طرح پرسشهایی عمیق و ساده در کتاب
دینانی با بیان اینکه دنیای امروز بعد از «دکارت» دنیای فرم و صورت است، گفت: البته همه چیز این دنیا هم «فرم» نیست. این کتاب به همه نشان میدهد که تمام امور این دنیا در «فرم» خلاصه نمیشود. «پرسش از هستی یا هستی پرسش» در 14 فصل تالیف شده است. در فصلهای این کتاب سوالاتی ساده اما عمیق و بنیادی مطرح شده و مورد بحث قرار گرفته است.
این استاد علوم اسلامی اظهار کرد: یکی از فصلهای این اثر به بحث درباره «معنی» اختصاص دارد. اگر معنی در این جهان نباشد، این جهان یکسره بیراه است. بدون حرکت و عمل به معنی نمیرسیم. شاید طرح این مساله ساده باشد اما همین مساله ساده توجه کمتر کسی را به خود جلب کرده است. «اراده و اختیار» و «علم و عمل» دیگر موضوعات این کتاب است که در فصلی جداگانه بررسی شده است.
دینانی با اشاره به طرح بحثی با محوریت «ذهن و جهان» در این اثر نوانتشار گفت: همه آدمها «ذهن» دارند و جهان را میفهمند. چگونه فهمیدن مهم است. این ذهن دنیا، مُلک و ملکوت را درک میکند اما جهان هیچ کدام از انسانها مشابه جهان دیگری نیست.
بنا به گفته دینانی، «تاریخ و طبیعت» دیگر فصل این اثر است. وی کوه، دریا و دشت را پدیدههای «طبیعی» دانست و این سوال را طرح کرد که خود «طبیعت» کجاست؟
«هستی چیست؟»
وی با تاکید بر اینکه آثارش را با توجه به دغدغههای فکری و شخصیش مینویسد، افزود: «تصورات و تصدیقات» عنوان دیگر بحث کتاب است. آخرین نسخههای فلسفه غرب به ما میگوید که آنها نیز «تصورات» را نمیپذیرند. باید بگویم «تصدیق» حکم است. این مباحث عظیمی که از کنار آنها میگذریم، سوالاتی ساده اما عمیق هستند.
دینانی در بخش دیگری از سخنانش به عنوان کتاب «پرسش از هستی یا هستی پرسش» پرداخت و گفت: «هستی چیست؟» پاسخ این پرسش تنها در نزد فیلسوف است. باید بگویم پرسش از هستی مهمترین سوال فلسفی است. سوال «هستی چیست؟» کمی مساله را هایدگری میکند اما به این نکته تاکید دارم که اگر چه سوالم هایدگری است اما روشم در پاسخ گفتن به این سوال خاص خودم است.
پاسخ به انتقادها
در بخش دیگری از آیین رونمایی از کتاب «پرسش از هستی یا هستی پرسش» علی اوجبی، نویسنده و مصحح آثار فلسفی به برخی انتقادهای صورت گرفته به تالیفات دکتر دینانی پرداخت و گفت: استاد دینانی هیچگاه مایل نبود به این انتقادها پاسخ بگوید اما من در اینجا به برخی از آنها اشاره میکنم. برخی اعتقاد دارند که تالیفات استاد «ساختارمند» نیست و استانداردهای یک اثر دانشگاهی را ندارد. اگر به کتاب «قواعد کلی فلسفه» که استاد دینانی آن را به عنوان نخستین کتاب خود تالیف کرده است، نگاه کنیم میبینیم که وی تمامی استانداردهای یک کتاب دانشگاهی را رعایت کردهاند.
وی اظهار کرد: دوره حیات فکری استاد دینانی را به سه دوره «دینانی متقدم»، «میانه» و «متاخر» تقسیم میکنم. آثار دکتر دینانی در دوره متاخر بیشتر براساس دغدغههای وی است. ما باید از کتابهایی انتظار ساختار داشته باشیم که حالتی «گزارشگونه» دارند. آثار دکتر دینانی مملو از نکات بدیع و تازه است که نشان دهنده نبوغی خاص در استاد است.
اوجبی ادامه داد: برخی دیگر نیز اظهار میکنند، استاد دینانی تحصیل کرده فلسفه است چرا وارد حوزه ادبیات و حافظ و مولوی میشود؟ در پاسخ به این نقد نیز باید بگویم شعر به ظاهر فرم و صورت است اما درونمایه معرفتی و عرفانی دارد.
نظر شما