اهالی و افراد ریش سفید لایزنگان سابقه فعالیت در حوزه کتاب و کتابخوانی در این روستا را به پیش از انقلاب اسلامی نسبت می‌دهند؛ زمانی که سردار شهید اسلامی‌نسب در مغازه خیاطی خود قفسه‌ای از کتاب‌های مختلف تعبیه کرده بود و کتاب‌های آن را به مردم روستا به امانت می‌داد و از آن زمان تا کنون این کار توسط افراد مختلفی از جمله محمد اعتمادی از جانبازان جنگ تحمیلی ادامه پیدا کرد.
با اینکه امروز در روستای لایزنگان هیچ مکانی به عنوان کتابفروشی وجود ندارد، اما می‌توان در بیشتر مغازه‌ها، نانوایی‌ها، آرایشگاه‌ها و حتی خودروهای حمل‌ونقل عمومی قفسه‌ای از کتاب‌های متنوع مشاهده کرد. رسم زیبایی که در ادامه اقدام فرهنگی سردار شهید اسلامی نسب در پیش از انقلاب، تا کنون ادامه پیدا کرده و حتی گسترده‌تر شده است.
اما محمود بصیری، رئیس شورای اسلامی روستای لایزنگان درباره شکل‌گیری اولین کتابخانه عمومی در این روستا می‌گوید: «در اوایل انقلاب و اوایل دهه 60 بود که مردم لایزنگان به صورت خودجوش کتابخانه‌ای مردمی را در اتاقی در حسینیه این روستا، با عنوان «کتابخانه المهدی» راه‌اندازی کردند. به صورتی که کتاب‌های کودک و نوجوان در طبقه پایین و کتاب‌های بزرگسال در طبقه همکف قرار داشتند.»
گویا این کتابخانه فراز و نشیب‌های بسیاری را از سر گذرانده، چرا که در ادامه زیرنظر جهاد سازندگی قرار گرفت و به صورت منظم اداره می‌شد، اما در پی تغییر سیاست‌ها و اقدامات اجرایی جهاد در دهه 70، بار دیگر به نیروهای مردمی سپرده شد و با پراکندگی فعالیت، رو به افول گذاشت.
روح‌الله منوچهری، مسئول کتابخانه رئیسی شیراز که در آن سال‌ها به عنوان سرباز در این کتابخانه فعالیت می‌کرد، درباره این کتابخانه می‌گوید: «در سال 1379 که جهاد سازندگی و جهاد کشاورزی با یکدیگر ادغام شدند، من به عنوان سرباز امریه در کتابخانه المهدی لایزنگان، مشغول خدمت شدم. در آن دوره این کتابخانه را دوباره احیا کردیم و شنبه هر هفته نامه‌ای با عنوان «گلستان لایزنگان» با شمارگان 200 نسخه‌ای منتشر می‌کردیم که این کار تا 59 شماره ادامه پیدا کرد و در سال 1381 به عنوان کتابدار نمونه استان فارس انتخاب شدم.»
این گونه که منوچهری می‌گوید بار دیگر تغییر سیاست‌های جهاد سازندگی در آن سال‌ها باعث شد که «کتابخانه المهدی» به طور کلی از حمایت جهاد محروم شود و همین موضوع باعث شد که این کتابخانه در اوایل دهه 80 تعطیل شود. اما مجموع ظرفیت‌های فرهنگی این روستا با محوریت کتاب و کتابخوانی، باعث شد که لایزنگان در دومین گام از انتخاب روستاهای دوستدار کتاب حضوری فعال داشته باشد و با به‌کارگیری این ظرفیت‌ها به عنوان یکی از روستاهای برتر این جشنواره انتخاب و معرفی شود.
منوچهری در این‌باره می‌گوید: «نامگذاری خیابان اصلی روستای لایزنگان به نام «کتاب»، برگزاری همایش «بانوان دوستدار کتاب» از جمله برنامههای اجرا شده در ترویج کتاب و کتابخوانی در این روستا بود. همچنین در ادامه این فعالیت‌ها با کمک کمیته امداد امام خمینی(ره) 210 نفر از افراد نیازمند این روستا شناسایی شدند و در شب عید نوروز به هریک سبد کالایی شامل یازده قلم جنس ارائه شد که «کتاب» یکی از اقلام این سبد کالا بود. همچنین کمپینی با عنوان «نیمکت مهربانی» راه‌اندازی شد که در ایام آغاز سال تحصیلی اقلامی از جمله «کتاب» به دانش‌آموزان بی‌بضاعت ارائه می‌شود.»
لازم به ذکر است که روستای لایزنگان در 1450 هکتار دارای بزرگ‌ترین دشت گل دیمی و ارگانیک محمدی در دنیا است که به همین دلیل هر ساله میزبان برگزاری جشنواره گل و گلاب می‌شود. اما نهمین دوره این جشنواره در خرداد ماه سال جاری، با محوریت کتاب برگزار شد؛ به طوری که با تبلیغات گسترده، همزمان با برگزاری این جشنواره، نشست کتابخوان با موضوع گل و گلاب برگزار شد که با حضور حدود 4 هزار نفر در این نشست، عنوان بزرگ‌ترین نشست کتابخوان کشور را نیز به خود اختصاص داد.
اما اجرای یکی از طرح‌های این جشنواره در لایزنگان، باعث تشکیل و راه‌اندازی کتابخانه‌ای عمومی در این روستا شد؛ محمود بصیری در این باره می‌گوید: «چندی پیش در طی اجرای طرح‌های کتابخوانی، کمپینی برای اهدای کتاب در لایزنگان برپا شد که حدود 10 هزار جلد کتاب و مبلغ هفت میلیون تومان وجه نقد از طرف مردم این روستا اهدا شد که بنای راه‌اندازی کتابخانه‌ای با عنوان «کتابخانه سردار شهید اسلامی نسب» را در این روستا پی‌ریزی کرد که در نهایت در آذر ماه سال گذشته با حضور مسئولان فرهنگی و مقامات استان فارس، افتتاح شد.»
اما گویا پس از افتتاح و تجهیز اولیه این کتابخانه، در حالی که مسئولان حاضر در این افتتاحیه، آغاز به کار این کتابخانه را آرزوی دیرینه خود عنوان می‌کردند و از ثبت اقدامات فرهنگی مردم این روستا سخن به میان آورده بودند، هنوز شرایط فعالیت برای این کتابخانه فرآهم نشده و تقریبا از ابتدای سال جاری، قادر به اراه خدمات کتابخانه‌ای نبوده است!
محمود بصیری، رئیس شورای اسلامی روستای لایزنگان در این باره می‌گوید: «اداره کل نهاد کتابخانه‌های عمومی استان، کارهای اولیه تجهیز این کتابخانه را انجام داده، اما به دلیل آنچه که اصلاح برخی مشکلات عمرانی این کتابخانه عنوان می‌شود، هنوز هیچ کتابداری برای این کتابخانه اختصاص نیافته است. با وجود اینکه موارد مطرح شده، نیاز به اصلاحات عمرانی اساسی نداشته، حتی پس از اصلاح این موارد نیز هنوز اقدامی برای اختصاص کتابدار به کتابخانه سردار شهید اسلامی نسب صورت نگرفته است.»
وی همچنین درباره چگونگی اداره این کتابخانه تا کنون می‌گوید: «پس از افتتاح این کتابخانه در آذرماه سال 94 و پس از اعلام مشکلات عمرانی این کتابخانه، نیروهای مردمی آن را اداره می‌کردند تا اصلاحیه‌های مطرح شده انجام شود و کتابدار متخصص در این کتابخانه مستقر و مشغول فعالیت شود اما حتی پس از رفع مشکلات این کار انجام نشد و حتی به ما گفتند که این کتابخانه را فعلا تعطیل کنید، چرا که وضعیت پرداخت حقوق فردی که از نیروهای مردمی در این کتابخانه مشغول است، مشخص نیست!»
به نظر می‌رسد چنین مناطق و روستاهایی که با پیشینه‌ای فرهنگی و اقداماتی خلاقانه به عنوان روستای دوستدار کتاب معرفی می‌شوند، به حمایت بیشتری برای ادامه و پرورش این ظرفیت نیاز دارند و امیدواریم مسئولان ذیربط با برداشتن موانع موجود بتوانند به گسترش عدالت فرهنگی در جامعه و همچنین تقویت ظرفیت‌های موجود در حوزه کتابخوانی کمک کنند.
نظر شما