به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، نشست خبری مجموعه «تاریخ جامع ایران» با سخنرانی سیدمحمدکاظم بجنوردی(رئیس مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی)، سیدصادق سجادی(معاون پژوهشی مرکز و سرویراستار بخش ایران بعد از اسلام مجموعه)، دکتر فتح‌الله مجتبایی(مشاور عالی بخش ادیان مرکزدایره المعارف بزرگ اسلامی)، دکتر محمود جعفری‌دهقی(سرویراستار بخش تاریخ پیش از اسلام این مجموعه) سه‌شنبه 19 خردادماه در مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی برگزار شد.
 
«تاریخ جامع ایران» خلا دانش ما را پر می‌کند

فتح‌الله مجتبایی گفت: دایره‌المعارف بزرگ اسلامی به عنوان مرکز و محور یک سلسله کارهای علمی و فرهنگی بزرگ دیده شده و مانند یک اشعه از یک مرکز نورانی که به خارج تششع پیدا کند، جلوه‌های دیگری نیز داشته است. آن‌چه در تششعات این مرکز بوده، آثار مهمی است. از جمله آثاری درباره اعلام و اطلاعات جغرافیایی، دایره‌المعارف تهران که تا کنون دو جلد آن منتشر شده و آثار مهم و قابل تامل دیگری نیز انتشار داده است.
 
وی با اشاره به اهمیت مجموعه «تاریخ جامع ایران» بیان کرد: این مجموعه یکی از تالیفات مهم مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی است که در 20 جلد منتشر شده و این اثر با همکاری استادان برجسته تالیف یافته، یکی از خلاء‌های دانش ما را پر می‌کند. البته در هند خیلی زودتر از ایران این کار انجام شد و به این کمبودهای فرهنگی کشورشان توجه و خلاها را پر کردند.
 
مشاور عالی بخش ادیان دایره‌المعارف بزرگ اسلامی اظهار کرد: این مرکز تلاش می‌کند خلاهای فرهنگی ایران را پر کند و این «تاریخ جامع ایران» اثری است که به تاریخ پیش از اسلام و به سلسله‌های هخامنشی، اشکانی، ساسانی و از طرفی به تاریخ بعد از اسلام و سلسله‌های حکومتگر در ایران تا دوره قاجار می‌پردازد. البته بخش گسترده این مجموعه درباره تاریخ ایران بعد از اسلام است. در این دوره خلا آشکاری در بیان تاریخ ایران وجود داشت که با این مجموعه برطرف خواهد شد.
 
سنت به روز کردن آثار، در مرکز دایره‌المعارف جاری است

مجتبایی با اشاره به سنت تالیف آثار در دایره‌المعارف بزرگ اسلامی اظهار کرد: بنده می‌دانم که مجموعه «تاریخ جامع ایران» خلائی که در تاریخ ما بود را پر می‌کند، اما این اثر تمام نمی‌شود، بلکه بر اساس شیوه تالیف آثار در این مرکز این مجموعه پس از 15 سال به‌روز می‌شود. در این مرکز تمام دایره‌المعارف‌ها و دانشنامه‌های منتشر شده پس از یک بازه زمانی مشخص به روز و تمام تحقیقات جدید در آن لحاظ می‌شود. این اصلی است که در این مرکز جاری و برقرار است.
 
وی درباره کمبود آشکار درباره منبع مستند در تاریخ ایران عنوان کرد: پیش از این‌که تاریخ جامع ایران تدوین شد، محققان ما از تاریخ کمبریج و تالیفاتی که مستشرقان درباره تاریخ ایران نوشته بودند، استفاده می‌کردند در حالی که این آثار در 60، 70 سال پیش نوشته شده و از نواقصی برخوردار بود و بعد از تالیف دیگر مورد تجدید نظر قرار نگرفت.
 
انتشار کتاب‌های مرجع؛ تصحیح اشتباهات و اغلاط رایج در ایران

سجادی یکی دیگر از سخنرانان این نشست با اشاره به اندیشه در تولید آثار در مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی گفت: تدوین دایره‌المعارف و کتاب‌های مرجعی که در دایره‌المعارف بزرگ اسلامی تهیه و تدوین می‌شوند، فقط به نیت تولید یک اثر انجام نمی‌شود، بلکه پشت این آثار، اندیشه بلندی قرار دارد. این مرکز شاید از زاویه‌ای، حساس‌ترین نهاد نسبت به فرهنگ ایران در گذشته و فرهنگ جاری آن است. همان‌طور که اشاره شد، این آثار متکی بر آرا و اندیشه‌های استادان و محققان بزرگ کشور است.

وی درباره تلاش مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی در انتشار کتاب‌های مرجع افزود: این مرکز برای خود رسالتی در حوزه ارتقای سطح فرهنگ ایرانی قائل است و قسمت مهمی از اشتباهات و غلط‌های فرهنگی را تصحیح کرده و می‌کند. ما این امر را وظیفه خود می‌دانیم که اشتباهات را تصحیح کنیم. یکی از مظاهر این کار، انتشار کتاب‌های مرجع است. نه فقط برای دانایی بلکه برای آگاهی از گذشته این سرزمین و مهمترین جلوه این کار هم تدوین «تاریخ جامع ایران» است.
 
ملتی که به تاریخ و تمدن خود بی‌اعتنا باشد، محکوم به نابودی است

معاون پژوهشی مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی اظهار کرد: در تالیف مجموعه «تاریخ جامع ایران»، زمانی از محققان خارجی استفاده شده که در ایران در دوره‌ای مدنظر پژوهشگر یا محقق برجسته‌ای وجود نداشته است. با این وجود ما در این مرکز خود را ملزم به تالیف این مجموعه می‌دانستیم زیرا ملتی که چندین هزار سال تاریخ، فرهنگ و تمدن دارد، اگر به آن بی‌اعتنا باشد، محکوم به نابودی است.
 
سجادی عنوان کرد: مجموعه «تاریخ جامع ایران» نخستین تحریر درباره تاریخ کشور است و همچنان جنبه‌های مختلف تحقیق بر دروازه‌های تاریخ اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی ایران باز است. بنده امیدوارم این مجموعه طی سال‌های آینده زیر عنوان تاریخ جامع ایران کامل‌تر و جامع‌تر در هر سال در اختیار هم‌وطنان، ایران‌شناسان ایرانی و غیرایرانی قرار گیرد.

انعکاس ارتباط خوب با شرق‌شناسان در «تاریخ جامع ایران»

جعفری‌دهقی در بخش دیگری از این نشست گفت: مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی در عین حال یک مرکز آموزشی است و ما در این مجموعه در طی دوره‌های آموزشی که اغلب در تابستان است زبان‌های مهجور ایران باستان از جمله زبان عیلامی را آموزش می‌دهیم. همچنین در این مرکز همایش‌ها و کنفرانس‌های مهمی در حیطه تاریخ و فرهنگ ایران برگزار می‌شود مانند همایش «گویش‌ها و زبان‌های ایران» که نتیجه این همایش در قالب یک مجموعه مقاله منتشر خواهد شد.
 
وی با اشاره به ارتباط خوب با شرق‌شناسان و ایرانشناسان بیان کرد: ما در این مرکز ارتباط بسیار خوبی با پژوهشگران و محققان در حوزه ایرانشناسی داریم، توانسته‌ایم رابطه بسیار خوبی با این افراد مطرح و سرشناس برقرار کنیم و نشانه این روابط خوب در کتاب «تاریخ جامع ایران » منعکس شده است.
 
استاد گروه زبان‌های باستانی دانشکده ادبیات دانشگاه تهران اظهار کرد: با وجود این که در مجموعه «تاریخ جامع ایران» از محققان سرشناس غیرایرانی استفاده شده، اما طبق تاکید دکتر مجتبایی این اثر با نگاه و دیدگاه ایرانی تالیف و تدوین شده و جنبه ملی دارد. در این اثر 5 جلد به مطالب بخش تاریخ ایران باستان اختصاص دارد که اغلب جریان‌ها و مباحث تاریخی در آن لحاظ شده و از مقاله‌های مستند و معتبر بهره برده شده است.

سخنرانی سیدمحمدکاظم بجنوردی، رئیس مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی را اینجا (سند هویتی ایرانیان تدوین شد/ مجموعه «تاریخ جامع ایران» در کابین زوج‌های باسواد) بخوانید.