقیق هستند. ما منابع مرجع برای استناد و استفاده کودکان و نوجوانان، محققان، مربیان و معلمان که بتوانند از آن بهره ببرند کم داریم. فرهنگنامه می‌تواند اطلاعات درستی به آنها ارایه دهد.