به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) احسان خزاعی رایزن فرهنگی سابق ایران در گرجستان در نشست «پیوندهای زبانی فرهنگی ایران و گرجستان» که با حضور پرفسور نومادی بارتایا و پروفسور نانا گلاشویلی استادان ایرانشناسی دانشگاه دولتی تفلیس برگزار شد گفت: آنچه امروز در گرجستان با عنوان ایران‌شناسی داریم همان تحصیل در رشته زبان و ادبیات فارسی است. گرجستان از کشورهایی است که دین، خط و زبان خود را حفظ کرده و پس از استقلال و فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی ارتباطش در زمینه فرهنگی و سیاسی با ایران بیشتر شد.
 
وی افزود: آنچه امروز از گرجستان می‌دانیم بیشتر تحت تأثیر گفته‌ها و شنیده‌های روسی است و آنچه گرجی‌ها نیز درباره ما می‌دانند متأثر از نگاه غربی‌هاست؛ به همین دلیل پیوند فرهنگی این دو کشور باید بیشتر از قبل بشود.
 
نخستین پایه‌های گفت‌گوی تمدن‌ها
پرفسور نومادی بارتایا ایران‌شناس، استاد دانشگاه و پژوهشگر ادبیات فارسی در این نشست گفت: نخستین پایه‌های گفت‌وگوی تمدن‌ها در قرن دوازدهم میلادی و همزمان با حکومت سلاجقه در ایران برداشته شد. در آن دوره رابطه ایران و گرجستان از نظر فرهنگی قابل تحسین و قابل تأمل بود.
 
وی افزود:  رشته ایران‌شناسی از سال 1918 و از روز اول تأسیس دانشگاه تفلیس در گرجستان وجود داشت. مکتب ایران‌شناسی گرجی مکتب بزرگی در جهان اسلام است اما شما ایرانی‌ها اطلاع کمی در این زمینه دارید. پس از این‌که در گرجستان رشته ایران‌شناسی به وجود آمد تحقیقات علمی در این زمینه از نو شکل گرفت و وارد مرحله جدیدی شد. در واقع روز استقلال یافتن گرجستان توانستیم با ایران ارتباط مستقلی داشته باشیم و از همان روز بود که رفت و آمد‌ها به ایران بیشتر شد و شکل تازه‌ای به خود گرفت.
 
نویسنده کتاب «گلدان‌های گرجی برای گل‌های ایرانی» اضافه کرد: من 6 سال پیش به ایران آمدم و در کنگره‌ای که در اصفهان برگزار شد شرکت کردم. هر بار که به ایران می‌آیم شگفت زده می‌شوم و با دیدن کتابخانه ملی نیز به این نتیجه رسیدم که کمتر کتابخانه‌ای در دنیا مانند کتابخانه ملی می‌توان پیدا کرد. من از طریق اینترنت نیز کتابخانه‌های بزرگی را دیده‌ام اما هیچ کتابخانه‌ای مانند کتابخانه ملی ایران نیست.
 
وی توضیح داد: من از گرجستان می‌آیم. کشوری که همیشه با ایران روابط سیاسی و فرهنگی داشته. ما در دوران هخامنشیان، ساسانیان و صفویان ارتباط سیاسی زیادی با ایران داشتیم و روابط فرهنگی بین این دو کشور نیز یکی از قدیمی‌ترین روابط فرهنگی در سطح منطقه است. شاید این رابطه در مقاطعی سست شده اما همان‌طور که آقای خزاعی گفتند هیچ‌گاه قطع نشده است.
 
مترجم کتاب «رباعیات خیام» به زبان گرجی ادامه داد: روابط زبانی و پیوندهای ادبی ایران و گرجستان نیز  روابط عمیقی است و من در یکی از کتاب‌هایم به همین موضوع اشاره کرده‌ام که چه‌قدر واژه با ریشه فارسی در زبان گرجی است. همان‌طور که گفتم روابط فرهنگی ایران و گرجستان در قرن 12 میلادی جان تازه‌ای گرفت و این از دوران سلاجقه بارز بوده است. آن زمان روابط سیاسی فراهم بود و شاه ایران نیز خود را مانند مسیحیان گرجستان می‌دانست. بعدها نخستین ترجمه‌ها از شاهنامه و کلیله و دمنه به گرجی منتشر شد و حتی ویس و رامین را نیز به گرجی برگردانیدیم. بیشترین ترجمه‌ها از کتاب های فارسی نیز امروز به شاهنامه فردوسی و کلیله و دمنه و خمسه نظامی گنجوی اختصاص دارد. در قرن 12 بسیاری از آثار فارسی به گرجی ترجمه شد اما در جنگ‌ها و کشمکش‌ها و فراز و فرودهای تاریخی گم شدند و آن کتاب ها امروز در دسترس ما نیستند.
 
این شاعر که به فارسی نیز شعر می‌سراید یادآور شد: امروز سیاست‌مداران در نقاط مختلف دنیا می‌گویند شرق شرق است و غرب غرب است اما این گفته درست نیست و ما باید مبادله‌های فرهنگی را مد نظر قرار دهیم. من ادبیات کلاسیک فارسی را به زبان گرجی ترجمه می‌کنم و سعی دارم در این راستا کمک کنم. هر بار هم که به ایران می‌آیم خاطراتم را از سفر به ایران می‌نویسم. کتاب «واژگان فارسی در زبان گرجی» من نیز به واژگان فارسی می‌پردازد. کتاب «شعر غنایی فارسی» نیز از جمله اشعاری است که به زبان گرجی نوشته شده. این کتاب در واقع همه شعرهای فارسی را از زمان رودکی تا به امروز دربرمی‌گیرد و مجموعه شعرهایی است که در مطبوعات گرجستان از زبان فارسی برگردانده شده. در این کتاب حتی شعری از امام خمینی(ره) نیز وجود دارد.
 
گرجستان دارای تمدنی بزرگ
نانا گلاشویلی نیز در سخنانی کوتاه از احسان خزاعی تشکر کرد و اشاره کرد که استادان و پژوهشگران در گرجستان ایشان را دوست دارند. احسان خزاعی نیز در فرازی دیگر از سخنانش گفت: ایران از نخستین کشورهایی بود که بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوری استقلال گرجستان را به رسمیت شناخت و تبریک گفت. اطلاعاتی که امروز در ایران از گرجستان داریم کم است در حالی است که فاصله دو پایتخت تنها هزار و 400 کیلومتر است.
 
وی توضیح داد: به رغم این فاصله کم ارتباط بین دو کشور اندک است. کشور گرجستان با وجود وسعت و جمعت کمی که دارد دارای تمدن بزرگی است. طی سالیان متمادی بسیاری جنگ‌ها و حملات و اتفاقات در این کشور افتاده است اما همان‌طور که گفتم همچنان سه شاخصه اصلی فرهنگی خود یعنی دین، خط و زبانش را حفظ کرده است. چه بسیار کشورهای آفریقایی مانند مصر که زبان خود را هم از دست دادند. کشور گرجستان شاید کوچک به نظر برسد اما از قدیم‌الایام همواره چشم طمع به آن داشتند. این کشور به اروپا و آسیا راه دارد و از سویی نیز به دریا منتهی می‌شود و اینها موقعیت ویژه‌ای برای این کشور فراهم کرده که برای سیاست‌مداران خارجی نیز اهمیت داشته باشد.
 
وی افزود: اگر بخواهیم دقیق بنگریم پرداختن به ایران‌شناسی در گرجستان بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و در سال 1991 بود. از آن زمان به بعد ایران‌شناسی سطح بالایی از رشته‌های دانشگاهی را به خود اختصاص داد  و مراکز علم و فرهنگی نیز با تاریخ، جغرافیا و سیاست ایران آشنا شدند. از زمانی که دانشگاه دولتی تفلیس نیز تشکیل شد که زمانش 15 سال قبل از تأسیس دانشگاه تهران است رشته ایران‌شناسی در گرجستان شکل گرفت. این دانشگاه امروز ایران‌شناسان متعددی را در خود پرورش داده و امروز بحث‌های جدیدی درباره ایران در این دانشگاه می‌شود. امروز در مراکز دانشگاهی و مراکز آموزشی به ایران پرداخته می‌شود و رشته‌های شرق شناسی به زبان و ادبیات فارسی اختصاص دارد. در یکی از شهرهای گرجستان که به نوعی شهر دوم آن‌هاست رشته زبان و ادبیات فارسی به عنوان نخستین رشته و در برخی دانشگاه‌ها به عنوان رشته دوم تدریس می‌شود.
 
نشست «پیوند‌های زبانی فرهنگی ایران و گرجستان» صبح امروز 27 بهمن در اندیشگاه فرهنگی کتابخانه ملی برگزار شد.