به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) گارگاه داستان‌نویسی موسسه خانه کتاب، عصر امروز 20 بهمن 1393 با حضور فیروز زنوزی جلالی در سرای اهل قلم برگزار شد.

«چه خبر؟» شروع صحبت‌های زنوزی جلالی بود. وی از هنرجویانش خواست که مهم‌ترین اخباری که شنیده‌اند را بیان کنند که یکی از هنرجویان به برگزاری آیین پایانی سی‌و دومین جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران و رونمایی از سایت سرای اهل قلم اشاره کرد.

زنوزی جلالی سپس درباره منتخبان جایزه کتاب سال گفت: در این جایزه از داوران بخش ادبیات بودم. داستان برگزیده نداشتیم و فقط از رمان «گرگ‌سالی» نوشته مرحوم امیرحسین فردی، «قاب خالی» نوشته فهیم عطار و داستان طنزی به نام «آب‌نبات هل‌دار» نوشته مهرداد صدقی قدردانی شد. این نخستین‌بار است که رمانی طنز در جایزه کتاب سال انتخاب می‌شود. در این جایزه همان آثاری را بررسی کردیم که در جایزه جلال بررسی شد.

انتخابی که چرت نویسنده را پاره کرد!
وی ادامه داد: برایم انتخاب رمان «قاب خالی» خیلی جالب توجه بود. رمانی کم‌حجم با پرداخت بسیار هنرمندانه، تصویر‌سازی‌های بسیار عالی، دیالوگ‌های بسیار خوب. مطمئنم با انتخاب این رمان، چُرت خود نویسنده هم پاره شده است! خیلی دوست دارم بدانم واکنش او چه بود. همانطور که درباره احمد بیگدلی که نویسنده گمنامی بود، این اتفاق افتاد. این جایزه او را به شهرت رساند. نویسنده‌ای که «آوای نهنگ» را خلق کرد.

این داستان‌نویس با اشاره به مشکلاتی که در حوزه نثر داستان‌نویسی هنرجویان وجود داشت گفت: من انتظار معجزه از این کلاس‌ها ندارم، زیرا برای آن‌که نثر داستان‌نویسی خوب شود، نیاز است که سال‌ها کار و مطالعه شود. نویسنده باید به نثری ساده برسد که در عین سادگی عمیق است. توصیه می‌کنم همان‌گونه که حرف می‌زنید، بنویسید. می‌توانید صحبت‌های خودتان را ضبط کنید و سپس، همان صحبت‌ها را بنویسید. بار‌ها گفته‌ام که سخنان راوی نباید در داستان شکسته شود. کلماتی مانند «بارون» نباید از زبان راوی بیان شود. راوی باید بگوید «باران» اما گفت‌گو‌های شخصیت‌ها می‌توانند به این شکل نوشته شوند.

مطالعه اندک و قحطی سوژه
زنوزی جلالی از قحطی سوژه داستان به عنوان مشکل دیگر داستان‌نویسان یاد کرد و گفت: داستان‌نویس موضوعی نخ‌نما را انتخاب می‌کند. بخشی از این مشکل به نداشتن مطالعه باز می‌گردد. داستان‌نویس گمان می‌کند تاکنون با زاویه پرداخت وی به آن موضوع پرداخته نشده؛ حال آن‌که پرداختی تکراری است. معتقدم که اطراف ما سوژه‌ها فراوانند. با نگاهی به روزنامه‌ها می‌توان سوژه‌های داستانی بسیاری یافت. می‌گویند نویسنده باید آینه زمان خویش باشد. نویسندگان بزرگ بسیاری درباره مسائل مهم زمان خود آثار با ارزشی خلق کرده‌اند. امیل زولا یکی از آن داستان‌نویسان است.

این مدرس داستان‌نویسی ادامه داد: من هم اکنون حدود 6 رمان در دست تالیف دارم. یک رمان چهار جلدی، رمانی که 80 درصد آن پایان یافته و همین‌طور سوژه‌های ناتمام بسیار. یک نویسنده باید به اطرافش نظر کند؛ نه فقط نگاه! در مسیر رفت و آمد شما رخداد‌های زیادی است که باید با تخیل خودتان آن‌ها را ورز دهید. باید در پی سوژه‌های بکر بود. نویسنده‌ای که نتواند سوژه‌های بکری بیابد، مشکل از خودش است. در کلاس‌های داستان‌نویسی، حتی در سطح دنیا، فقط می‌توانیم آموزش دهیم که چگونه ننویسید!

غلبه بر وسوسه‌ها
وی با تاکید بر این‌که به تعداد انسان‌های روی زمین نگاه‌های مختلف به داستان‌نویسی وجود دارد از هنرجویانش چنین خواست: امتحان کنید که آیا می‌توانید از زاویه دید یک کودک پنج‌ساله، پیرزن، انسان بخیل، انسان رذل و... به یک موضوع واحد درباره آدم‌ها نگاه کنید و داستان ارائه کنید. برای این نگاه، باید به نوع برداشت افرادی که شبیه به شخصیت داستان شما و در اطرافتان هستند، دقت کنید. البته شخصیت داستان شما می‌تواند یک حیوان یا یک شیء خاص هم باشد.

زنوزی جلالی در ادامه از هنرجویانش خواست که درباره مکاتب مختلف ادبی، چکیده‌ای را به کلاس ارائه کنند و گفت: گاهی روحی شیطنت‌آمیز و وسوسه‌ای است که نویسنده را از نوشتن باز می‌دارد. باید بتوانید بر این وسوسه غلبه کنید. لازم است که یک داستان‌نویس با مکاتب داستان‌نویسی آشنا و آثار مرجعی در قفسه کتابخانه خود داشته باشد. از جمله یک فرهنگ لغت و آثاری درباره مکاتب ادبی. بسیار ناراحت‌کننده است که متن داستان نویسنده ایراد املائی داشته باشد. در داوری‌ها آثاری را که دارای دو ایراد این‌چنینی باشند کنار می‌گذاریم.

وی افزود: به عادات نویسندگی خود دقت کنید. تاریخ معاصر کشورمان و هم‌جنس‌های خودمان را بشناسیم. پاره‌ای از نویسندگان کتاب‌هایی درباره گویش‌های مختلف و آداب و سنن کشورمان دارند. از خوشبختی‌های ما این است که مردم متنوعی از نظر فرهنگ و اقلیم هستیم. پژوهش کنید و با انسان‌های طبقه‌ها و شغل‌های مختلف گفت‌و گو و از این پژوهش، یادداشت تهیه کنید. همچنین آثار کلاسیک را مطالعه کنید و دایره واژگان خود را گسترش دهید.

در ادامه این برنامه داستان‌های «دعای خیر پدر» و «معلم» خوانده شد و هنرجویان درباره آن صحبت کردند.