به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) از قم، آیت‌الله سبحانی در مراسم افتتاحیه کتابخانه عمومی مرکز بررسی‌های حوزه علمیه قم که جمعه (10 مهرماه) برگزار شد، پس از عرض تبریک به مناسبت عید غدیر اظهار کرد: مساله کتاب و کتابخانه‌ها از آغاز اسلام مطرح بوده و همواره عده‌ای برای جلوگیری از ثبت تألیفات و نابودی نسخه‌های مکتوب و کتابخانه‌ها تلاش می‌کردند.
وی گفت: منع کتابت احادیث پیامبر توسط عمربن خطاب، اثر سوئی در پیشرفت فرهنگ اسلام گذاشت به‌طوری‌که در طول سالیان دراز، تلاش برای جمع‌آوری سخنان رسول خدا به تعدادی جزوه‌های مختصر محدود بود.
آیت‌الله سبحانی با اشاره به اینکه در سال 143 هجری قمری، منع کتابت به دستور منصور عباسی لغو شد، افزود: پس از این اقدام، نوشتن احادیث کاملاً آزاد شد و مسلمانان توانستند با پرداختن به ترجمه و تألیف موجب رشد فرهنگ اسلامی شوند.
وی تاکید کرد: شیعه سهم مهم و عمده‌ای در جمع‌آوری سخنان رسول خدا داشت و بسیاری از اصحاب امیرالمؤمنین که به حفظ و نگهداری سخنان ارزشمند پیامبر می‌پرداختند، زمینه‌ساز شکل‌گیری کتابخانه‌های عظیمی در تاریخ اسلام شدند.
آیت‌الله سبحانی یادآور شد: نخستین کتابخانه ارزشمند اسلام، کتابخانه «بیت‌الحکمه» در بغداد با ظرفیت10هزار عنوان کتاب بود. پس از آن کتابخانه «مرحوم سیدمرتضی» با داشتن 80 هزار عنوان کتاب و کتابخانه شیخ طوسی از دیگر کتابخانه‌های ارزشمندی بودند که متأسفانه در حمله سلاجقه به بغداد طعمه حریق شدند و تمام آثار آن‌ها از میان رفت.
وی با اشاره به اینکه در طول تاریخ، علمای اسلام اعم از شیعه و سنی در حفظ آثار اسلام کوشیده‌اند، بیان کرد: تلاش مرحوم خواجه نظام‌الملک برای تأسیس کتابخانه مراغه، باعث شد دانشمندانی که از ترس حمله مغول پنهان‌شده بودند دوباره به عرصه آمده و در حدود 400 هزار عنوان کتاب در کتابخانه مراغه جمع‌آوری شود.
آیت‌الله سبحانی گفت: با وجود تلاش مسلمانان در حفظ فرهنگ اسلامی، همواره افرادی در طول تاریخ، به‌عنوان جاسوس یا واسطه، آثار اسلامی را جمع‌آوری کرده و برای فروش به خارج از کشور می‌بردند.
وی با اشاره به شرح‌حال ابن یمین در کتاب «وفیات‌الاعیان» تألیف ابن خلکان ادامه داد: ابن یمین مرد فاضلی بود که در اوایل قرن هفتم هجری برای جمع‌آوری، خرید و انتقال کتاب‌ها به روم تلاش می‌کرد. در همان زمان افرادی بودند که به‌عنوان واسطه و دلال وظیفه بردن این کتاب‌ها را به بیرون از کشور داشتند.
آیت‌الله سبحانی ابراز کرد: در سفری که به ایالت نیوجرسی آمریکا داشتم، به قسمت شرق‌شناسی رفتم و در آنجا با بسیاری از کتاب‌ها و نسخه‌های خطی که در ایران موجود نیست، روبه‌رو شدم؛ مانند «تفسیر تبیان» مرحوم شیخ طوسی که آیت‌الله حجت با تلاش و زحمت زیاد توانستند این کتاب را دوباره جمع‌آوری و چاپ کنند. روزنامه‌های کیهان و اطلاعات نیز از جمله نشریاتی بودند که در آنجا گردآوری و بایگانی شده بود.
این استاد برجسته حوزه علمیه بیان کرد: در سال 1317 شایعه شد که دولت رضاخان تصمیم دارد وارد کتابخانه‌های شخصی منازل شود و کتاب‌ها را به دریا بریزد، عده‌ای از علما تحت تأثیر این شایعه، کتاب‌هایشان را برای فروش در اختیار واسطه‌ها گذاشتند و همین اقدام باعث شد بسیاری از میراث مکتوب اسلامی کشور در دسترس ایرانیان خارج شود.
آیت‌الله سبحانی امکانات تحقیقاتی را در اوایل انقلاب ناکافی و ناکارآمد عنوان کرد و گفت: در آن زمان، اگر کسی می‌خواست در زمینه‌ای تحقیق و پژوهش کند امکانات و منابع مناسبی در اختیار نداشت.
وی با اشاره به اینکه باید در حفظ فرهنگ و آثار مکتوب اسلامی و ایرانی بکوشیم اضافه کرد: احداث کتابخانه از جمله اقدامات مهم و ارزشمندی است که می‌تواند علاوه بر ایجاد فرصت برای استفاده محققان و مولفان، موجب حفظ و درامان ماندن آثار از نابودی و دستبرد افراد سوء استفاده‌گر شود.
آیت‌الله سبحانی ساخت چنین کتابخانه‌ای را در منطقه محروم پردیسان، صدقه جاریه دانست و افزود: محقق تنها زمانی می‌تواند به‌درستی به تحقیق و پژوهش بپردازد که با دسترسی به مخزن کتابخانه بتواند منابع مورد نیاز خود را برای مدتی طولانی در اختیار داشته باشد و به آن مراجعه کند.
وی گفت: منع کتابت احادیث پیامبر توسط عمربن خطاب، اثر سوئی در پیشرفت فرهنگ اسلام گذاشت به‌طوری‌که در طول سالیان دراز، تلاش برای جمع‌آوری سخنان رسول خدا به تعدادی جزوه‌های مختصر محدود بود.
آیت‌الله سبحانی با اشاره به اینکه در سال 143 هجری قمری، منع کتابت به دستور منصور عباسی لغو شد، افزود: پس از این اقدام، نوشتن احادیث کاملاً آزاد شد و مسلمانان توانستند با پرداختن به ترجمه و تألیف موجب رشد فرهنگ اسلامی شوند.
وی تاکید کرد: شیعه سهم مهم و عمده‌ای در جمع‌آوری سخنان رسول خدا داشت و بسیاری از اصحاب امیرالمؤمنین که به حفظ و نگهداری سخنان ارزشمند پیامبر می‌پرداختند، زمینه‌ساز شکل‌گیری کتابخانه‌های عظیمی در تاریخ اسلام شدند.
آیت‌الله سبحانی یادآور شد: نخستین کتابخانه ارزشمند اسلام، کتابخانه «بیت‌الحکمه» در بغداد با ظرفیت10هزار عنوان کتاب بود. پس از آن کتابخانه «مرحوم سیدمرتضی» با داشتن 80 هزار عنوان کتاب و کتابخانه شیخ طوسی از دیگر کتابخانه‌های ارزشمندی بودند که متأسفانه در حمله سلاجقه به بغداد طعمه حریق شدند و تمام آثار آن‌ها از میان رفت.
وی با اشاره به اینکه در طول تاریخ، علمای اسلام اعم از شیعه و سنی در حفظ آثار اسلام کوشیده‌اند، بیان کرد: تلاش مرحوم خواجه نظام‌الملک برای تأسیس کتابخانه مراغه، باعث شد دانشمندانی که از ترس حمله مغول پنهان‌شده بودند دوباره به عرصه آمده و در حدود 400 هزار عنوان کتاب در کتابخانه مراغه جمع‌آوری شود.
آیت‌الله سبحانی گفت: با وجود تلاش مسلمانان در حفظ فرهنگ اسلامی، همواره افرادی در طول تاریخ، به‌عنوان جاسوس یا واسطه، آثار اسلامی را جمع‌آوری کرده و برای فروش به خارج از کشور می‌بردند.
وی با اشاره به شرح‌حال ابن یمین در کتاب «وفیات‌الاعیان» تألیف ابن خلکان ادامه داد: ابن یمین مرد فاضلی بود که در اوایل قرن هفتم هجری برای جمع‌آوری، خرید و انتقال کتاب‌ها به روم تلاش می‌کرد. در همان زمان افرادی بودند که به‌عنوان واسطه و دلال وظیفه بردن این کتاب‌ها را به بیرون از کشور داشتند.
آیت‌الله سبحانی ابراز کرد: در سفری که به ایالت نیوجرسی آمریکا داشتم، به قسمت شرق‌شناسی رفتم و در آنجا با بسیاری از کتاب‌ها و نسخه‌های خطی که در ایران موجود نیست، روبه‌رو شدم؛ مانند «تفسیر تبیان» مرحوم شیخ طوسی که آیت‌الله حجت با تلاش و زحمت زیاد توانستند این کتاب را دوباره جمع‌آوری و چاپ کنند. روزنامه‌های کیهان و اطلاعات نیز از جمله نشریاتی بودند که در آنجا گردآوری و بایگانی شده بود.
این استاد برجسته حوزه علمیه بیان کرد: در سال 1317 شایعه شد که دولت رضاخان تصمیم دارد وارد کتابخانه‌های شخصی منازل شود و کتاب‌ها را به دریا بریزد، عده‌ای از علما تحت تأثیر این شایعه، کتاب‌هایشان را برای فروش در اختیار واسطه‌ها گذاشتند و همین اقدام باعث شد بسیاری از میراث مکتوب اسلامی کشور در دسترس ایرانیان خارج شود.
آیت‌الله سبحانی امکانات تحقیقاتی را در اوایل انقلاب ناکافی و ناکارآمد عنوان کرد و گفت: در آن زمان، اگر کسی می‌خواست در زمینه‌ای تحقیق و پژوهش کند امکانات و منابع مناسبی در اختیار نداشت.
وی با اشاره به اینکه باید در حفظ فرهنگ و آثار مکتوب اسلامی و ایرانی بکوشیم اضافه کرد: احداث کتابخانه از جمله اقدامات مهم و ارزشمندی است که می‌تواند علاوه بر ایجاد فرصت برای استفاده محققان و مولفان، موجب حفظ و درامان ماندن آثار از نابودی و دستبرد افراد سوء استفاده‌گر شود.
آیت‌الله سبحانی ساخت چنین کتابخانه‌ای را در منطقه محروم پردیسان، صدقه جاریه دانست و افزود: محقق تنها زمانی می‌تواند به‌درستی به تحقیق و پژوهش بپردازد که با دسترسی به مخزن کتابخانه بتواند منابع مورد نیاز خود را برای مدتی طولانی در اختیار داشته باشد و به آن مراجعه کند.
نظر شما