به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) اختتامیه چهاردهمین جشنواره پژوهش فرهنگی سال شنبه (15 اسفند) با حضور علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، سیدضیاء هاشمی، معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، محمدرضا جوادی یگانه، رئیس پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات و جمعی از استادان و صاحبنظران حوزه فرهنگ در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار شد.
 
هاشمی در این مراسم با بیان اینکه جامعه و مدیریت کشور تصمیم گرفته به پژوهش‌های فرهنگی و اجتماعی در مقام عمل توجه کند، گفت: این موضوع شعار نیست و باید به صورت رسمی و غیررسمی در جامعه مورد توجه قرار گیرد، البته هنوز نسبت به پژوهش‌های فرهنگی و اجتماعی بی‌اعتمادی وجود دارد و نسبت به نتایج یافته‌ها در این حوزه محافظه‌کاری دیده می‌شود.
 
وی افزود: با وجود این، برنامه‌ریزی در اداره جامعه مبتنی بر پژوهش نتایج مطالعات است اگرچه در بسیاری از مواقع مدیریت‌ها اجازه اتکاء به داده‌ها را نمی‌دهند اما ما باید بتوانیم از داده‌های تحقیقات استفاده درست کنیم به این معنی که بتوانیم ذهنمان را به نفع داده‌های نتایج تغییر دهیم.
 
معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری ادامه داد: در سال 85 و 86 وقفه‌ای در اجرای طرح‌های ملی در دفتر طرح‌های ملی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی صورت گرفت، در آن زمان من در دفتر طرح‌های پژوهشی در دانشگاه تهران بودم و با نامه‌نگاری‌هایی سعی کردیم که ادامه این طرح‌ها را در دانشگاه تهران انجام دهیم که در نهایت محقق نشد.
 
هاشمی برخی مشکلات عرصه پژوهش را برشمرد و یادآور شد: بی‌اعتمادی به مراکز تحقیقاتی، عدم استقلال مالی مراکز و وابسته بودن آنها به کانال‌های مختلف فراز و نشیب‌های مالی در کنار مهر محرمانه خوردن بر نتایج از مهم‌ترین مشکلاتی است که عرصه پژوهشی کشور با آن مواجه است. اگرچه مهر محرمانه خوردن توجیه منطقی ندارد و می‌تواند منجر به هدر رفتن بسیاری از سرمایه‌گذاری‌ها در کشور شود.
 
وی در بخش پایانی سخنانش گفت: اکنون دوره‌ای است که باید به محققان کمک کنیم تا فرایندهای پژوهش فرهنگی به فرایندهای مدیریتی خود را تحمیل کند. اکنون یکی از نگرانی‌ها این است که ما برای پژوهش‌های طولی با نبود داده‌ها در برخی مواقع روبه‌رو هستیم باید مجموعه‌های مختلف کنار یکدیگر کار کنند و با شکل‌گیری یک کنسرسیوم هماهنگی‌های لازم بین دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی مانند دفتر طرح‌های ملی وزارت ارشاد، دفتر طرح‌های ملی در وزارت کشور و پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات صورت گیرد.
 
دقت روی فرآیند پژوهش مهم است 
جوادی‌یگانه در بخش دیگری از این مراسم با بیان اینکه جشنواره پژوهش فرهنگی نخستین جشنواره در این حوزه است، گفت: این جشنواره قدمت 20 ساله دارد و نخستین دوره آن در سال 1375 برگزار شده و تاکید جشنواره بر پژوهش است و می‌کوشد که فرایند پژوهش را بررسی و تشویق کند.
 
وی ادامه داد: پژوهش را اگر یک تتبع فردی بدانیم که می‌تواند در یک سازمان، دانشگاه و ... منجر به هم‌افزایی شده و هم‌جهت و قدرتمند شود به هرحال بنیادش یک فعالیت فردی است. بنابراین دقت روی فرآیند مهم است و اگر این دقت‌ها بیشتر صورت گیرد مانع از کتابسازی، مقاله‌سازی و پژوهش‌سازی می‌شود. ما نیز امیدواریم که برگزاری این جشنواره بتواند به عیان‌تر شدن چهره‌های برجسته پژوهش کمک کند.
 
وی در بخش دیگری از سخنانش با تاکید بر پژوهش‌های فردی گفت: خود پژوهش در کشور ما کمتر دیده شده و اکنون پس از یک وقفه چهارساله از برگزاری چهاردهمین دوره جشنواره پژوهش فرهنگی استقبال خوبی به عمل آمده است و پس از جشنواره سوم بیشترین میزان مشارکت در این دوره بوده که نشان‌دهنده افزایش پژوهش در کشور است.
 
رئیس پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات با بیان اینکه پژوهش بدون اطلاعات و داده کار دشواری است، افزود: تاکید ما بر گردآوری داده‌ها در طول پژوهش است. تمام پژوهش‌های فرهنگی به جامعه رجوع می‌کنند و آن را تحلیل می‌کنند اما پژوهش‌های کلان در جامعه ما کمتر صورت گرفته است تنها پس از دهه 50 تعداد انگشت‌شماری پژوهش‌های کلان در کشور انجام شده که از آن جمله می‌توان به طرح سنجش، ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان در دهه 70 اشاره کرد.
 
جوادی‌یگانه با تاکید بر اینکه ارایه داده‌های طرح‌های ملی بسیار اهمیت دارد یادآور شد: ارایه این داده‌ها کمک می‌کند تا پژوهش‌ها و طرح‌ها در گرو گروه خاصی نباشد ما نیز در پژوهشگاه چندین طرح ملی از جمله طرح سنجش سرمایه اجتماعی کشور و موج سوم سنجش نگرش‌های ایرانیان را انجام دادیم و تلاش کرد‌ه‌ایم تا گزارش کار آن پس از یکسال در اختیار تمام مراکز علمی قرار گیرد و قرار است تا گزارش‌های تفصیلی آن نیز به صورت عمومی مطرح شود تا در نهایت منجر به هم‌افزایی در کشور شده و به تشکیل کنسرسیوم طرح‌های ملی کمک کند.
 
موفقیت طرح‌های ملی مدیون مدیریت مسجدجامعی
محسن گودرزی، مسئول دفتر طرح‌های ملی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در بخش دیگری از این مراسم با بیان اینکه موفقیت طرح‌های ملی محصول تدبیر و معماری ویژه این دفتر است، گفت: از سوی دیگر این موفقیت مدیون مدیریت احمد مسجدجامعی است که از ابتدای تشکیل این دفتر نقش مهمی در مدیریت و اجرای این طرح‌ها داشته است.
 
وی ضمن ارایه تاریخچه‌ای از تشکیل دفتر طرح‌های ملی گفت: زمانی که ایده تشکیل این دفتر توسط مسجدجامعی در سال 75 صورت گرفت بحث پژوهش‌های ملی و فراگیر مطرح شد و در سال‌های 76 و 77 مسجدجامعی کوشید تا سه طرحی را که در این دفتر طراحی شده بود ترویج دهد این سه طرح شامل طرح رفتارهای فرهنگی، طرح ارزش‌های فرهنگی و طرح فضاهای فرهنگی بود.
 
گودرزی در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه پژوهش صرفاً با اجرا پیش نمی‌رود، یادآور شد: پژوهش نیازمند فضایی است که بتوانیم آراء خودمان را در آن ارایه کنیم و به همین دلیل مسجدجامعی کوشید تا با انتشار نشریه فرهنگ و پژوهش چنین فضایی را فراهم کند.