دکتر حسین آخانی، برنده دهمین جایزه ملی محیط زیست، در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) درباره وضعیت نشر محیط زیست اظهار کرد: مشکل اساسی در حوزه نشر محیط زیست، میزان ترجمه در مقایسه با تألیف است. تألیف در این حوزه بسیار اندک صورت می‌گیرد، چراکه نویسندگان ایرانی مانند مؤلفان خارجی فرصت کافی برای تولید کتاب وزین در اختیار ندارند. برای افزایش تألیف در حوزه محیط زیست، به تغییر نگاه و حمایت مسئولان نیاز داریم.
بخش دولتی کتاب‌های تخصصی بخواند
وی درباره تأثیر تولید کتاب در بهبود وضعیت محیط زیست افزود: بدون تردید، نشر کتاب در بهبود وضعیت محیط زیست کشورمان مؤثر است، اما در صورتی نشر به محیط زیست کمک می‌کند که متولیان امور اجرایی بخش دولتی خود را به مطالعه کتاب‌هایی که به قلم متخصصان این حوزه نوشته می‌شود، ملزم بدانند.
آخانی با انتقاد از رویکرد برخی مسئولان در اداره مباحث حوزه محیط زیست گفت: متأسفانه جریان پیمانکاری و ساخت و ساز در حوزه محیط زیست جریان دارد. سال‌هاست شاهدیم دستگاه‌های اجرایی خرابکار‌ی‌های خود و متخصصان کار خودشان را انجام می‌دهند. مشخص نیست که چه زمانی این دو به هم می‌رسند تا براساس تعادل به توسعه پایدار نائل شویم.
دانشگاه به محل تولید مدرک تبدیل شده است
این عضو هیأت علمی دانشکده علوم دانشگاه تهران، درباره مؤلفه‌های نویسنده کتاب‌های حوزه محیط زیست اظهار کرد: محیط زیست شامل بخش‌های مختلفی اعم از زیست‌شناسی، جانور‌شناسی، شهری و آلودگی هوا، آموزش و اطلاع‌رسانی است که نشان از گسترده‌ای این شاخه دارد. در حوزه تخصصی من یعنی زیست‌شناسی هرساله شاهد دانش‌آموختگی تعداد زیادی دانشجوی زیست‌شناسی هستیم که البته بازخورد این میزان کارشناس در جامعه قابل توجه نیست، چراکه دانشگاه به محل تولید مدرک تبدیل شده است.
آخانی ادامه داد: ایران با تربیت 233 هزار مهندس، بعد از کشور‌های چین و ایالات متحده آمریکا، در جایگاه سوم جهان قرار دارد. تربیت دانش‌‌آموخته و به دنبال آن تولید کتاب از نظر کیفی در شرایط مطلوبی قرار ندارد و به‌عبارتی دیگر براساس نیاز به پذیرش دانشجو اقدام نمی‌کنیم. انتشار کتاب با عناوین متنوع در شمارگان پایین نیز نتیجه این نوع عملکرد است.
کتاب‌های زیست‌محیطی آمریکا و استرالیا به‌درد ما نمی‌خورد
مؤسس بخش گیاه‌شناسی موزه تاریخ طبیعی ایران، درباره لزوم ترجمه در حوزه محیط زیست گفت: مشکلات زیست‌محیطی ما مباحثی بومی است، بنابراین کتاب‌های زیست‌محیطی آمریکا و استرالیا به‌درد ما نمی‌خورد. تمایل به ترجمه کتاب‌های محیط زیست بیشتر به دلیل آسان بودن فرایند ترجمه نسبت به تألیف است. منافع ترجمه نیز در گرایش اهالی قلم به این‌کار بی‌تأثیر نیست.
وی عنوان کرد: در صورتی‌که به قانون کپی‌رایت بپیوندیم، بعد از مدتی تمایل به ترجمه به سوی تألیف تغییر پیدا خواهد کرد.
توجه به تالیف گروهی در موسسات انتشاراتی مطرح دنیا
آخانی درباره وضعیت نشر کتاب‌های تخصصی در مؤسسات بین‌المللی چاپ کتاب افزود: منابع قابل اعتنای حوزه زیست‌شناسی در مؤسسات انتشاراتی مطرح دنیا به‌صورت گروهی تولید می‌شود؛ کتاب‌هایی که از سوی عده‌ای ویراستار حرفه‌ای و البته آشنا با مباحث حوزه محیط زیست بررسی می‌شود.
این فعال حوزه محیط زیست، با اشاره به تجربه شخصی خود در تدوین کتابی در سطح بین‌المللی گفت: یکی از فصل‌های یک کتاب را که از سوی انتشارات اشپرینگر به چاپ رسیده است برعهده داشتم، اما این فصل از سوی دانشگاه تهران مورد پذیرش واقع نشد، چراکه معتقد بودند امتیاز این تألیف به دلیل گروهی بودن کار باید بر 30 تقسیم شود و این در حالی است که امتیاز انتشار یک مقاله فارسی بیش از امتیاز یک فصل کتاب در سطح بین‌المللی خواهد شد. معتقدم چنین برخورد‌هایی موجب تشویق برای فرد نویسی می‌شود.
برنده دهمین جایزه ملی محیط زیست، درباره انتشار جدید‌ترین کتابش اظهار کرد: کتاب «گیاهان و پوشش گیاهی شمال غربی خلیج‌فارس» با همکاری یکی از دانشجویان پیشینم به دو زبان انگلیسی و فارسی از سوی انتشارات دانشگاه تهران، به‌صورت تمام رنگی در 512 صفحه، اوایل سال جاری منتشر شد.
شنبه ۲۳ خرداد ۱۳۹۴ - ۱۶:۱۵
نظر شما