خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)- امید اخوی، پژوهشگر تاریخ و دانشجوی دکتری تاریخ دانشگاه شیراز: خاطرم است سالیان گذشته، یک روز از خیابان انقلاب با استاد و مورخی شناخته شده که سالیان درازی است در فرنگ زندگی میکند، عبور میکردیم و فریادهای گوشخراش فروش مقاله و نگارش پایاننامه را میشنیدیم. این مورخ از وضع فرهنگی و رعایت نشدن اصول اولیه پژوهش در ایران ابراز ناراحتی بسیاری کرد، حال جالب اینکه این دادزنهای فرهنگی و در عنوان بهتری با نام خیرین ناآگاه از خیابان انقلاب به فضای مجازی کوچ کردهاند.
این روزها که ظرفیت دانشگاهها بیشتر از متقاضیان آن شده و شوربختانه این افزایش ظرفیت بیشتر گریبان تحصیلات تکمیلی را گرفته و موازی با آن فراگیری و استفاده از فضای مجازی مخصوصا با نرمافزار تلگرام توسط اهل فرهنگ و تشکیل گروهها و کانالها (که امیدوارم در یادداشتی جداگانه به آسیبهای آن هم بپردازم) چند وقتی است با پدیدهای نو بهنام دانلود رایگان روبهرو هستیم، کتابهای بسیاری که با رنج فراوان مولف و ناشر سالها پیش به چاپ رسیده و همچنان پس از سپری شدن مدت زمان طولانی تعدادی از این کتابها در انبار ناشران و مولفانی که خود هزینه چاپ را دادهاند، موجود است.
در این میان تعدادی افراد ناآگاه که از حقوق مولف و ناشر مطلع نیستند) بیمحابا در عرض چند دقیقه، صدها اثر در تمام حوزهها را رایگان به دوستان خود ارسال میکنند و یا در این گروههای شبهعلمی و یا کانالهای شبه فرهنگی میفرستند و دردناکتر اینکه افراد دریافت کننده تشکرها و القاب کاذب و درودهای فراوانی را نثار آن فرد به ظاهر خیر اما در باطن نادان از قوانین نشر میکنند. حال پرسش این است باید با این پدیده در این آشفته بازار نشر چگونه رفتار کرد؟
میدانم و تا حدودی که اخبار فرهنگی را دنبال میکنم مسئولان در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و موسسه خانه کتاب تسهیلات فراوانی را برای علاقهمندان کتاب قرار دادهاند تا اهالی فرهنگ آسانتر و ارزانتر بتوانند کتابهای مورد نیاز خود را تهیه کنند اما مساله این است که چرا بهطور جدی با این پدیده برخورد نمیشود؟ با این ناآگاهی فرهنگی تیشه به ریشه فرهنگ این سرزمین زده میشود. اولین آسیب آن در بلندمدت نبود رغبت چاپ آثار ارزشمند توسط ناشران خواهد بود زیرا این آثار به وفور توسط این اشاعهدهندگان ناآگاه در تلگرام و سایتها نامعتبر مختلف برای تشنگان مدرکگرا گذاشته شده است. پژوهشگری قابل اعتنا و شناخته شده در تاریخ ایران در گروهی تلگرامی میگفت: «سه متن مهم درباره صفویان آماده چاپ دارم، که یکی از آنها در مورد تاریخ خلیجفارس است. به دلیل همین قضیه دانلود هیچکس حاضر به سرمایهگذاری نیست.»
جالب اینکه آثار همین استاد نگران پژوهش در خیابان انقلاب هم در فضای مجازی بدون اطلاع خودش در تلگرام گذاشته شده است. باید فکر عاجلی در این زمینه شود زیرا این جریان ناپسند که صدمه بسیاری به فرهنگ خواهد زد و تمام عرصه را خواهد پیمود و میبینیم این روزها چه میکند و چگونه باعث رنج اهالی فرهنگ (مولفان و نویسندگان) میشود که کوتاهترین دیوار فرهنگ و ادب این سرزمین هستند.
این روزها مشاهده میکنیم این چریکهای فرهنگی از دانلود کتابها به دانلود دانشنامهها ارتقا پیدا کردهاند؛ دانشنامههایی که با صرف هزینه فراوان به چاپ رسیدهاند و یا سایتهایی را میبینیم که نمیدانیم با کدام رانت و ارتباطی به راحتی و رایگان پایاننامههای دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد و دکتری را برای دانلود گذاشتهاند! کمی تفکر و نگاه به آینده در فرهنگ لازم است تا قوانین کپیرایت و پیگیری قضایی برای این افراد رعایت شود یا باید اهل قلم و ناشران خود دست به کار شوند زیرا این کار هم از نظر شرعی و هم از نظر اخلاقی مورد نکوهش فراوان است.
امیدوارم این یادداشت بتواند تلنگری برای این دلسوزان ناآگاه فرهنگی در این آشفته بازار نشر باشد که به دنبال التهاب هستند تا آرامش اهل واقعی فرهنگ ایران زمین.
سهشنبه ۹ شهریور ۱۳۹۵ - ۱۰:۰۰
نظر شما