خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- افشار از پراثرترین پژوهشگران معاصر ایران است و گستره پهناوری از فعالیت‌ها، از جمله سردبیری چند نشریه فرهنگی و همکاری با آنها، کتابداری، فهرست‌نگاری، نسخه‌شناسی، تدریس دانشگاهی در داخل و گاهی در خارج، مطالعات ایران‌شناسی، قاجارپژوهی، همکاری در سطوح مختلف با نهادهای متعدد پژوهشی، ایران‌شناسی، پژوهش در مراکز نسخه‌های خطی، از عرصه‌های تکاپوی فرهنگی ـ پژوهشی این استاد فرزانه است. دقت‌های علمی و پژوهشی افشار در حوزه مطالعات خود، طی زمان و با افزایش دانش و تجربه او بارزتر شدند. افشار کتابخانه شخصی‌اش را که مجموعه‌ای غنی و تخصصی به ویژه در زمینه کتابشناسی و ایران‌شناسی است به مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی اهدا کرده است. این مجموعه بیش از 30 هزار عنوان خطی و چاپی است.
 
در دل کوه‌های توچال با افشار آشنا شدم
 
منوچهر ستوده ایران‌شناس، جغرافیدان و استاد دانشگاه و دوست دیرینه افشار به خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران گفت: من در سال‌های دور با مرحوم افشار در دل کوه‌های توچال آشنا شدم. او از جمله‌ بزرگترین مردانی بود که در زندگی‌ام شناختم و با او به سفرهای متعددی رفتم و مجله‌ «فرهنگ ایران زمین» را با همکاری یکدیگر منتشر کردیم.

وی افشار را انسان بی‌نظیری دانست و ادامه داد: زنده‌یاد افشار انسان متکی به خود بود و کارهایی که انجام می‌داد همگی از روی ذوق شخصی‌اش شکل می‌گرفت. من همه کارهای علمی افشار را قبول دارم چراکه از سطح علمی بالایی برخوردار هستند.
 
خاطراتم با افشار را هرگز فراموش نمی‌کنم
 
این ایران‌شناس با سابقه کشورمان که به همراه افشار به سفرهای زیادی رفته است، گفت: همه زندگی من که با او طی شد، سراسر خاطره است. ما 35 هزار کیلومتر را با یکدیگر در اروپا گشتیم و از همه مکان‌هایش دیدن کردیم. من خاطرات زیادی از افشار دارم که هرگز فراموش نمی‌شوند.
 
ستوده بیان کرد: افشار انسان متشخص و سرشناسی بود و کارهای عام‌المنفعه‌ زیادی را در بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار که متعلق به پدرش بود، انجام داده است. وی در طول زندگی‌اش کارهای مغایر طبیعت انسانی انجام نداد و انسانی مانند او کمتر پیدا می‌شود.
 
مهمترین آثار و تالیفات افشار
 
زنده‌یاد ایرج افشار آثار و تالیفات زیادی را از خود به یادگار گذاشته و آثار بسیاری به اهتمام و زیرنظر او انجام گرفته است که از مهمترین آثارش می‌توان به پژوهش‌های ایران‌شناسی (ج 1و2)، چاپ اول، (1384)، دفتر تاریخ، چاپ اول، (1384)، فرهنگ ایران زمین، چاپ اول، (1384)، گلگشت در وطن (سفرنامچه) چاپ اول، تهران: اختران (1384)، نامه‌های تهران، چاپ سوم، (1385)، ریاض الفردوس خانی، چاپ اول، (1385)، یاد یار مهربان(مرزهای شرقی شعر پارسی از تاجیکان ورارودان تا هند، با مقدمه ایرج افشار) و فهرست دست‌نویس‌های فارسی در کتابخانه ملی اتریش و  آرشیو دولتی اتریش در وین اشاره کرد.


 
کتابشناسی ایرج افشار  در سالی که گذشت
 
در ادامه این گزارش، کتابشناسی از آثار افشار که در بازه زمانی سال 93 منتشر شده در زیر آمده است. این آمار و اطلاعات بر اساس داده‌های موسسه خانه کتاب تهیه شده است.
 

• مقالات تقي‌زاده: تاريخ عربستان و قوم عرب

حسن تقي‌زاده ؛ به‌اهتمام:ايرج افشار ؛ به‌اهتمام:ميلاد عظيمي - توس - 426 صفحه - (در22جلد ) - جلد 15 - وزيري (گالينگور) - چاپ 1 سال 1393 - 2200 نسخه –
 

• وقفنامه ربع رشيدي: الوقفيه الرشيديه بخط الواقف في بيان شرائط امور الوقف و المصارف
  
  رشيدالدين‌فضل‌الله ؛ به‌اهتمام:مجتبي مينوي ؛ به‌اهتمام:ايرج افشار - سازمان اوقاف و امور خيريه، اسوه - 386 صفحه - رحلي (سلفون) - چاپ 1 سال 1393 - 1000 نسخه - 500000 ريال

 

• پژوهشهاي ايرانشناسي نامواره دكتر محمود افشار: دربرگيرنده سي و شش مقاله

به‌اهتمام:ايرج افشار ؛ به‌اهتمام:كريم اصفهانيان - بنياد موقوفات دكتر محمود افشار - 678 صفحه - جلد 22 - وزيري (گالينگور) - چاپ 1 سال 1393 - 500 نسخه - 350000 ريال
 

• تاريخ عالم آراي عباسي: شامل وقايع سلطنت شاه عباس از سال پانزدهم پادشاهي

اسكندر بيك‌تركمان ؛ به‌اهتمام:ايرج افشار - اميركبير - 1238 صفحه - (در2جلد ) - جلد 2 - وزيري (گالينگور) - چاپ 5 سال 1393 - 500 نسخه
 

• مقالات تقي‌زاده: نوشته‌هاي پژوهشي در قلمرو ايرانشناسي

سيدحسن تقي‌زاده ؛ مترجم:مرتضي ثاقب‌فر ؛ زيرنظر:ايرج افشار - توس - 220 صفحه - (در22جلد ) - جلد 5 - وزيري (گالينگور) - چاپ 1 سال 1393 - 2200 نسخه - 170000 ريال
 

• مقالات تقي‌زاده: مدارك گاه‌شماري

سيدحسن تقي‌زاده ؛ به‌اهتمام:ايرج افشار - توس - 744 صفحه - (در22جلد ) - جلد 11 - وزيري (گالينگور) - چاپ 1 سال 1393 - 2200 نسخه - 390000 ريال
 

• مقالات تقي‌زاده: تعليم و تربيت

سيدحسن تقي‌زاده ؛ به‌اهتمام:ايرج افشار ؛ به‌اهتمام:ميلاد عظيمي - توس - 162 صفحه - (در22جلد ) - جلد 17 - وزيري (گالينگور) - چاپ 1 سال 1393 - 2200 نسخه - 150000 ريال
 

• مقالات تقي‌زاده: نوشته‌هاي سياسي و سرگذشتي

سيدحسن تقي‌زاده ؛ مترجم:مرتضي ثاقب‌فر ؛ زيرنظر:ايرج افشار - توس - 332 صفحه - (در22جلد ) - جلد 4 - وزيري (گالينگور) - چاپ 1 سال 1393 - 2200 نسخه - 180000 ريال