نمایشگاه کتاب هرساله، علاوه بر ارائه کتابهای درسی و عمومی و... میزبان کتاب‌هایی است که در بین مردم با عنوان «نفیس» شناخته می‌شود. در این گزارش در بین ناشران و خریداران این گونه از کتاب‌ها در بیست و نهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران پرسه‌ای زدیم و با آنها به گفتوگو نشستیم.
انتشارات «یساولی» از جمله ناشران متخصص در عرصه تولید کتابهای نفیس است. در سالن سوم، نمایشگاه به تماشای کتابهای این ناشر می‌روم. ردیف جمعیت صف کشیده در مقابل غرفه را کنار می‌زنم. کتابهای این ناشر از تقویم‌هایی با اماکن تاریخی ایران، تا جدیدترین کتاب استاد غلامحسین امیرخانی و کتابهای ایرانشناسی با طرحی از اماکن دیدنی شهرهای توریستی ایران، هر بازدید‌کننده‌ای را به خود می‌خواند.
کتاب «ایرانشناسی» محور مهم تولید کتابهای «نفیس»
خودش را «واحد محشوری»، مدیر غرفه «یساولی» معرفی و از جانمایی غرفه «یساولی» گلایه می‌کند و اعتقاد دارد، مجموعه «شهر آفتاب» نباید با رویداد مهمی مانند «نمایشگاه کتاب» افتتاح می‌شد. پس از گلایه او، سراغ سوال اصلی‌ام درباره وضعیت کتابهای «نفیس» و توجه مردم به این دست کتاب‌ها و خرید آن در نمایشگاه می‌روم، وی در پاسخ می‌گوید: انتشارات «یساولی» به عنوان یکی از ناشران پیشگام در تولید و عرضه کتابهای نفیس «ایرانشناسی» و «ادبیات» فعالیت می‌کند. کتابهای ایرانشناسی بیشتر حول محور معرفی شهرهای توریستی است که به صورت دو زبانه، انگلیسی، فرانسه و آلمانی است. در ادبیات هم خیام و حافظ و سعدی داریم، مگر این‌که کتاب مهم و نفیسی از استادانی مانند امیرخانی منتشر شود.
مردم قدر کتاب نفیس با درجه عالی را نمی‌دانند
محشوری در پاسخ به پرسش دیگری درباره ارزش معنوی و کیفی آثار استادانی مانند غلامحسین امیرخانی و دیگر استادان هنرمند می‌گوید: کتاب خوب و نفیس به معنای واقعی مشتریان و مخاطبان خودش را دارد. مردم در طول سال خریدهای خوبی از کتابهای نفیس انتشارات «یساولی» به عمل می‌آورند و ارگان‌ها هم شب عید خرید می‌کنند. اما مشکل اصلی این است که برخی هنوز قدر و قیمت کتابهای نفیس با درجه عالی را با یک کتاب به ظاهر نفیس نمی‌دانند.
اگر ما برای «شاهنامه‌ای» که استادانی مانند فلسفی و امیرخانی برای خوشنویسی آن سه سال وقت صرف کردند، یک میلیون قیمت می‌گذاریم، هنوز مردم ما این هنرمندان را نمی‌‌شناسند، البته ناگفته نماند که این آثار ما مشتریان خودش را در طول سال و حتی در نمایشگاه دارد. ما هر ساله در نمایشگاه هفت تا هشت عنوان از این دست کتابهای نفیس دارای قیمت بالا را می‌فروشیم و برای از دست ندادن مشتریان خودمان قیمت برخی از آنها را تغییر ندادیم.
آیا کتاب عطری نفیس است؟
مدیر غرفه «یساولی» در واکنش به این که برخی کتابهای نفیس به صورت بازاری تولید می‌شوند و از فاکتورهای یک کتاب نفیس تنها جلد سخت آن را یدک می‌کشند، اعتقاد دارد: «بله، همان‌طور که اشاره کردید، متاسفانه بسیاری از ناشران به سوی تولید کتابهای نفیس- البته با تعریف خودشان- آمده‌اند که متاسفانه رویکرد تولید واقعی این دست از کتاب‌ها را زیر سوال برده‌اند. کتاب را وقتی باز می‌کنیم، نفیس بودن آن هویدا می‌شود، خط تحریر و نوشتن آن با رایانه و استفاده از کاغذهای عطری نمی‌تواند دلیلی برای نفیس بودن آن باشد، مگر تا چند وقت می‌توان یک کتاب عطری را خواند و سردرد نگرفت؟
وی این‌طور ادامه داد که، مردم برای کتابی که در آن مینیاتور هنرمندی مانند «آقا میری» کار شده و نقاشی‌های صفویه در آن آمده، اهمیتی قائل نیستند و خودشان به سوی کتابهای به اصطلاح نفیس بازاری می‌روند. در همین نمایشگاه ناشرانی هستند، که برای یک کتاب نفیس پنجاه درصد تخفیف می‌دهند، خود نمایشگاه هم چهل درصد تخفیف می‌دهد، واقعا این کتاب چقدر اهمیت دارد که 90 درصد به آن تخفیف می‌دهند.
کتاب «نفیس» و سودی برای خیریه
بعد از خداحافظی با مدیر غرفه «یساولی»،به سوی سالن یک نمایشگاه و نشر «اسوه» می‌روم، موسسه‌ای که زیر مجموعه اداره اوقاف و امور خیریه است و بنا به گفته محمدرضا دلفان، مدیر غرفه این نشر در بیست و نهمین نمایشگاه بین‌اللملی کتاب، سود چندانی در فروش کتابهای نفیس برایشان مطرح نیست و درآمد حاصله صرف امور خیریه، می‌شود.
دلفان، در میان پاسخ به سوالات بازدیدکنندگان از قیمت تا عنوان کتاب رو به من می‌کند و می‌گوید: انتشارات «اسوه» «قرآن»، «مفاتیح» و «نهج‌البلاغه» را به صورت نفیس و در قطع رحلی، وزیری و جیبی منتشر می‌کند و قیمت‌شان نیز نسبت به سایر ناشران پایین‌تر است، زیرا برای «اسوه» سود چندان مطرح نیست. باید بگویم دستگاه‌های چاپ «اسوه» در دنیای اسلام نظیر ندارد.
او از خرید مردم در نمایشگاه راضی است و ادامه می‌دهد: ما در طول سال مشتریان خودمان را داریم، اما در نمایشگاه کتاب هم خرید خوبی از ما می‌شود. علاوه بر کتابهای مذهبی، «گلستان» و «بوستان» سعدی را نیز با تصحیح معتبر و جلد چرم منتشر کردیم که با قیمت بسیار خوب در اختیار بازدیدکنندگان قرار می‌دهیم.
قیمت کتاب «نفیس» مصوبه می‌خواهد
مدیر غرفه «اسوه» در پاسخ به پرسشی درباره نحوه قیمت‌گذاری کتابهای نفیس می‌گوید: بی تعارف باید بگویم، نظارت چندانی بر قیمت‌گذاری کتاب‌ها وجود ندارد. ناشران تهرانی برای هر کتاب چه نفیس و عادی هر صفحه رقعی را 100 تومان می‌زند و ما در قم 35 تومان می‌زنیم. باید مصوبه‌ای تصویب شود تا قیمت‌گذاری به شیوه منطقی محاسبه شود.
کتاب «نفیس» مشتری خارجی دارد
«آوردگاه هنر و اندیشه» دیگر ناشری است که در سالن یک به دیدار کتاب‌هایش می‌روم. الیاس یوسفی، مدیر غرفه این نشر است. وی علاوه بر این‌که از خرید بازدیدکنندگان در نمایشگاه کتاب راضی است، می‌گوید: بسیاری از مشتریان کتابهای نفیس را توریست‌های خارجی تشکیل می‌دهد.
صحبت با یوسفی، به قیمت کتابهای نفیس می‌رسد، دراین‌باره اعتقاد دارد، کتابهای نفیس تولیدی‌شان در رِنج‌های گوناگون قیمت قرار دارد. مردم هم بیشتر برای هدیه دادن و زیباتر شدن کتابخانه‌هایشان کتاب نفیس می‌خرند.
در کنار غرفه، بانوی میانسالی در حال نگاه به کتابهای چیده شده است، قیمت «شاهنامه» را از مدیر غرفه می‌پرسد. مشغول ورق زدن آن می‌شود، به او نزدیک می‌شوم و نظرش را درباره قیمت کتابهای نفیس و قدرت خریدش می‌پرسم. کتاب را می‌بندند و می‌گوید: شاعران ما مانند حافظ و سعدی، جزو اسطوره‌های ادبی مملکت ما هستند و من خوشحالم که اشعار آنها با چنین رویکردی منتشر می‌شود. توان مالی اقشاری مانند ما که بیشتر با حقوق متوسط گذران زندگی می‌کنیم، اجازه خرید برخی از این کتابهای نفیس را نمی‌دهد. بد نیست که متولیان امر کتابهای نفیس را با رِنج‌های گوناگون قیمت منتشر کنند تا تمام علاقه‌مندان به فراخور آنها را تهیه کنند.
سلیقه مردم در نشر حرف اول را می‌زند
از میان انبوه بازدیدکنندگان بیست و نهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، راهی برای رسیدن به نشر «آفرینه» باز می‌کنم. رضا قربان‌پور، مدیر این نشر اعتقاد دارد، در زمینه نشر باید همگام با مردم بود و سلیقه‌های آنها را مدنظر قرار داد. مردم ما امروزه نسبت به کتاب آگاه‌تر شده است. اغلب آنها مایل هستند تا کتابهای ادبی را با شکل و شمایل زیباتر مطالعه کنند.
این ناشر می‌گوید: نمایشگاه کتاب و ناشر هر کدام تخفیفاتی را در خرید به خریداران می‌دهد که همین امر خرید کتابهای نفیس را تسهیل می‌کند.
نظر شما