به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست نقد و بررسی ترجمه «نهج‌البلاغه» اثر سید علی موسوی گرمارودی با حضور مترجم اثر، بهاءالدین خرمشاهی،قرآن‌پژوه، حجت‌الاسلام محمدعلی مهدوی‌راد، پژوهشگر علوم قرآنی و علی‌اصغر محمدخانی، معاون فرهنگی مؤسسه شهرکتاب (سه‌شنبه، ششم بهمن‌ماه) در مرکز فرهنگی شهرکتاب برگزار شد.

از جایگاه «نهج‌البلاغه» تا خطبه‌های روز جمعه و اعیاد

مهدوی‌راد گفت: «سید رضی» تنها کسی است که بهترین تدوین از «نهج‌البلاغه» را در اختیار علاقه‌مندان قرار داد. «خطبه» در ادبیات عرب از جایگاه والایی برخوردار است و به عبارتی ایراد آن در میان این قوم فخرآور است. چنان‌که در تاریخ آمده است، اعراب در حاشیه «بازار عکاظ» به سرودن شعر و نثرگویی شبیه به خطبه خواندن می‌پرداختند، به همین دلیل خطبه‌های امیرمومنان (ع) نیز دارای ارزش و اعتبار در میان اعراب است. ارزش این خطبه‌ها به حدی بود که یکی از شاگردان ایشان به جمع‌آوری خطبه‌های روزهای جمعه و اعیاد ایشان اقدام می‌کرد.

وی با اشاره به جایگاه «سید رضی» در میان سادات و مقام «نقیب النقبا»یی وی در میان این گروه اظهار کرد: علی‌اکبر برقعی و مرحوم دوانی در آثار خود مانند «کاخ دلاویز» به بررسی زندگی «سید رضی» پرداخته‌اند. این عالم بزرگ در سنین بین 45 تا 47 به طرز مشکوکی به شهادت رسید.

«نهج‌البلاغه»؛ کتابی حکومتی و سیاستی

 مهدوی‌راد ادامه داد: به نظر من «نهج‌البلاغه» را ابتدا باید در زمره کتاب‌های سیاستی و حکومتی و در درجه بعد آن را کتابی اخلاقی توصیف کرد. نامه حضرت علی (ع) به مالک اشتر در بیش از 53 صفحه است که در هیچ منبعی حذف نشده است. نامه 31 وی در این کتاب شریف نیز منشوری برای تربیت است.

 سردبیر مجله «آینه پژوهش» ادامه داد: نخستین راوی «نهج‌البلاغه» دختر سید مرتضی (برادر سید رضی) است. این کتاب شریف اواسط قرن پنجم به خراسان بزرگ راه یافت و از اوایل قرن ششم نیز شرح بر این کتاب از سوی علمای خراسان آغاز شد. به این ترتیب می‌توان گفت، خراسانی‌ها بیشترین شرح بر «نهج‌البلاغه» را نوشته‌اند.

این قرآن‌پژوه در ادامه نشست نقد و بررسی «نهج‌البلاغه» اظهار کرد: در حال حاضر نیازمند بررسی و ترجمه موضوعی از «نهج‌البلاغه» هستیم. بهترین شرحی که بر این کتاب نوشته شده از سوی شیخ محمدتقی شوشتری با عنوان «بهج الصباغة في شرح نهج البلاغة» است که البته با ذهنیت و تفاسیر مربوط به دویست سال گذشته آن را نوشته اما همچنان شرحی قابل اعتنا است.

وی در ادامه به برخی نقاط قوت و مثبت ترجمه موسوی گرمارودی پرداخت و گفت: مترجم این اثر، به خوبی توانسته برای واژه‌های عربی، واژه‌های مناسبی انتخاب کند. پانویس‌های مترجم مناسب و به قاعده نوشته شده و به منابع استفاده شده خود وفادار مانده و به تک تک آنها اشاره کرده است.

اعراب در ایجازگویی شهره‌اند

بهاءالدین خرمشاهی، پژوهشگر حوزه قرآن و ادبیات فارسی در ادامه نشست نقد و بررسی «نهج‌البلاغه» به ترجمه «قرآن» و «صحیفه سجادیه» از سوی موسوی گرمارودی پرداخت و گفت: آقای موسوی گرمارودی در 20 ماه گذشته به من اطلاع داد که کار ترجمه «نهج‌البلاغه» به کمال رسیده است، در آن زمان درگیر تألیف «فرهنگنامه کارا» بودم اما بعدها کتاب «نهج‌البلاغه» را دیده و مطالعه کردم.

وی اظهار کرد: خطبه‌های حضرت علی (ع) کوتاه و خواندنی است. البته گویی اعراب در ایجازگویی ید طولایی دارند. باید بگویم که موسوی گرمارودی بهترین ترجمه حال حاضر از «نهج‌البلاغه» را ارائه کرده است.

این قرآن‌پژوه پس از سخنان کوتاه خود، قصیده‌ای درباره «نهج‌البلاغه» و ترجمه سید علی موسوی گرمارودی را برای حاضران قرائت کرد.

 متن «صبحی صالح» منبع ترجمه است

سید علی موسوی گرمارودی، مترجم «نهج‌البلاغه» درباره نحوه آشنایی خود با این کتاب شریف به خاطرات کودکی‌اش اشاره کرد و بخشی از مقدمه کتاب را برای حاضران خواند.

وی گفت: کیست که در برابر کلام حضرت علی (ع) احساس سرگشتگی نکند؟ این کتاب دربردارنده عمیق‌ترین مباحث است. علاقه‌مندان در این کتاب درباره مردم‌شناسی، سیاست و اخلاق می‌آموزند. نه تنها حضرت علی (ع)، نشانه حق در دین ما است، بلکه ایشان نشانه حقانیت حضرت پیامبر (ص) نیز است و کلمات قصار ایشان آینه‌ای است که سیمای حضرت علی (ع) را نشان می‌دهد.

«نهج‌البلاغه»؛ متواترترین متن کهن تاریخی

این قرآن‌پژوه ادامه داد:حضرت علی (ع) به فصاحت و بلاغت مشهور بودند و فردی به نام عبدالحمید کاتب، 70 خطبه از خطبه‌های ایشان را از حفظ داشت. منبع من برای ترجمه «نهج‌البلاغه»، متن متعلق به «صبحی صالح» است، هرچند ایرادهای اساسی به چاپ «صبحی صالح» وارد است، اما این ترجمه متداول‌ترین منبع مورد استفاده درباره «نهج‌البلاغه» در ایران است. شیخ فارِس، نیز از جمله علمایی است که در تصحیح خود از «نهج‌البلاغه» به متن صبحی صالح تأسی کرده و متن آن را با دو نسخه از «نهج‌البلاغه» که متعلق به کتابخانه آیت‌الله مرعشی و  فخرالدین نصیری تهران مقابله و ایرادهای آن را در اثر خود برشمرده است.

موسوی گرمارودی، با اشاره به این‌که متن «نهج‌البلاغه» از دست نخورده‌ترین و متواترترین متون کهن و دینی بعد از قرآن است، اظهار کرد: شیوه ترجمه این کتاب آمیخته‌ای از نثر معیار با نگاهی به زبان آرکائیک است، زیرا «نهج‌البلاغه» نیز به نوعی از ادبیات باستانی و قدیمی پیروی می‌کند. در این اثر تلاش کردم به تمامی واژه‌های عربی توجه و آنها را معنی کنم و در پاورقی درباره آنها توضیح بدهم.

نیازمند توجه به کلام حضرت علی(ع) هستیم

علی‌اصغر محمدخانی، معاون فرهنگی موسسه شهر کتاب با گرامیداشت مقام علمی ابوالحسن نجفی، زبان‌شناس و تسلیت درگذشت وی گفت: موسوی گرمارودی در اثر خود به فصاحت و بلاغت حضرت امیرمومنان(ع) توجه کرده و آن را به خوبی به فارسی ترجمه کرده است.

وی با اشاره به فهرستی از ترجمه‌های «نهج‌البلاغه» ادامه داد: در این زمانه بیش از پیش نیازمند توجه به کلام حضرت علی (ع) هستیم تا با آن بیشتر مأنوس شویم.

محمدخانی در پایان سخنانش برنامه‌های مرکز فرهنگی شهر کتاب را در هفته آینده اعلام کرد.