داریوش مطلبی در این نشست با اشاره به اهمیت موضوع امانت الکترونیکی در کتابخانههای دیجیتالی اظهار کرد: در بررسی امانت الکترونیکی در کتابخانههای دیجیتالی، دو موضوع قابل بررسی است. ابتدا پاسخ به این پرسش که آیا می‌توان آثار الکترونیکی را با توجه به ویژگی‌های آن از طریق کتابخانهها عرضه کرد؟ دوم این‌که جایگاه کتابخانهها در این موضوع کجاست؟
وی درباره آسیبهای نشر الکترونیک در ایران افزود: نشر الکترونیک در ایران با آسیب‌هایی همراه است. در همه کشورهای پیشرفته، نشر الکترونیک از دل نشر سنتی خارج شده است؛ مانند فرایند تولید کتاب‌های مرجع که به مرور به‌صورت دیجیتال عرضه شدند، درحالی‌که در ایران شکل‌گیری فعالیت ناشران الکترونیک بسیار معیوب بوده است.
مطلبی ادامه داد: به غیر از تعداد معدودی از ناشران الکترونیک در ایران، مابقی با نشر سنتی آشنایی ندارند و دسته‌ای دیگر نیز همزمان با فعالیت در نشر الکترونیک در حوزه نشر سنتی فعالیت می‌کنند. دلیل اصلی این وضعیت این است که ناشران نیاز و ضرورت ورود به این عرصه را احساس نکرده‌اند. بیشتر نمود‌های نشر الکترونیک در قالب متن و یا تصویر خود را نشان می‌دهند.
این کارشناس حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات گفت: همان‌گونه که ناشران سنتی از نشر الکترونیک اطلاعی ندارند، در مقابل ناشران الکترونیک نیز از مباحث حوزه نشر سنتی آگاهی ندارند. در چنین وضعیتی جایگاه کتابخانهها کجاست؟ آیا در ایران کتابخانهها می‌توانند در بلند‌مدت در وضعیت فعلی، کتاب‌های الکترونیکی را در دسترس قرار دهند؟ براساس بررسی‌های صورت گرفته، تعداد کمی از کتابخانههای ما صاحب مولفه‌های کتابخانههای الکترونیکی هستند.
وی اظهار کرد: مباحث حقوقی و کپیرایت از جمله دلایل تمایل اندک ناشران برای همکاری با کتابخانه‌هاست. امانت مهم‌ترین دغدغه ناشران برای ورود به عرصه نشر دیجیتال است، بنابراین آشنایی ناشران با مزیت‌های این حوزه ضروری است.
ناشران الکترونیک علاقه‌مند همکاری با کتابخانهها هستند
علیپور حافظی، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی نیز در این نشست تخصصی نشر الکترونیک، در تشریح پژوهشی در رابطه با امانت الکترونیکی در کتابخانههای دیجیتالی از دیدگاه ناشران الکترونیک گفت: در ایران کمتر به موضوع دیدگاه ناشران درباره امانت الکترونیکی در کتابخانهها پرداخته شده است. پژوهشی که درباره این مقوله صورت گرفته شامل مباحثی مانند شناسایی مسائل امانت الکترونیکی، مسائل پیش‌روی ناشران و چگونگی استفاده ناشران از فناوریهای نوین است.
وی افزود: فناوریهای موثر در محتوا و مدل‌های قیمت‌گذاری از جمله موضوعات ارائه شده در این پژوهش است. ناشران در عرضه محتوا راه‌های مختلفی مانند استفاده از فایل و سایت‌های اینترنتی را دنبال می‌کنند. برای احصاء نتایج قابل اعتماد مجبور به حضور در محل کار ناشران بودم، چراکه آشنایی چندان در این حوزه وجود نداشت.
علیپور در ادامه با اشاره به وجود مشکل در شناسایی ناشران الکترونیک عنوان کرد: شناسایی ناشران الکترونیک در فرایند این پژوهش کار دشواری بود. هرچند انجمن ناشران الکترونیک در کشور تشکیل شده و نام بیش از 100 ناشر در آن به ثبت رسیده است که البته بیشتر فعالیت آن‌ها به تولید سی‌دی آموزشی محدود می‌شود، اما نزدیک 21 ناشر به معنای واقعی به فعالیت در این حوزه نشر مشغول هستند. اسامی این 21 ناشر بعد از 6 تا هفت مرحله بررسی از بین 100 ناشر به‌دست آمد.
این کارشناس علم اطلاعات و دانش‌شناسی گفت: ناشران از سال 80 به سمت فعالیت در عرصه نشر الکترونیک حرکت کردند و از سال 83 تا 87 این حرکت سرعت گرفت، اما در ادامه یعنی در سال 87 شاهد کاهش این سرعت هستیم. داده‌ها نشان می‌‌دهد که ناشران برای تعامل با کتابخانهها علاقه‌مند هستند، اما مباحثی مانند امنیت و حق کپیرایت مانع اصلی تقویت این تعامل است. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌تواند به‌عنوان نهاد حمایتگر در این عرصه نقش‌آفرینی کند.
نظر شما