در دهه پنجاه میلادی سازمان جاسوسی شوروی سابق، «ک.گ.ب» از مهندس نوجوانی از شوروی به نام «ولادیمیر فردکین» درخواست کرد آخرین اختراع خود را به دلیل ویرانی که ممکن است در سراسر کشور ایجاد کند از بین ببرد. اکنون «آیرینا بروگان» و «آندره سالداتوف»، مؤلفان کتاب «وب قرمز» سرنوشت این مهندس جوان و ارتباط او با اتفاقات امروز جهان را در کتاب خود بررسی کردهاند.
بازگو کردن این حکایت در دنیای امروز بسیار احمقانه و خندهدار به نظر میرسد و نشان از ترس غیرمنطقی رژیم امنیتی است که وجودش سالها به فراموشی سپرده شده است اما برای «آیرینا بروگان» و «آندره سالداتوف»، مؤلفان «وب قرمز» سرنوشت این مهندس جوان با اتفاقات امروز جهان مرتبط بوده و نشان از ذهنیتی دارد که سیستم امنیتی روسیه را محاصره کرده و کرملین را به سمت خشونتهای اینترنتی کشانده است.
«بروگان» و «سالداتوف» که پیش از این متخصصان ممیزی و استراقسمع این سیستم امنیتی بودند دهه اخیر را به بررسی رفتار این ماموران و گزارش دنیای تاریک آنان مشغول بودهاند. از نظر آنان مأموران این سرویس امنیتی و در راس آن «ولادیمیر پوتین» از تأثیرات مخرب و آگاهانه اینترنت به شدت در هراسند بنابراین یکی از قویترین دستگاههای استراقسمع در کره زمین را اختراع و همواره قوانینی به منظور منع استفاده از اینترنت تصویب میکنند.
برای نشان دادن دلیل این رفتار این دو پژوهشگر پرده از نقشههای کرملین برداشته و میگویند آنها قصد دارند با استفاده از داستان «اسنودن» و خبر جاسوسی وی برای ایالاتمتحده و تاریخچه روسیه پس از فروپاشی شوروی به دلیل تکامل تکنولوژی ارتباطی این رفتار خود را توجیه کنند.
تاریخچه این موضوع به اولین روزهای نظارت و سانسور «ک.گ.ب» اشاره دارد. اینکه مأموران این سیستم امنیتی به استفاده از سیستم شنود در تلفن علاقهمند شده و خیلی برایشان عجیب بود که این دستگاه کوچک حجم عظیمی از اطلاعات را در چند ثانیه به همه جای دنیا مخابره میکند(آنها علاوه بر نابود کردن دستگاه کپی «فردکین»، اداره مخابرات را مجبور کردند هزاران خط تلفن خارجی را از بین ببرند تا کنترل دستگاههای تلفن تسهیل شود.) دانستن این تاریخچه پیشنیاز مهمی برای درک داستان این دو نویسنده است. آنها در تلاشاند سیستم سانسور و شنود فعلی کاخ «کرملین» را فاش کنند.
«ولادیمیر پوتین» که مهمترین شخصیت روسیه مدرن است در آغاز رئیس «اف.بی.اس» که در واقع از بازماندگان «ک.گ.ب» است، میشود. اواخر دهه نود میلادی بود که سیستم خدمات اینترنتی روسیه را مجبور کرد تا سیستم استراق سمع در سرور شبکههای اینترنتی نصب کند. داستان این دو نویسنده از برنامههای نظارتی این سرویس جاسوسی کاربران روسی را دچار ترس کرده و احساس عدم امنیت میکنند. اما این سیاست «پوتین» به عنوان رئیسجمهوری کشور است و این سیاستها از سال 2012 و پس از انتخاب دوباره وی شدت بیشتری گرفت.
بعد از اینکه رسانهها در شورش مردم در سال 2011 که با نام «بهار عربی» شناخته شده و اعتراضات ضددولتی مردم در ماه دسامبر همان سال در مسکو تاثیرگذار بودند، مقامات روسی نگران این موضوع هستند که اینترنت مقدمات انقلابی رنگی در روسیه را ایجاد کند. از نظر آنان انقلاب رنگی کودتایی است که نیروهای آمریکایی زیرساختهای آن را فراهم کردهاند اما با ماسک شورشهای مردمی کشور را در خطر قرار میدهند و از نظر «بروگان» و «سالداتوف» رئیسجمهوری و مشاورانش تلاش کردند «قدرت ملی» را از طریق فضاهای سایبری و با قانونگذاری و ارعابی که سرنوشت تلویزیون ملی در دهه پیش را منعکس میکند، بازگردانند.
اینکه کرملین برای برگرداندن این قدرت سایبری تا کجا پیش خواهد رفت مبهم است. ماه اخیر اتفاقی افتاد که کاربران از ارتباط تنگاتنگ دولت و شرکتهای اینترنتی باخبر شدند. پس از شکست خط هوایی روسیه در «سینای» وزارت خارجه روسیه از شبکههای اجتماعی این کشور مانند «وی کانتاکت» (Vkontakte) استفاده کرد تا کاربران مصری فعال را شناسایی کرده و به 20000 از این افراد پیغام هشداری فرستاد.
این دو پژوهشگر معتقدند استفاده از سانسور در فضای اینترنت نه تنها کاربران را دچار وحشت کرده بلکه به صنعت روسیه ضربه میزند. در دو دهه و نیم گذشته صنعت کشور از طریق دانش تکنولوژی پیشرفت شایانی کرده است.
مارکهای داخلی چون موتور جستجوی «یاندکس»(Yandex) یا آنتی-ویروس معروف «کاسپرسکی» (Kaspersky) بسیار نادرند اما در سایه نظام تسلیحاتی روسیه شکست خواهند خورد. این دو شرکت در فضایی رشد کردهاند که به کاربرانشان نوید دنیایی آزاد و بیمحدودیت داده بودند.
محدودیتهای اینترنتی اخیر روسیه این نوید را نقض میکند و تکنولوژی در این کشور رشد چندانی نخواهد داشت. اگرچه این شرایط بسیار ناراحتکننده است اما کتاب «وب قرمز» را برای خوانندگان روسیه مدرن جذاب میکند.
نظر شما