به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) انتشار آثار حوزه دفاع مقدس، شیوه توزیع آن و یافتن مخاطب واقعی این آثار همیشه دغدغه ناشران این حوزه بوده است. با تاکید دولت بر کاستن حمایت‌ها مستقیم از ناشران این نگرانی‌ها قوت گرفت. شاید بتوان هفته دفاع مقدس را آغاز سال نشر برای ناشران این حوزه دانست چرا که بیشتر آثار درباره جنگ تحمیلی و دفاع مقدس در این زمان گُل می‌کنند، رونمایی و به مخاطب‌شان معرفی می‌شوند.

کتاب‌هایی درباره اصناف و شهیدان ورزشکار

سردار علی ناظری، مدیر نشر فاتحان، سال نشر را برای این انتشارات خوب توصیف نمی‌کند و می‌گوید: علاقه‌مندیم آثاری چون «بچه‌های حاج قاسم»، «مریوان» و «روایتگری شمال غرب» را که قالبی پژوهشی دارند منتشر کنیم که امسال چندان موفق نبودیم. البته انتشارات فاتحان وظیفه انتشار کتاب برای کنگره‌های مختلف را هم داشته است که اگر آمار انتشار کتاب‌هایی درباره اصناف یا شهیدان ورزشکار را هم جزو آمار خودمان به حساب آوریم، سال موفقی را پشت سر گذاشته‌ایم.

ویترین مناسب برای کتاب‌های حوزه دفاع مقدس

محسن صادق‌نیا، مدیر انتشارات سوره سبز که ناشر تخصصی آثار مرتبط با ارتش جمهوری اسلامی ایران است، در این باره به جهت‌گیری‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای عدم حمایت مستقیم از ناشران اشاره می‌کند و معتقد است: ما در فاصله هفته دفاع مقدس سال گذشته (1394) تا امسال، آثار پرباری در قالب‌های پژوهشی و اطلس منتشر کردیم که مورد حمایت ارشاد قرار نگرفت و با آن‌که اثر پر شمارگانی بود، نتوانست فروش خوبی داشته باشد.

وی با تاکید بر این که مخالف برداشتن حمایت‌های مستقیم دولتی از ناشران نیست، می‌افزاید: بزرگترین مشکل ناشران حوزه دفاع مقدس مشکل توزیع مناسب آثارشان است. ما با تشکیل کمیته‌ای در انتشارات سوره سبز، تصمیم گرفتیم نماینده‌ای در تمامی مراکز استان‌های کشور داشته باشیم اما این کار برای ناشر خصوصی بسیار پر هزینه است.

این ناشر یادآور می‌شود: واقعیت این است که اکنون فقط کتابفروشی‌های دولتی از فروش کتاب‌های دفاع مقدس استقبال می‌کنند و کتابفروشی‌های خصوصی، مگر در موارد ویژه تمایل چندانی برای عرضه این آثار ندارند.

مدیر نشر سوره سبز پیشنهاد می‌کند: بهتر است همزمان که دولت در حال برداشتن حمایت مستقیم از ناشران است، فکری برای توزیع کتاب‌های دفاع مقدس کند. در حال حاضر ناشر خصوصی حوزه دفاع مقدس حتی امکان تبلیغ کتاب خود را در تلویزیون ندارد. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌تواند به ناشران خصوصی کمک کند تا بتوانند ویترین مناسبی برای در معرض دید قرار دادن کتاب‌های حوزه دفاع مقدس بیابند.

خندوانه و معرفی کتاب‌های ناشران دولتی

فخر‌الدین پزشکی، مدیر انتشارات «عماد فردا» اما دیدگاهی متفاوت با صادق‌نیا دارد و معتقد است: بر خلاف آن‌چه که گفته می‌شود، وابستگی دولتی ناشران کم نشده است. همچنان کار نگارش و انتشار کتاب‌هایی با موضوع ویژه بر عهده ناشران خاصی گذاشته می‌شود و در بحث خرید کتاب نیز هنوز فقط ناشران ویژه‌ای مورد توجه‌اند.

وی با تاکید بر ضرورت شکل‌گیری مجمعی برای ناشران فعال کشور، می‌گوید: حتی، در برنامه‌هایی چون خندوانه، فقط کتاب‌های ناشران دولتی امکان معرفی دارند. چرا؟ چون مجمع‌هایی که به عنوان نهادی خصوصی شکل گرفته‌اند فقط کار‌های نمایشی انجام می‌دهند و حرفه‌ای عمل نمی‌کنند. فعالیت برای مدیران مجمع‌های ناشران تبدیل به سرگرمی شده است. از سوی دیگر ناشرانی در ظاهر خصوصی در حوزه دفاع مقدس فعالیت دارند که در واقع از ردیف بودجه‌های دولتی ارتزاق می‌کنند. بنابراین نمی‌توان این شیوه را کاستن از حمایت دولت از ناشران دانست.

مدیر انتشارات عماد فردا در پیشنهاد خود می‌گوید: خصوصی شدن جریان نشر در کشور، بسیار خوب است اما این کار زیرساخت‌هایی را می‌طلبد که باید از نظام آموزشی آغاز شود. نظام بازار کشور باید اصلاح شود و بر اساس آن، باید تصمیات فرهنگی درست‌تری اتخاذ شود. شیوه درست خصوصی شدن جریان نشر این است که سندیکایی با حضور ناشران، مانند مجلس شورای اسلامی تشکیل شود تا اعضا بتوانند مطالبات خود را بیان کنند. از ظرفیت فرهنگسراها، خانه‌های فرهنگ و ... باید به نفع ناشران خصوصی استفاده شود.

وی اضافه می‌کند: با رعایت اصول، شاید یک دهه یا 15 سال طول بکشد تا به نتیجه دلخواه ناشران خصوصی دست یابیم. به زور مسابقه کتابخوانی و... نمی‌توان مردم را کتابخوان و از ناشران خصوصی حمایت کرد.

ارجحیت توزیع و نشر کتاب‌های دفاع مقدس

نمایشگاه ملی کتاب دفاع مقدس که شنبه سوم مهرماه، هفتمین دوره خود را در مصلی امام خمینی(ره) تهران آغاز می‌کند، می‌تواند فرصت مناسبی برای ناشران و مخاطبان آثار حوزه دفاع مقدس باشد.

سردار ناظری که افزون بر مدیریت نشر فاتحان، مدیریت اجرایی نمایشگاه‌های ملی کتاب دفاع مقدس را هم دارد، در این باره می‌گوید: بیشتر انرژی ما صرف برگزاری نمایشگاه ملی کتاب دفاع مقدس و نمایشگاه‌های اردو‌های راهیان نور می‌شود. توزیع و نشر کتاب‌های دفاع مقدس برای ما ارجحیت دارد و همواره می‌کوشیم به نفع تمامی ناشران حوزه دفاع مقدس عمل کنیم.

صادق‌نیا نیز از حضور این انتشارات در هفتمین نمایشگاه ملی کتاب دفاع مقدس خبر می‌دهد و می‌گوید: مکان خوبی به این انتشارات اختصاص داده شده است و ما هم‌زمان آثار ناشران فعال دیگر ارتش را نیز توزیع خواهیم کرد.

پزشکیان نیز تصریح می‌کند: نمایشگاه‌های ملی کتاب دفاع مقدس در وضعیت توزیع فعلی کشور می‌تواند مفید باشد امسال با کمتر از 500 عنوان کتاب و البته با غرفه آرایی کمتری نسبت به گذشته در نمایشگاه حضور خواهیم داشت.