به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، آیین اختتامیه «نخستین سالانه هنر طراحی کتاب ایران» بعداز ظهر امروز شنبه (30 آبان 1394) همزمان با هفتمین روز از هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران با حضور مجید غلامی‌جلیسه، مدیرعامل مؤسسه خانه کتاب و دبیر بیست و سومین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران، قباد شیوا، طراح و گرافیست، مصطفی اسداللهی، هنرمند پُرکار در عرصه گرافیک معاصر ایران، سیدفرید قاسمی، محمود آموزگار، نادر قدیانی و جمعی از طراحان مطرح کشور در فرهنگستان هنر برگزار شد.
 
کامران افشارمهاجر، دبیر علمی «نخستین سالانه هنر طراحی کتاب ایران» در این مراسم اظهار کرد: برگزاری این سالانه بسیار مثبت و شایسته است. برگزاری این سالانه با همه نقص‌هایی که داشت (و البته طبیعی بود که داشته باشد چون نخستین دوره خود را پشت سرگذاشت) جای قدردانی و تشکر از خانه کتاب دارد چرا که این سالانه نخستین سالانه‌ای است که به کلیت کتاب پرداخته است.
 
وی توضیح داد: پیشینه کتاب از کتاب‌های خشتی شروع می‌شود. خشت‌هایی از گِل که خط روی آنها کنده می‌شد؛ خطی که روی این لوحه‌ها نوشته می‌شده خط میخی بود. از همان زمان چیزی به عنوان حاشیه در اطراف صفحه وجود داشت
 
دبیر علمی «نخستین سالانه هنر طراحی کتاب ایران» ادامه داد: پس از آن کتاب‌های طوماری روی کار آمدند که با چرم یا پوست حیوان بودند. در آنها نیز باز از منطق حاشیه استفاده می‌شده و البته حسی. سپس کتاب‌هایی آمدند که روی چرم یا پوست بودند و دارای شیرازه بودند. سپس اختراع کاغذ رخ داد و کتاب‌های کاغذی با شیرازه به سبک امروزی ایجاد شد. جلدها در این نوع، چرمی بودند و بعد به بحث امروزی می‌رسیم که جلد از لایه‌های سلولزی است.
 
افشارمهاجر اظهار کرد: این جنس سلولزی کاغذ با طبیعت انسان سازگار است اما گسترش فضای الکترونیکی گویا این گونه را کم‌کم از بین می‌برد که تاثیرش منفی است. هرچند حدسم این نیست که این اتفاق به این زودی بیفتد.
 
وی با بیان این‌که نخستین چاپخانه در جلفای اصفهان در زمان شاه عباس اول راه‌اندازی شد، گفت: حاصل این چاپخانه در آن زمان نسبت به نسخه‌های خطی از جذابیت برخوردار نبود. نخستین کتابی که در این چاپخانه چاپ شد کتاب نفیسی نبود بنابراین بعد از مدتی تعطیل شد و سپس چاپ سنگی راه افتاد؛ این نوع چاپ به دلیل این‌که چاپ رنگی را امکان‌پذیر کرده بود تا حدی مورد استقبال گرفت و بعضی از روزنامه‌ها مانند شرف یا شرافت را با این تکنیک منتشر کردند. اما آن روزنامه‌ها مخصوص تبار خاصی بودند و اخبار روز را در برنداشت بلکه زندگی یک شخص درباری را توضیح می‌داد. بهای این روزنامه‌ها بسیار گران بود.
 
دبیرعلمی «نخستین سالانه هنر طراحی کتاب ایران» افزود: روزنامه‌های با مخاطب عام از زمان نهضت مشروطه راه‌اندازی شدند. از آن زمان به بعد دوباره به حروف سربی روی آوردند و زمینه‌ای شد تا بار دیگر چاپخانه‌های سربی در تبریز و تهران راه افتادند.
 
وی با بیان این‌که پیشینه‌ای که ما در ایران در حوزه نسخه‌های خطی داریم بسیار حائز اهمیت است، گفت: تأثیرات «نخستین سالانه هنر طراحی کتاب ایران» به یکباره بروز نمی‌کند بلکه به مرور زمان شاهد نتایج مثبت آن خواهیم شد.
 

دشمنان ابتدا کتابخانه‌ها را آتش می‌زنند

قباد شیوا، طراح و گرافیست از دیگر سخنرانان این مراسم بود. وی بیان کرد: کتاب همه جا هست اما فرهنگ هر قومی را درازای تاریخ این کتاب‌ها تشکیل داده‌اند به همین دلیل دشمنان ابتدا کتابخانه‌ها را آتش می‌زنند برای اینکه ما را از اصلمان دور کنند.
 
وی با بیان این‌که کتاب، خوب و بدش و هر قد و قواره‌ای مهم است، گفت: کتاب مانند طاقچه‌ای برای فرهنگ و اندیشه‌های ماست.
 
شیوا اظهار کرد: «نخستین سالانه هنر طراحی کتاب ایران» با رویکرد طراحی کتاب ایران راه‌اندازی شده است. من تصور می‌کنم این قضیه مانند آبی در ظرف می‌مانند که آب، فرهنگ است و دیزاین نیز چگونگی ظرفی است که آب در آن ریخته می‌شود.
 
این طراح و گرافیست بیان کرد: ما تنوع کتاب به لحاظ محتوا بصری بسیار داریم. اکنون کتاب‌های خیلی خوبی را دیزاین کردیم که قابل رقابت با جهان است اما آن چه بسیار مصرف دارد کتاب‌های جیبی است که نمی‌شود با همت ناشران و طراحان، آنها را بهتر از امروزشان کرد.
 
وی با بیان این‌که بیشترین ضعف کتاب‌های جیبی حروف است، گفت: مسئولان به‌ویژه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید سرمایه‌گذاری کنند که حروف متن خوشخوان طراحی شود.
 
شیوا توضیح داد: در طراحی هر حروف باید نکاتی را در نظر گرفت؛ خوشخوانی، نگاه به حافظه بصری مخاطب، زیبایی حروف و دربرگیری حداقل مساحت از جمله این نکات است.
 
این طراح و گرافیست با بیان این‌که برای اینکه کیفیت کتاب بالا رود بسیاری از تخصص‌ها را به خدمت گرفت، اظهار کرد: درست است که باید از تجارب خارجی‌ها در حوزه طراحی کتاب استفاده کرد اما این موضوع نباید باعث شود که استقلال خود را در این زمینه از دست دهیم.
 
وی با بیان این‌که طراح، حروف را خلق نکرده است بلکه حروف در فرهنگ به وجود آمده است، گفت: طراح و گرافیک نمی‌تواند در حروف دستکاری کند مگر این‌که استدلال برای این کار داشته باشد.

داور واقعی مردم  هستند
 
از دیگر سخنرانان این مراسم مصطفی اسداللهی بود. وی بیان کرد: بارها گفته‌اند که عصر کتاب به شکل امروزی‌اش رو به پایان است امیدوارم این‌گونه نباشد همچنین این نگرانی وجود دارد که جنگل‌ها در حال نابودی هستند بنابراین گفته‌اند که باید به سمت الکترونیکی شدن رفت؛ اما آیا این‌گونه خواهد شد یا نه نمی‌دانیم.
 
اسداللهی با بیان این‌که با برگزاری رویدادهای همچون «سالانه هنر طراحی کتاب ایران» به عنوان طراح گرافیک بسیار خوشحال می‌شود گفت: طراحی کتاب در مجموعه فعالیت‌های گرافیک از بخش‌هایی است که ما طراحان با دل و جان در آن کار می‌کنیم.
 
وی ادامه داد: داور واقعی اثر گرافیکی مردم و مخاطبان هستند. نمی‌توان به طور صد درصد حکمی داد که این کار یا آن کار برتری دارد.
 
این گرافیست افزود: در «نخستین سالانه هنر طراحی کتاب ایران» شاهد بودم که گروه داوری با دقت و تامل و توجه خاص بسیاری از کارها را دیدند و بسیاری دیگر را در عین حال که خیلی از آنها به عنوان طراحی و گرافیک کارکرد دارند و خریداری می‌شوند، کنار گذاشته شدند. بنابراین باید داوری را تقریبی و محدود و در یک شرایطی قبول کنیم و ضمن احترام به تمام کارهایی که در این جشنواره شرکت کردند داوران براساس ایده و قالب‌های بیانی و تکنیکی آثاری را انتخاب کردند.
 
اسداللهی اظهار کرد: امیدواریم این جشنواره با توجه به گرایش‌های تخصصی گرافیک در سال‌های آینده ادامه پیدا کند و شاهد این باشیم که با معیارهای دقیق‌تر آثار را ارزیابی کنیم.
 
بخش دیگر این مراسم به سخنرانی مهندس محمدجواد مقدم، رئیس هیات مدیره گروه صنعتی کاغذ پارس اختصاص یافت وی در این مراسم اظهار کرد: کارخانه کاغذ پارس بعد از 43 سال فعالیت در سال 1392 به بخش خصوصی واگذار شد و سپس توسط کارخانه گلریز قم خریداری شد.
 
وی بیان کرد: از دو سال پیش که من و همکارانم وارد صنعت کاغذ شدیم روز به روز علاقه‌مان به این صنعت افزایش پیدا می‌کند. در کارخانه پارس وضعیت به‌گونه‌ای است که توانسته است به واسطه نیشکر و بدون قطع درختان کاغذ تولید کند. چون مخاطبان ما اشخاص فرهنگی هستند برایشان خیلی مهم است که بدون قطع درختان کاغذ تولید شود.
 
مقدم ادامه داد: کارخانه کاغذ پارس با 80درصد ظرفیت به تولید کاغذ می‌پردازد تولید کاغذ چاپ و تحریر را نیز به پیشنهاد کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در دستور کار قرار داده است.
 
رئیس هیأت مدیره گروه صنعتی کارخانه کاغذ پارس افزود: کیفیتی که ما در حوزه تولید کاغذ امروز شاهد آن هستیم شاید نتواند نیاز جامعه را برطرف کند اما قرار شده است که هم مسئولان و هم بخش خصوصی اراده‌ای برای تولید کاغذ داخلی پیدا کنند.
 
وی افزود: در طول سه سال گذشته کاغذهایی چاپ شده‌اند که به لحاظ کیفی بسیار بالا بودند تا 4 ماه آینده نیز کاغذی را تولید خواهیم کرد که برای 90 درصد چاپ و نشر کفایت می‌کند.
 
مقدم بیان کرد: گروه صنایع کاغذ پارس اصلا وارد مسائلی از جمله افزایش تعرفه گمرکی کاغذ نمی‌شود بلکه به دنبال این است که کیفیت کار را ارتقا دهد و کالا را با نرخ رقابتی ارائه دهد. در این زمینه از پیشکسوتان درخواست یاری داریم.