به بهانه روز سینما/3
صاحبالزمانی: فیلمسازی و ترجمه اهمیت یکسانی برایم دارند/مشغول ترجمه فیلمنامه «آندری روبلف» هستم
کارگردان و مترجم حوزه سینما در گفتوگو با «ایبنا» گفت: فیلمسازی و ترجمه اهمیت یکسانی برای من دارند. صاحبالزمانی این روزها مشغول نگارش ترجمه فیلمنامه «آندری روبلف» تارکوفسکی است.
«چیزهایی هست که نمیدانی» با بازی علی مصفّا، لیلا حاتمی و مهتاب کرامتی نخستین فیلم صاحبالزمانی است که در سال 1389 ساخته شد. این فیلم در سال 2010 در جشنواره کارلو ویواری جمهوری چک، مورد تقدیر ویژه قرار گرفت. همچنین تدوین فیلمهای «پلّه آخر» ساخته علی مصفّا و «در دنیای تو ساعت چند است؟» ساخته صفی یزدانیان از دیگر کارهای شاخص صاحبالزمانی است. به مناسبت روز سینما گفتوگویی با این سینماگر و مترجم داشتهایم که در ادامه آن را مطالعه خواهید کرد.
ترجمه و نقد فیلم برای شما مهمتر است یا فیلسمازی؟
هیچکدام، شاید هم هر دو. در واقع هم فیلمسازی را خیلی دوست دارم و هم ترجمه متنهایی را که دوستشان دارم. نمیتوانم بگویم کدامشان مهمترند. البته مدتهاست که فرصت نمیکنم به هیچ کدام از این دو برسم. برای خود من در این سالها آنقدر کار جنبی پیش آمده که هنوز نتوانستهام فیلمنامه فیلم دومم را کامل کنم و همینطور ترجمه فیلمنامه «آندری روبلف» تارکوفسکی را که بسیار دوستش دارم، تمام کنم.
شما سالها در زمینه طراحی صدا در سینما فعالیت داشتید. با توجه به اینکه در این حوزه کتابی به فارسی وجود ندارد، چرا در این زمینه کتابی را ترجمه و تالیف نکردید؟
این کار، کار بسیار مهم و بزرگی است و باید کسی آن را انجام دهد که سالها در ایران و یا خارج از کشور درسش را به شکل آکادمیک خوانده باشد و در عین حال کار حرفهای هم کرده باشد.
البته درباره صدابرداری و صداگذاری کتاب به زبان فارسی منتشر شده است، اما طراحی صدا با صداگذاری در فیلم تفاوت دارد. بخشی از صداگذاری در واقع به مهندسی صدا و پالایش صدا برمیگردد ولی طراحی صدا در واقع طراحی ایدههای صوتی است که به کار فیلم بیاید و طیف گستردهتری را شامل میشود. مثلا طراح صدا به کارگردان و آهنگساز هم مشاوره میدهد که کدام صحنه موسیقی لازم دارد و کدام ندارد یا از کجا تا کجا موسیقی بیاید، در واقع نظرش را با توجه به صدای کل فیلم میدهد.
آیا در دیگر کشورها کتابهای آموزشی در زمینه طراحی صدا وجود دارد؟
من در خارج از کشور و در تیتراژ فیلمها ندیدهام که عنوان «طراح صدا» وجود داشته باشد. در هالیوود که مطلقا چنین حرفهای نداریم و فقط گروه صدابرداران هست و گروه میکس، اما در سینمای متفاوت ایران که به سینمای هنری اروپا شبیه است، از عنوان طراحی صدا استفاده میشود، چون با این دید به فیلمها توجه میشود که عنصر صدا میتواند به ابعاد زیباییشناختی فیلم چیزی اضافه کند؛ اما در نهایت این کار بیشتر شخصی، ذوقی و سلیقهای است و مثلا در دانشگاهها فکر نمیکنم بشود واحدی به عنوان طراحی صدا در نظر گرفت.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره کتاب «آندری تارکوفسکی» نوشته شان مارتین و ترجمه فردین صاحب الزمانی به نشانی زیر مراجعه کنید:
نظر شما