به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) به نقل از روابط عمومي بنياد ايرانشناسي، صنايع ‌دستي و هنرهاي سنتي بخشي از ميراث فرهنگي و نشان هويت تاريخي و فرهنگي ملت‌ها است. كشور ايران نيز از جمله کشورهايي است که در اين زمينه موقعيت ويژه و ممتازي دارد و صنايع‌ دستي آن به ‌عنوان هنری برخاسته از فرهنگ و تمدن این مرز و بوم، در تمامي دنيا شناخته شده است.

بر اين اساس، از آنجا که امروزه پاره‌اي لغات و اصطلاحات جديد در عرصة صنايع و هنرهاي گوناگون وارد شده، حفظ لغات و اصطلاحات مربوط به اين صنايع و هنرها ضروري است. همچنين صيانت از اين لغات به شکل گرد آوردن آنها در يک مجموعه مدون، به عنوان «اصطلاح‌نامه»، کمک شاياني به اهل پژوهش خواهد كرد، تا جداي از جست‌وجوي زمانبر و دشوار، در ميان منابع متعدد، به مرجعي مطمئن و مناسب دسترسي يابند. بر اين اساس، بنياد ايرانشناسي طرح «اصطلاح‌نامه صنايع دستي و هنرهاي سنتي» را با پرداختن به صنايع معماري و فلزكاري آغاز کرد.

در اصطلاح‌نامه معماري، حدود 4450 مدخل دربارة هنرهاي وابسته به معماري سنتي؛ شامل: گچبري، آجرکاري، کاشي‌کاري، آينه‌کاري، ارسي‌سازي، زمردگري، نقاشي ديواري و کاربندي (از 126 منبع) ارائه شده است. همچنين در اين مجموعه از واژه‌ها و اصطلاحاتي که در گويش‌هاي محلي مختلف به‌کار ‌رفته‌اند نيز بهره گرفته شده و همين امر اين واژه‌نامه را از ساير آثار مشابه خود متمايز كرده است.

به علاوه، فلز و صنایع دستی مربوط به آن نیز به نوبه خود یکی از عرصه‌های درخشش فرهنگ و هنر ایرانی است. کشف فلز در ایران، از دوران کهن، سبب آفرینش صنعت و هنری شد که تاریخ هفت‌هزار ساله آن گواه روشنی بر توانایی و دستیابی هنرمندان ایرانی به هنری تازه و تکامل آن طی قرون متمادي بوده است و فلزکاری به عنوان یک هنر و صنعت با سابقة درخشان در ایران، شایسته توجه پژوهشگران علاقه‌مند به هنرهای ایرانی است.

بر اين اساس، در اصطلاح‌نامه فلزكاري، جدا از مراجعه به فرهنگنامه‌ها و لغتنامه‌ها، از 100 منبع معتبر پژوهشي استفاده شده و براي نخستين‌بار واژه‌نامه‌ای از لغات و اصطلاحات مربوط به صنایع دستی فلزی مشتمل بر 3300 مدخل جداگانه استخراج شد، که در آن واژه‌های رشته‌های گوناگون فلزکاری؛ از جمله میناکاری، قلمزنی، ملیله‌کاری، طلاسازی و... آورده شده است؛ در حالی که واژه‌نامه‌های پیشین این حوزه تنها به یک رشته از فلزکاری اکتفا کرده‌اند.

یکی ديگر از نقاط قوت این اثر، توجه به واژه‌هایی است که در گذر زمان و با ورود مظاهر تمدنی جدید، در مشاغل و هنرهای سنتی ایرانی به تدریج به بوته فراموشی سپرده شده‌اند. به علاوه این اثر اصطلاحات گوناگوني درباره مواد و ابزار کار، تزئينات و طرحهای فلزکاری، واژگان مربوط به حرفه‌های مرتبط و... را نیز در برمي‌گيرد.

مجري طرح «اصطلاح‌نامه معماري» ندا صحراپيما و فائزه عقيقي و مجری طرح «اصطلاح‌نامه فلزکاری» زهره شیرین‌بخش، از پژوهشگران بنياد ايران شناسي هستند. كار بر روي اين اصطلاح‌نامه در سال 1391 آغاز شد و پس از بازسازي و ويراستاري دوباره در پايان سال 1393 (اصطلاح‌نامه معماري) و در ابتداي سال 1394 (اصطلاح‌نامه فلزكاري) به زيور چاپ آراسته شدند.

«اصطلاح‌نامه معماري» با بهاي 245000 ريال و «اصطلاح‌نامه فلزكاري» با بهاي 200000 ريال در دسترس علاقه‌مندان قرار دارد.