به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) پنجمین و آخرین نشست از سلسله نشست‌های «کتابخانه، موزه و آرشیو (گذشته، حال، آینده)» با عنوان «بهره‌وری اطلاعات و دانش در جامعه (کتابخانه، موزه و آرشیو) دانش‌مدار» عصر سه‌شنبه (30 دی‌ماه) در محل مؤسسه کتابخانه و موزه ملی ملک برگزار شد.
 
«اسپوت» و تحول سازمانی
در این نشست مهندس علی‌اکبر رضایی‌فرد، کارشناس فن‌آوری اطلاعات سازمان فرهنگ و ارتباطات با موضوع «رصد افق» در مبحث آینده‌پژوهی به‌سخنرانی پرداخت و با نگاه به آینده‌پژوهی و ابزار آن، نقش مشارکت اعضای یک سازمان یا مجموعه فرهنگی را در تحول سازمان اساسی خواند.
 
وی افزود: در بحث آینده‌پژوهشی و رصد افق، تمام کارمندان سازمان باید همکاری لازم را انجام دهند. برای تحلیل اتفاقات پیرامون سازمان نقاطی وجود دارد. تکنیک «اسپوت» که به بررسی فرصت، کمبود، نقاط قوت و نقاط ضعف می‌پردازد یکی از روش‌های شناسایی و تحلیل اتفاقات سازمان است که در آن از نظرات خبرگان، مشاوران و تحلیلگران سازمان استفاده می‌شود.
 
رضایی‌فرد در ادامه گفت: اگر قرار است سازمان‌ها به آینده مطلوب برسند، باید آمادگی لازم را برای مواجهه با روند نوظهور، پیش‌بینی آن و شناسایی فرصت‌ها و تهدیدها داشته باشند. این روندها در طول زمان شکل گرفته و به صورت یک پدیده ظاهر می‌شود.
 
وی اظهار کرد: نتیجه رصد افق در سازمان دانشی است که می‌تواند مدیریت را در طراحی اقدام و کنش در قبال آینده یاری رسانند و هرکس براساس آنچه می‌شنود یا می‌بیند به تخیل و دیدگاهی خاص می‌رسد.


 
رصد افق یک سیستم هشدار دهنده
رضایی‌فرد ضمن تاکید بر اهمیت رصد افق در سازمان‌ها ادامه داد: رصد افق به خط‌‌مشی‌گذاران کمک می‌کند تا گستردگی و جزیی‌نگری لازم را در نگاه به آینده ایجاد و حفظ کنند. رصد افق به معنی جمع‌آوری و بهره‌برداری از اطلاعات بدست آمده از رویدادها، روندها و ارتباطات در محیط بیرونی سازمان است.
 
رضایی‌فرد افزود: ویژگی‌های متمایز کننده رصد از سایر فعالیت‌ها، شامل مواردی از جمله تأکید بر شناسایی سیگنال‌های جدید، رصد جامع همه بخش‌ها، شناسایی روندهای بیرونی و پدیده‌های جدید و تأکید بر رویدادهایی با احتمال وقوع پایین اما اثر زیاد است. در واقع رصد افق یک سیستم هشدار اولیه برای سازمان است که می‌تواند همزمان نقاط مثبت و منفی زیادی داشته باشد.
 
وی تصریح کرد: مدل عمومی رصد افق شامل سه بخش عمده رصد افق، تحلیل و ترغیب و تعامل با تصمیم‌گیران برای دستیابی به نتیجه بهتر است. مدل مفهومی «رصد افق» در پنج مرحله و با تأکید بر مبحث یادگیری، سازمان را مجموعه‌‌ای پویا و رو به جلو ترسیم می‌کند.
 
«رصد افق ترکیبی» بهترین راهبرد است
رضایی‌فرد بهترین راهبرد «رصد افق» را رصد «افق ترکیبی» دانست و اظهار کرد: رصد افق ترکیبی، از «رصد گسترده» و «سطح بال»و «رصد سطح پایین» تشکیل شده که در مناطقی خاص انجام می‌شود و نیازمند تحلیل است.
 
این کارشناس در ادامه  در بیان انواع تولیدات متنوع «رصد افق» گفت: «رصد افق» شامل پایگاه داده‌های آنلاین تا گزارش‌های دوره‌ای گسترده است و به فنون لازم برای بهبود اثربخشی مانند فرا رصد، پنل دیده‌بانی، منابع اینترنتی و چشم‌انداز اولیه باز باید توجه داشت.
 
رضایی‌فرد در پایان با اشاره به بحث چرخ‌ آینده‌ها افزود: گاهی نخستین اثر و نتیجه وقوع روندها و مشکلات شناسایی شده در رصد افق به آسانی قابل فهم است اما در دومین، سومین یا چندمین نتایج به آسانی قابل مشاهده و بررسی نیست.
 
نشست «بهره‌وری اطلاعات و دانش در جامعه (کتابخانه، موزه و آرشیو) دانش‌مدار» عصر سه‌شنبه 30 دی‌ماه در محل مؤسسه کتابخانه و موزه ملی ملک برگزار شد.