شخصيت شهيد در تبلور آرمان‌هاى اوست
آیت‌الله خامنه‌ای در زمان مبارزه با رژیم طاغوت با شهید بهشتی مراوده و دوستی داشتند. از همین رو ایشان با شناخت نزدیکی که از خلق و خوی این شهید دارند، درباره واژه شهید و مقام شهادت با استناد به کتاب قرآن می‌گویند: «خاصيت طبيعى شهادت، ايجاد بركت و تداوم و گشايش در حركت به سمت تعالى و كمال است. اين‌كه خداوند متعال در قرآن شهيد را زنده معرفى می‌كند و در عرف اسلامى و اصطلاح متشرعه به كشته راه خدا (شهيد يعنى شاهد، ناظر و حاضر) اين به اين معناست كه خون شهيد ضايع نخواهد شد؛ شخصيت شهيد كه تبلور همان آرمان‌هاى او و آرزوهاى اوست، از ميان مردم رخت بر نخواهد بست؛ اين خاصيت شهادت است. آن كسانى كه اين حقيقت را از بن دندان درك كرده‌اند و تصديق كرده‌اند، براى آنها كشته شدن در راه خدا به هيچ وجه ضايعه به حساب نمى‌آيد؛ بلكه يك افتخار است، يك اقبال بزرگ است؛ آن را مي‌خواهند، آن را از خدا مي‌طلبند؛ آن را مثل يك حاجت بزرگ، در ذكر و مناجاتِ خودشان با خدا مطرح مي‌كنند.»
ایشان درباره ویژگی‌های شهدای هفتم‌تیر و به ویژه آیت‌الله بهشتی با اشاره به نترس بودن، مومن و مخلص بودن و التزام به عمل عنوان کردند: «به گمان من، از جمله برترين‌هاى اين راه، شهداى هفتم تير بودند. بسيارى از اينها را ما از نزديك مي‌شناختيم؛ يا در جريان مبارزات، يا در جريان حوادث بعد از پيروزى انقلاب، اينها را آزموده بوديم، ديده بوديم، شناخته بوديم؛ حقيقتا جان، بر كف دست داشتند و آماده شهادت بودند. اگر به آنها خبر مي‌رسيد كه در اين راه شهيد خواهند شد، نه فقط مرعوب نمي‌شدند، خائف نمي‌شدند، بلكه خرسند مي‌شدند؛ بشارتى بود براى آنها. در رأس همه آنها هم، شهيد بزرگوار و عزيز ما، شهيد آيت‌الله بهشتى بود؛ يك انسان معتقد، مؤمن، مخلص، صادق، جدى در كار؛ آن‌چه مي‌گفت، معتقد بود؛ و به آن‌چه معتقد بود، در عمل ملتزم بود. خطر را هم مي‌شناخت؛ مي‌دانست ميدان، ميدان مين است. هر آنى، هر ساعتى بيم از دست دادن جان هست؛ ليكن در عين حال بى‌محابا، با نگاه به هدف، در اين راه پيش مي‌رفت و نمي‌هراسيد.»
مقام معظم رهبری با توصیف نحوه چگونگی شکل‌گیری شخصیت‌های تاریخی و برشمردن ویژگی‌های بارز آنها از جمله یکسانی حرف و عمل در رفتارشان فرمودند: «يكى از خصوصيات اين شهيد عزيز اين بود. منطقى بود، پايبند به اصول و مبانى بود؛ يك اصولگراى به معناى حقيقى كلمه محسوب مي‌شد. بر سر اصول با كسى ملاحظه نمي‌كرد. ما مي‌ديديم؛ بعضى‌ها سعى مي‌كردند با حيله و ترفند و روش‌هاى متعارف و معمول، او را جذب كنند يا از مواضع خود تنزل بدهند، او را وادار به مماشات كنند؛ ليكن او بر سر مواضع خود محكم ايستاده بود. شخصيت‌هاى تاريخى و اثرگذار، اين‌جور شكل مي‌گيرند؛ اين‌جور در جامعه ظهور مي‌كنند و ماندگار مي‌شوند؛ «انّ الّذين قالوا ربّنا اللَّه ثمّ استقاموا». گفتن، آسان است؛ عمل كردن، دشوار است؛ استمرار عمل، بمراتب دشوارتر است. بعضى فقط مي‌گويند؛ بعضى اين گفته را در عمل هم نشان مي‌دهند، اما نمي‌توانند در مقابل حوادث عالم، در مقابل طوفان‌ها، در مقابل تمسخرها، در مقابل طعنه‌زدن‌ها، در مقابل دشمنى‌هاى غيرمنصفانه طاقت بياورند، لذا متوقف مي‌شوند؛ بعضى به اين اكتفاء هم نمي‌كنند كه متوقف بشوند، عقب‌گرد مي‌كنند؛ مى‌بينيد ديگر.»
نقش دستگاه قضا، يك نقش تعيين‌كننده و حياتى است
رهبر انقلاب سپس درباره اهمیت قوه قضائیه به ویژه در نظام جمهوری اسلامی و حساسیت آن در این نظام بیان کردند: «عزيزان من! تا وقتى در قاموس ما، در فرهنگ ما، در منطق ما، شهادت بر همين سطح از اعتبار وجود داشته باشد، بدانيد هيچ قدرتى «چه قدرت‌هاى مستكبر كنونى، و چه بمراتب قوى‌تر از اينها» نخواهد توانست بر جمهورى اسلامى و ملت ايران فائق بيايد و اما در باب قوه قضائيه. حقيقتا يك بخش فوق‌العاده حساس از نظام كشور، قوه قضائيه است. در همه جاى دنيا همين است؛ نقش دستگاه قضا، يك نقش تعيين‌كننده و حياتى است؛ ليكن در نظام جمهورى اسلامى كه مبناى نظام و مشروعيت نظام متكى است به حق و عدل «اين پايه‌ى اساسى نظام ماست» دستگاه قضا حساسيت مضاعفى پيدا مي‌كند.»
ایشان سپس با اظهار امیدواری از پاک بودن مسئولان قوه قضائیه و با تاکید بر پررنگ شدن زمینه امید و خوشبینی در این قوه گفتند: «مجموعه مسئولان ارشد قوه قضائيه، مجموعه پاك، سالم، خوش‌سابقه، وارد و صميمى‌اند؛ اين چيزى است كه انسان را اميدوار مي‌كند. در سطح قوه هم بحمداللَّه قضات فاضل، روشن‌بين، شجاع و درست‌كردار كم نيستند؛ اينها همه حقايقى است كه وجود دارد. به مرور زمان نقاط كور شناخته شده است، كارهاى لازم دانسته شده است، برنامه‌ريزى‌هاى خوبى انجام گرفته است يا نياز به آنها احساس شده است؛ اينها همه اميدبخش است. ليكن زمينه‌ى وجود اميد و خوشبينى بايد منجر بشود به يك تحرك وسيع و جدى، براى اين‌كه اين اميد ثمر بدهد؛ واقع قوه قضائيه خودش را نشان بدهد. بارها عرض كرده‌ايم: بايد قوه‌ى قضائيه به وضعيتى برسد كه در سطح كشور، هر جائى، هر كسى احساس مظلوميت كرد، به خود نويد بدهد كه مي‌روم سراغ قوه قضائيه، حق خود را مي‌گيرم و مظلوميت خود را برطرف مي‌كنم. اين اميد بايد در دل همه‌ى آحاد اين كشور به وجود بيايد.»
مقام معظم رهبری در ادامه سخنرانی خود با مقایسه نظام قضا در دوره طاغوت و پس از انقلاب اسلامی و شرایط ایده‌ال برای این قوه در شرایط کنونی کشور اظهار کردند: «البته اين اميد آسان به دست نمى‌آيد؛ بايد به قدرى مراجعاتِ دادخواهانه با نتائج عادلانه و منصفانه همراه بشود كه بتدريج اين اميد در دل مردم به وجود بيايد. البته ما نمي‌خواهيم قوه قضائيه امروز را با قوه قضائيه قبل از انقلاب و دوران طاغوت مقايسه كنيم؛ آن كسانى كه آن روزها را ديده‌اند، مي‌دانند؛ آن روز جائى كه هيچ اميدى به روى انسان نمي‌گشود، قوه قضائيه بود؛ اين‌جور نبود كه كسى احساس كند كه به اين در مراجعه خواهد كرد و دلخوش از آنجا برخواهد گشت؛ نه، در متن قوه قضائيه، كار غيرعادلانه، ناشى از بى‌توجهى، ناشى از بى‌تقوائى، به قدرى زياد بود كه كسى در قوه قضائيه هيچ اميدى نداشت، مگر به مدد پارتى و پول و زور و از اين چيزها؛ بنابراين ما نمي‌خواهيم قوه قضائيه خودمان را با آن مقايسه كنيم و دلخوش شويم كه خوب، ما بحمداللَّه امروز قضات فاضلى داريم، قضات منصفى داريم، كارهاى خوبى انجام مي‌گيرد؛ ما مي‌خواهيم قوه قضائيه را مقايسه كنيم با آن وضعيتى كه شايسته نظام جمهورى اسلامى است. اين، تلاش لازم دارد. يكى از تلاش‌ها همين است كه عناصر مؤمنى و عالمى و باانصافى به قوه قضائيه جذب شوند. البته نيروى انسانىِ خوب در داخل قوه احتياج دارد به نظارت از موضع بالا و مديريت بر كاركردها. انسانِ خوب در معرض لغزش و انحراف قرار مي‌گيرد. اين‌جور نيست كه انسان‌هاى خوب، هميشه خوب باقى خواهند ماند؛ نه، امتحان‌ها براى همه هست؛ بايد مراقب امكان لغزش‌ها در همه احوال بود. اين يك جريان است؛ جريان نيروى انسانى؛ كه خوب، اهميت هم دارد.»
نگاه نقادانه به شيوه‌هاى ديوان‌سالارى مهم است
ایشان با انتقاد از شیوه قضاوت با تقلید از روش‌های منسوخ کشورهای اروپایی بیان کردند: «آن چيزى كه اهميتش از مسئله نيروى انسانى كمتر نيست، مسئله ساختار ديوانى قوه قضائيه است. دائم بايد به دنبال نو كردن ساختارها و به‌روز كردن وضعيت قوه در مجموع ساختارى آن بود. عرض نمي‌كنيم كه ما ثبات را از سازمان قوه قضائيه بگيريم؛ نه، ثبات و استقرار، در عين نگاه نقادانه به شيوه‌هاى ديوان‌سالارى غلط، كه بعضا ميراث گذشته است و بعضا تقليد از كشورهاى اروپائى است، آن هم از روش‌هاى منسوخ آنها. اين نكته مهمى است؛ بايد به اين توجه كرد. گاهى ساختارها جورى است كه كار مرافعه را مشكل مي‌كند، نتائج را غير اطمينان‌آور مي‌كند، انسان‌هاى خوب را در خود غرق مي‌كند. اين هم يك مسئله است، كه يك جريانى است؛ بايد دائم توجه داشت.»
رهبر انقلاب با اشاره به لزوم بازبینی و تجدیدنظر در قوانین قوه قضائیه فرمودند: «يكى هم مسئله قوانين است. قوانين و مقررات در داخل قوه قضائيه بايستى مورد توجه قرار بگيرد، مورد تجديدنظر قرار بگيرد، قوانين لازم به ميدان بيايد. البته ما اطلاع داريم كه آئين دادرسى و قوانين جزا، با تفصيل فراوان، در چرخه تصويب قرار دارد؛ اين بايستى به كل قوانين تعميم پيدا كند. گاهى يك قانون غلطِ باقيمانده از دوران طاغوت (دورانى كه اساس قوه‌ى قضائيه بر مبناى غلطى بود) مشكلاتى را ايجاد مي‌كند. تعارض در قوانين، مشكلات گوناگونى را براى دادگاه‌ها به وجود مى‌آورد. سال گذشته عرض كرديم؛ عدم انطباق احكام دادگاه‌هاى بدوى با دادگاه‌هاى بعدى، بسيارى‌اش ناشى از همين مشكلات است؛ اينها بايستى اصلاح بشود. البته كار سنگين و عظيمى است.»
آن‌چه از سخنان مقام معظم رهبری در این گفتار استنباط می‌شود، این است که شخصیت‌های اثرگذار تاریخی از جمله شهید بهشتی با پایبندی به اصول و مبانی در جامعه شکل می‌گیرند و به آسانی از صفحه تاریخ و اذهان جامعه پاک نمی‌شوند. از طرفی ایشان نگاه نقادانه را برای دستگاه قضا لازم و ضروری می‌شمارند و معتقدند که دائم بايد به دنبال نو كردن ساختارها و به‌روز كردن وضعيت در این قوه در مجموع ساختار آن بود. در عین حال که ثبات در این قوه را نیز قابل تامل می‌دانند.
نظر شما