عادل رئوف، نویسنده کتاب «امام خمینی: گفتمان انقلابی و دولت انقلابی» میگوید: انگیزه این پژوهش زمانی در من ایجاد شد که تصمیم گرفتم وصیتنامه امام را به صورت گسترده و دقیق مطالعه کنم. در لابهلای این مطالعه دریافتم که وصیتنامه مجموعه بینظیری از عناوین، واژهها، اصطلاحات فرهنگی، نظامی، سیاسی، اقتصادی و اخلاقی یا چکیدهای از یک دایرهالمعارف حجیم است.
تاسیس دولتی انقلابی؛ تضمینی برای استمرار و پیوستگی گفتمان انقلابی
این کتاب در هفت فصل تدوین شده و شامل فصلهای «پایداری»، «مساله فرهنگی»، «سیستم دفاعی»، «انقلاب اسلامی»، «فلسطین»، «انقلاب و آینده» و «رهبری» است.
در پشت جلد کتاب با اشاره به مطابقت داشتن مراحل اجرایی و عملی انقلاب از ابتدا تا انتها در گفتار و وصیتنامه امام(ره)آمده است: «گفتمان انقلابی امام(ره) [حتی] در یک برهه زمانی [کوتاه] نیز دچار ایستایی نشده و در گیرودار فراز و نشیبهای ضعف، سستی و غبار گرفتگی قرار نگرفته است؛ به گونهای خود را مجسم ساخته که ابتدا و انتهای آن یعنی از «مراحل نخستین اقدام انقلابی» تا وصیتها و ارشادها، کاملا با یکدیگر مطابقت دارد؛ و اگر این ثبات و یکدستی معنا و مفهومی داشته باشد، معنای آن جز این نیست که امام(ره) سعی در تاسیس دولتی انقلابی داشت، که نه تنها مصداقی برای ارائه یک گفتمان باشد بلکه تضمینی برای استمرار و پیوستگی آن نیز به شمار آید.»
در مقدمه کتاب درباره تلفیق اندیشه دین و سیاست در گفتمان انقلابی امام (ره) میخوانیم: «امام خمینی با تاسیس جمهوری اسلامی، گفتمان سیاسی جدیدی را پیریزی کرد که با تمام گفتمانهای معاصر خود به لحاظ ماهیت و محتوا تمایز مبنایی داشت. در واقع مولفه اساسی این گفتمان، اندیشه حاکمیت اسلام و تلفیق دین و سیاست بود؛ به عبارت دیگر میتوان گفت که نظریه ولایت فقیه دال مرکزی این گفتمان به حساب میآید.»
وصیتنامه امام؛ چکیدهای از یک دایرهالمعارف حجیم
درباره اراده نفوذناپذیر بنیانگذار انقلاب اسلامی در پیشگفتار مترجم این کتاب آمده است: «گفتمان امام خمینی معیار و آرمان جمهوری اسلامی است. مردی که با تأسی از جد بزرگوارش بر مبنای مولفههای اسلام تصمیم میگرفت و برای اجرای آن بدون ذرهای تردید عمل میکرد. نه تهدید غرب و نه تطمیع شرق هیچگاه نتوانست در اراده آهنین این شخصیت الهی تزلزلی پدید آورد.»
مولف در مقدمه کتاب با اشاره به وصیتنامه امام خمینی (ره) آورده است: انگیزه این پژوهش زمانی در من ایجاد شد که تصمیم گرفتم وصیتنامه امام را به صورت گسترده و دقیق مطالعه کنم. در لابهلای این مطالعه دریافتم که وصیتنامه مجموعه بینظیری از عناوین، واژهها، اصطلاحات فرهنگی، نظامی، سیاسی، اقتصادی و اخلاقی یا چکیدهای از یک دایرهالمعارف حجیم است که اگر شخصی بخواهد بر همه جوانب آن اشراف یابد و در آن کنکاش کند، به تمرکز دقیق و همه جانبه در وصیتنامه نیاز دارد.»
در فصل نخست با عنوان «پایداری» درباره جهانی شدن گفتمان انقلابی امام خمینی(ره) میخوانیم: «هنوز چند سالی از عمر گفتمان انقلاب اسلامی ایران نگذشته بود که جهان با گونهای از گفتمان جدید انقلابی مواجه شد؛ گفتمانی که تا کنون از نظر پایداری، سازهها و عوامل تعامل با وقایع جهانی بیسابقه بوده است. گونهای که در مسیر واحدی حرکت میکند، و در شکاف ادعای انقلابی بودن و عمل میدانی انقلابی نمیافتد.»
فقط امام(ره) بود که جواب گلوله را با گل داد
«مساله فرهنگی» در فصل دوم مطرح شده و نویسنده سراغ بررسی نهادهای مهم فرهنگی مانند (سازمان)، (دانشگاه)، (حوزه علمیه)، (وابستگی و غربزدگی)، (فریاد تمدن)، (اصالت اسلام)، (استقلال و رسانهها) رفته و در بخشی از آن آورده است: «همیشه رسانهها در شکلدهی به افکار عمومی و تعیین مواضع عظیم در قبال بحرانها و مسائل سرنوشتساز، نقش بسیار بارزی داشتهاند؛ طوری که آنها(رسانهها) به عنصری از عناصر تربیت اجتماعی، آگاهیبخشی و تحول تبدیل شدهاند. در طی سالهای اخیر به جهان اسلام ثابت شده که رسانههای[خودی] در سطح اجتماعی، تربیتی و سیاسی نقشش را ایفا نکرده است؛ به طوری که این رسانه تابع نمایشهای ظاهری و صوری، و «رتبهای» غیرطبیعی است؛ خواه متعلق به اصلاحات غربی، یا منبع یا نوع مادهای که منبعث از خود این رسانههاست، باشد.»
در فصل سوم با نام «سیستم دفاعی» با اشاره به سیاست تاثیرگذار امام در کشاندن نیروی نظامی شاه به سمت انقلاب میخوانیم: «قبل از پیروزی انقلاب، تفکر انقلابی امام، پشت گلپراکنی در مقابل گلوله سازمان نظامی چه بود؟ نشانهها و الهامات و معانیای که این تفکر را در خود داشت چه بود؟ پس واضح است که امام(ره) قبل از پیروزی انقلابیون امر کرده بود که فرزندان نیروهای مسلح که به روی آنها آتش میگشایند، با پراکندن گل[به سمت آنها] پاسخ دهند. این در حالی است که هیچ رهبر انقلابی تا کنون به چیزی بیشتر از اینکه جواب گلوله را باید با گلوله داد نمیاندیشیده است. فقط امام(ره) بود که جواب گلوله را با گل داد، تا با این روش موثر و تاثیرگذار به دلهای فرزندان سازمان نظامی(ارتشیها) نفوذ کند.
فصل چهارم «انقلاب اسلامی» به بررسی خصوصیات و دستاوردهای انقلاب میپردازد. در این فصل در تشریح دستاوردهای انقلاب آمده است: «تجربه انقلاب باید تنظیم و تدوین شود و به صورتی عمیق تدریس شود؛ چرا که نتایج آن عظیم و متعدد است. شاید ثمره وضوح و کشف حقایق برخی از مفاهیم پیچیده و یا کشف از حرکت اصیل اسلام در زندگی و تفکیک آن از مکاتب اعتدال و سازش مسالهای مهمتر باشد، اما کمترین سهم در مسئولیت اسلامی را دارد، چه بسا دلیل آن این باشد که رسانههای اسلامی، از پرداختن به منطق رسانهای با مدح و مدیحه سرایی اکراه دارد و این کار درست است؛ چرا که ما نمیخواهیم مدحکننده قدرت باشیم اما باید تفکیک، دقت و امانت در انجام مسئولیت صورت بگیرد حتی اگر مدح و ثنایی هم بیان شود.»
رژیم صهیونیستی؛ توطئهای سازمان یافته علیه مسلمانان
فلسطین و ارتباط انقلاب با مساله فلسطین در فصل پنجم «فلسطین» مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نویسنده در این فصل با تاکید بر گفتمان انقلابی در جمهوری اسلامی ایران مساله فلسطین را مورد توجه قرار داده و بر مبنای سخنرانیهای امام(ره) که حجم زیادی از آن به فلسطین اختصاص دارد به چگونگی ارتباط انقلاب اسلامی و مساله فلسطین پرداخته است. در بخشی از کتاب درباره رژیم صهیونیستی میخوانیم: «دیدگاه امام (ره) در مورد رژیم صهیونیستی اینگونه بود که این رژیم پدیدهای خارج از حد و مرز انسانیت است، که یهودیها و ابرقدرتها آن را ایجاد کردهاند؛ پس یهودیان را از جایجای این کره خاکی جمع کردند و به فلسطین آوردند که نتیجه آن باعث آوارگی ساکنان فلسطین شد و این برنامهریزی بینالمللی نه تنها تصادفی یا به گفته خودشان بینالمللی به خاطر ظلم و کشتارهای نازیها علیه یهودیان نبود، بلکه توطئهای سازمان یافته علیه مسلمانان بوده است.»
فصل ششم «انقلاب و آینده» درباره نقش امام در تغییر در طرز فکر امت اسلام آمده است: «از منظر امام(ره)، انقلاب اسلامی نقش مؤثر و عظیم در تعیین نقشه حوادث دیگر جهان اسلام برخوردار بود، ایشان گفتمان انقلابی مداوم، دروس پایداری و اصول استوار این انقلاب را علیه مزدوران غربی مستقر در ایران به کار گرفت و توانست نیروی مؤثری در هدایت حوادث فضای اسلامی و شکل دادن به آن با مشارکت در فرایند این تحول باشد و نیز این تحول در ترمیم و بازگرداندن طرز فکر امت اسلامی و چگونگی تعامل با مسائل بسیار موفق عمل کرد.»
«رهبری» عنوان فصل هفتم را تشکیل میدهد. در این قسمت از کتاب با استناد به یک جمله کلیدی درباره رابطه مردم و انقلاب میخوانیم: «انقلاب اسلامی، انقلاب همه مردم ایران با همه گروه و طیفهایش است. این جملهای است که امام(ره) در سخنانش بسیار تکرار میکرد. از طرف دیگر ایشان از این قضیه که هر ملتی به طور نسبی و نه مطلق میتواند منسجم، هماهنگ و منطبق باشد، حتی در وصیتنامهاش غافل نماندند. البته در حاشیهای از حواشی هر ملتی عناصر مخرب و یا عقبمانده وجود دارد که شاید تصور شود آنها در نتیجه اقدامات معین نظام و اسلام است؛ لکن واقعیت خلاف آن است. قطعا این توهین به اسلام محسوب میشود و بهانه به دست گروههای کینهجو و منفعتطلب میدهد تا جنگشان را علیه انقلاب اسلامی ادامه دهند.»
چاپ نخست کتاب «امام خمینی: گفتمان انقلابی و دولت انقلابی» تالیف عادل رئوف و با ترجمه محمدزمان راستگو در 232 صفحه، شمارگان یکهزار و 500 نسخه و به بهای هفت هزار و 500 تومان از سوی انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده است.
نظر شما