به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) آیین رونمایی از کتاب سخنگوی «فصل شیدایی لیلاها» اثر سید علی شجاعی با حضور چهره‌های ادبی کشور از جمله مصطفی رحماندوست، ساعد باقری، رضا امیرخانی، مریم ‌مه‌نگار، مجری تلویزیون و راویان این کتاب صوتی عصر چهارشنبه 19 آذرماه در سالن همایش‌های کتابخانه ملی برگزار شد.

ساعد باقری در این مراسم با اشاره به این‌که ضرورت وجود کتاب‌های گویا از سالیان گذشته در دیگر کشورها احساس شده است، گفت: چندی قبل به رئیس اندیشگاه کتابخانه ملی این موضوع را یادآور شدم که به غیر از کتابخانه ملی، کدام ارگان باید کتابخانه صوتی متون کهن فارسی را فراهم کند.

 پیوند ما با متون کهن در حال از بین رفتن است

وی ادامه داد: سرنوشت ما با کشور ترکیه در ارتباط با تغییر زبان‌مان خیلی متفاوت نیست و از این نظر نباید به خود ببالیم. پیوند ما با متون کهن در حال از بین رفتن است.

باقری افزود: اکنون حدود 30 تا 40 منبع اصلی در قلمرو متون کهن فارسی وجود دارد که باید به طور صحیح خوانده و فهم شوند و من تقریبا آخرین افرادی را که می‌توانند از عهده این کار برآیند می‌شناسم.

وی بیان کرد: زمانی در صدا و سیمای کشور از خطاخواندن اشعار توسط مجریان گله می‌کردیم. نتیجه آن شد که گویندگانی خاص برای برنامه‌های ادبی انتخاب شوند. هزار نفر برای این کار امتحان دادند که از آن میان تنها یک نفر بیتی از سعدی را به درستی خواند.

باقری ادامه داد: یک بار در جلسه دفاع در مقطع دکتری شرکت کردم و شاهد بودم دانشجویی که نصف ابیات شعر خود را بر وزن اشتباه خوانده بدون هیچ اعتراضی از سوی استادان خود با نمره کامل قبول شد درحالی که قیصر امین‌پور که برای مدرک دکترای خود همین نمره‌ها را کسب کرده بود، نوزدهمین فارغ‌التحصیل دانشگاه تهران بود که با نمره کامل قبول شد.

اشتباهات فاحش استادان در نگارش متون کهن

وی یادآور شد: استادان برجسته‌ای هستند که نسخه متون کهن را عرضه می‌کنند و این کتاب به چاپ 40 و 50 هم می‌رسد اما به دلیل درگیر شدن با نسخه بدل و این که کاتب چگونه نوشته است، بیشتر از 200 اشتباه در کار آنها پیدا می‌شود و استاد دیگری با تحسین از این کار، نمونه دیگری را قابل قیاس و رقابت با آن اثر نمی‌داند.

باقری با اشاره به این‌که دشواری کار در تولید کتاب گویا هنوز ناشناخته است، گفت: این کار شناخته شده نیست چون ما هنوز قدم در این کار نگذاشته‌ایم؛ البته قبلا استاد کزازی شاهنامه و مرحوم سید حسن حسینی، بیدل را خوانده بودند. یک ساعت خروجی برای چنین کاری به ساعت‌ها زمان نیاز دارد.

وی نقد آثاری چون کتاب‌های گویا را که سابقه تولید آنها کم یا اصلا انجام نشده غیرمنصفانه دانست و گفت: هنگامی‌که چنین کارهای کمیابی تولید‌ می‌شوند، ارزششان بیشتر مشخص می‌شود.

نثر کتاب «فصل شیدایی لیلاها» خوب، زیبا و شنیدنی است

این شاعر طراحی کتاب سخنگوی «فصل شیدایی لیلاها» را برای 340 دقیقه خوب ارزیابی کرد و افزود: نثر کار خوب، زیبا و شنیدنی است اما حساسیت‌های مربوط به ویراستاری به نثر اشکالاتی وارد کرده است. نویسنده در نثر به شدت طرفدار صرفه‌جویی در کلمه است و جمله‌های نیمه‌تمام که در نوشتن مشکلی ایجاد نمی‌کنند اما در بیان، مفهوم را نمی‌رسانند، وجود دارد.

باقری ادامه داد: موسیقی اثر نیز بسیار زیبا کار شده و نقش کمانچه در آن بسیار جدی است. تعابیر شاعرانه زیبایی هم در کتاب وجود دارد اما آکسان‌های اضافی و نابجا هم در کار گفته می‌شود.

هزینه‌های صرف شده در کارهای آیینی بدون حساب است
وی با انتقاد از صرف پول‌های بی‌رویه به اسم آیینی در کشورگفت: کار‌های بی‌خاصیت و گزارش پرکن و پول‌خرج‌کن به اسم آیینی تا دلتان  بخواهد در حال شکل‌گیری است و هیچ حساب و کتابی هم در این حوزه صورت نمی‌گیرد.


کتاب گویا متعلق به 60 سال گذشته است

مصطفی رحماندوست، شاعر و نویسنده کودک و نوجوان در این مراسم با اشاره به این‌که کتاب گویا متعلق به 60 سال گذشته است، گفت: این کتاب تازه ابداع نشده و ما از این نظر بسیار عقب هستیم و هنوز فکر می‌کنیم کتاب گویا مخصوص نابینایان است چرا که در کتابخانه ملی هم این کتاب در بخش نابینایان قرار دارد.

وی با بیان این که اکنون دنیا پذیرفته که باید در وقت اضافی کتاب را به صورت شنیداری استفاده کرد، افزود: اگر گنجینه واژگان پایه افراد در حیطه شنیداری، 100 باشد در حیطه خواندن به 80 می‌رسد و همین گنجینه واژگان پایه در حیطه نوشتار به حدود 50 می‌رسد.

این شاعر کودک و نوجوان بیان کرد: ما وقتی فقط به کتاب مکتوب تکیه می‌کنیم، حداقل 20 درصد از توانایی خود را در فهمیدن نادیده می‌گیریم اما با استفاده  از کتاب‌های گویا از  همان 20 درصد توانایی خود هم بهره خواهیم برد. 

رحماندوست ادامه داد: همه ما کتاب را می‌خوانیم اما نه به شکل درست، در نتیجه به معنای درست آن پی نمی‌بریم اما اگر کتاب را به صورت هدایت‌شده بشنویم، متوجه معنای درست آن خواهیم شد که کتاب‌های گویا چنین خاصیتی دارند.

باید از کتاب‌های گویا حمایت شود

وی در پایان به گسترش امکان فروش کتاب بدون دریافت پول و ترویج کتاب‌های تعاملی اشاره کرد و گفت: کتاب‌های گویا باید حمایت شده و در وقت‌های آزاد از آنها استفاده گردد.

سیدعلی شجاعی نویسنده کتاب سخنگوی «فصل شیدایی لیلاها» دیگر سخنران این نشست بود. او با سپاسگزاری از کسانی که در تولید این اثر با او همکاری کردند، گفت: هرچه نقصان در این کار بود، از جانب من است و هرچه شگفتی و هنر وجود دارد از جانب دوستان و همکارانم است.

شجاعی ادامه داد: از 9 سال قبل این کتاب کار خود را آغاز کرده و تاکنون هیچ ناشر دیگری به جز موسسه نوین کتاب گویا وارد این کار نشده و در این زمینه این کتاب یکه‌تاز است.

وی رسیدن به نقطه بهینه کتاب گویا را ستودنی و قابل تحسین دانست و افزود: کتاب سخنگوی «فصل شیدایی لیلاها»، خوانش بی‌روحی ندارد و موسیقی و کلمات در آن به تناسب استفاده شده و به متن وفادار است.

کتاب «فصل شیدایی لیلاها» اتفاق مبارکی است

شجاعی با بیان این که این کتاب اتفاق مبارکی است، افزود: این کتاب سخنگو در مراحل سختی کار خود را طی می‌کند و ای کاش دیده شود.

این نویسنده ادامه داد: برای عاشورا کار کردن دشوار است چون در این زمینه هم محدودیت‌هایی وجود دارد و هم کارهای زیادی انجام شده است. کتاب «فصل شیدایی لیلاها»، اثر نمایشی نیست.

وی در پایان سخنان خود گفت: برای من افتخاری بود که آنچه نوشته‌ام به شکل خوبی از کار درآید و اگر اثر قابل قبولی تولید شده، به دلیل استفاده از انرژی ورای جسمی و مادی است.

مریم مه‌نگار، مجری تلویزیون یکی دیگر از حاضران در این مراسم  گفت: یار بی‌زبان ما بی‌زبان نبوده و خیلی وقت است که سخن می‌گوید. آشتی کردن و کنارآمدن با تکنولوژی به معنای کنارگذاشتن سنت‌ها نیست چراکه فردا همین تکنولوژی به سنت تبدیل می‌شود.

مه‌نگار افزود: هر سال با شروع محرم بغضی راه گلویم را می‌گیرد و فکر می‌کنم امام حسین (ع) و امام علی (ع) هنوز هم مظلوم هستند و نهج‌البلاغه هم همچنان ناخوانده مانده است.

وی در ادامه متنی را برای حاضران قرائت کرد.

در این مراسم مهدی زارع‌‌‌، آهنگساز کتاب «فصل شیدایی لیلاها» نیط درباره آهنگسازی این اثر گفت: سختی این کتاب صوتی، طولانی بودن آن بود. آهنگسازی برای داستان 340 دقیقه ای که یک داستان را بیان می‌کند، باید به دور از تکرار و یکنواختی باشد.

معطوف نشدن به منطقه جغرافیایی خاص

 این آهنگساز ادامه داد: تمام سعی من در این کار، هدایت نشدن به منطقه جغرافیایی خاصی بود. ساخت موسیقی حزن‌انگیز بسیار آسان‌تر از ساخت موسیقی طنز و شاد است اما با این حال باید از تکرار به دور باشد و به منطقه خاصی معطوف نشود به خصوص اگر کاری با مدت زمان طولانی باشد.

وی به بودجه محدود برای ساخت موسیقی کتاب «فصل شیدایی لیلاها» اشاره کرد و گفت: بودجه‌ای که برای ساخت موسیقی این کتاب هزینه شد، به اندازه هزینه استودیوی ساخت یک قطعه هم نبود. من و دوستانم این موضوع را که این کار اثر نو و تازه‌ای است درک کردیم و به همین علت با کمترین هزینه آهنگسازی این کار انجام شد.

زارع کارکردهایی را که برای موسیقی این اثر درنظر گرفته بود برشمرد و افزود: ساخت موسیقی تصویرگرا، شخصیت‌پردازی و معناگرایی در موزیک و استفاده از افکت‌های مکان‌های مذهبی از کارکردهایی بود که برای این کار درنظر داشتم.  

وی در پایان سخنان خود بیان کرد: موسیقی کتاب گویا با اثر تصویری قابل قیاس نیست، پس ما را در موقعیت خودمان قیاس کنید.

در بخش دیگری از این مراسم رونمایی راویان کتاب «فصل شیدایی لیلاها» به نوبت پشت تریبون حاضر شدند. ابتدا غلامحسین مراقبی در سخنان کوتاهی گفت: تولید کتاب سهل و ساده است اما نوشتن و القای پیام، کار دشواری ست.

چرا تلاش تولیدکنندگان این کتاب صوتی را بی‌محابا نقد می‌کنیم؟
مراقبی ادامه داد: این مراسم برای رونمایی از اثری برگزار شده و جای نقد کتاب نیست.

مراقبی افزود: من درتلویزیون برنامه‌ای را برای شیوه صحیح سخن گفتن اجرا کردم اما آن برنامه در ساعت 11 شب از تلویزیون پخش می‌شدف زمانی‌که مردم برنامه‌های شبکه‌های ماهواره‌ای را می‌دیدند. این نکته را به چه کسی می‌توان گفت؟

احسان چریکی دیگر راوی این اثر بود. او با ابراز خوشحالی از حضور در تولید این کتاب سخنگو گفت: من کوچکترین عضو خانواده کتاب گویا هستم و افتخار داشتم چند برگ از این کتاب بزرگ را ورق بزنم آن هم در زمانه‌ای که به دلیل وجود وایبر و واتس‌آپ در دسترس یکدیگر هستیم اما سال‌هاست گرمای دست‌ها و کتاب‌ را از یاد برده‌ایم.

وی در در پایان از انجام کار مشترکی با مهدی زارع، آهنگساز کتاب «فصل شیدایی لیلاها» در خوانش گلستان سعدی خبر داد.   

مسعود میرزایی یکی دیگر از چند راوی این کتاب سخنگو با ابراز خوشحالی از همکاری با مصطفی رحماندوست در این اثر گفت: گاهی در زندگی فراموش می‌کنم که باید چه کاری انجام دهم و نیاز به تلنگر را در خود احساس می‌کنم. از سیدعلی شجاعی ممنونم که تلنگری معنوی را با محول کردن این کار به من زد زیرا هنگامی که برای بار اول متن این کتاب را خواندم، ناخودآگاه منقلب شدم.

نوشتن در زمینه کارهای آیینی و مذهبی با دشواری‌هایی همراه است

میرزایی با بیان این‌که متن این کار برای من بسیار دلنشین بود افزود: نوشتن در زمینه کارهای آیینی و مذهبی با دشواری‌هایی همراه است چراکه همه از پایان کار باخبرند.

شاهین علایی‌نژاد آخرین راوی کتاب بود که پشت تریبون قرار گرفت. او با قدردانی از فاطمه محمدی، مدیر مسئول موسسه نوین کتاب گویا که تولید این اثر بدون حمایت او ممکن نبود، گفت: این اثر با جسارت خانم محمدی ساخته شده و باید هم شنیده شود.

وی با رد این مطلب که کتاب گویا صرفا برای نابینایان تولید می‌شود، گفت: کسانی که برای کتاب‌خواندن پول و وقت هزینه نمی‌کنند، در واقع نابینا هستند. امیدوارم روزی برسد که کتاب گویا که هم فرهنگ، هنر و صنعت است در جامعه جای خود را باز کند.

 این مراسم با تجلیل از راویان و دست‌اندرکاران تولید این کتاب سخنگو پایان یافت.