به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)  جلسه نقد و بررسی کتاب «جامعه و فرهنگ تایلند» در نشست هفتگی مرکز فرهنگی شهر کتاب با حضور محمدعلی ربانی (رایزن فرهنگی سابق ایران در تایلند)، سیدمحمد خلیلی، پژوهشگر و امیر سعید‌الهی، نویسنده کتاب سه‌شنبه 18 آذر در مرکز فرهنگی شهر کتاب برگزار شد. علی‌اصغر محمدخانی، معاون فرهنگی شهر کتاب نیز دبیری نشست را به عهده داشت.
 
آثار کلاسیک ایرانی به زبان تای ترجمه شده است

ربانی با اشاره به اقامت دوازده ساله در تایلند گفت: ما درباره سابقه روابط فرهنگی با این کشور پیشینه مکتوب داریم و شیخ احمد قمی یکی از افرادی است که در قرن 15 میلادی به این کشور برای تبلیغ مذهب شیعه رفته است. بنابراین تایلند متاثر از فرهنگ و تمدن ایرانی است و قدیمی‌ترین مساجد این کشور را شیعیان ایرانی ساخته‌اند، اما در برخی کشورهای دیگر آسیای جنوب شرقی مانند اندونزی با وجود حضور ایرانی‌ها در این کشور به دلیل ورود اعراب آثاری از ایرانی‌ها باقی نمانده است.
 
رایزن فرهنگی سابق ایران در تایلند افزود: همچنین قدیمی‌ترین آثار کلاسیک ایران در حوزه ادبیات مانند شاهنامه، اشعار حافظ و رباعیات خیام از سوی یک ایرانی در قرن 17 میلادی در تایلند به زبان تای ترجمه شده است و اکنون یکی از منابع ادبی کهن در این کشور به شمار می‎‌آیند.

ربانی با اشاره به برخی کاستی‌های کتاب عنوان کرد: به نظر می‌رسد الهی در تحلیل جامعه تایلند دچار یک مثبت‌انگاری مطلق شده است در حالی که این طور نیست و کینه تایلندی بسیار معروف است. تایلندی‌ها در عین حال که افراد ساکت و آرامی هستند اما بسیار خشن هستند و عادت‌های عجیب و غریبی دارند. سطحی‌نگری، منفعت‌طلبی و پول‌پرستی از ویژگی‌های بارز و مشترک مردم کشورهای آسیای جنوب شرقی است.

وی اظهار کرد: در این کتاب روابط فرهنگی ایران، نقش ایرانیان در فرهنگ و تمدن‌سازی در تایلند به طور وسیع مورد شرح و تفسیر نویسنده قرار نگرفته است. ضمن این که یکی از نویسندگان و پژوهشگران ایرانی در یک پژوهش مکتوب ثابت می‌کند که جشن آبریزان در این کشور متاثر از فرهنگ زرتشتی در ایران است. پس با بررسی فرهنگ تایلند می‌توان به نکات مشترک فرهنگی دست یافت که این مهم پژوهش‌های درازمدت و بزرگی را می‌طلبد.

طرح جلد کتاب بی‌تناسب با موضوع آن است

خلیلی یکی دیگر از منتقدان کتاب «جامعه و فرهنگ تایلند» گفت: بعد از مولف کتاب، من نیز در پژوهش کتاب سهم داشتم و نام من نیز روی جلد آن آمده است. کتاب مزبور در دسته کتاب‌های حوزه فرهنگ و دیپلماسی جای می‌گیرد که مخاطبان این کتاب‌ها بیشتر ملت‌ها و سازمان‌های غیردولتی هستند و انتشار این نوع کتاب‌ها می‌تواند اقبال جدیدی در جامعه پیدا کند به ویژه این که تایلند یکی از کشورهای پرتردد از سوی ایرانیان است اما متاسفانه شناخت اندکی از این کشور در بین ایرانیان وجود دارد.

این پژوهشگر با اشاره به نقد کتاب از دو منظر افزود: کتاب از دو منظر ساختاری و شکلی مورد بررسی قرار گرفته است. از لحاظ طراحی جلد، گرافیک جلد و رنگ آن با توجه به این که ما در سیاست رنگ داریم و رنگ‌ها در سیاست معنای ویژه‌ای دارد در این طراحی جلد رنگ تناسب ندارد و تصویر روی جلد نیز جزو تصویرهای خاص این کشور نیست. در پشت جلد کتاب نیز تصاویری از پرچم‌های گوناگون آورده شده که این تصاویر ضرورتی نداشت.

خلیلی ادامه داد: فصل سوم و چهارم کتاب نیز نیاز به جابه‌جایی دارد و در عین این که در پشت جلد کتاب می‌شد بخشی از کتاب را آورد که این مهم نیز انجام نشده است. همچنین در مقدمه کتاب نویسنده سعی دارد در چهار تا پنج صفحه به روح کلی مطالب کتاب اشاره کند که این مهم نیز صورت نگرفته و به روایت‌ها و نشانه‌های تاریخ فرهنگی اشاره نشده است ضمن این که می‌شد به بازشناسی جامعه و فرهنگ تایلند اهمیت بیشتری داد.

وی بیان کرد: در بخش کلیات به مطالب به صورت موجز و مختصر پرداخته شده و تحولات تاریخی و سلسله حاکمان تایلند به خوبی از سوی نویسنده در 30 صفحه بیان شده که رعایت مختصرنویسی در اینجا کار بسیار سختی است که تسلط در پژوهش این امر را ممکن کرده است.

انتشار «سفینه سلیمانی»  پس از 300

سعیدالهی نویسنده کتاب گفت: همگی می‌دانید منابع ما درباره کشورهای جنوب شرقی آسیا ناچیز است و از این کشورها در کتابخانه‌های ما کمتر از 10 عنوان کتاب وجود دارد. بیشتر کسانی که درباره تایلند در ایران کتاب نوشته‌اند چون در این کشور اقامت نداشته‌اند کتاب‌هایی تالیف کرده‌اند که خواننده با آنها احساس غرابتی نمی‌کند.

نویسنده کتاب ادامه داد: با این حال دریانوردان ایرانی که در قرون گذشته از کشورهای جنوب شرقی مانند اندونزی و تایلند (البته آن زمان این کشورها دارای اسامی دیگری بودند) می‌گذشتند اخباری درباره این کشورها می‌آوردند که در کتاب‌های جغرافیایی ما ثبت شده اما به دلیل این که اخبار مستند نیست و با افسانه و رویا آمیخته شده که در نوع خودش جالب است اما به ما شناختی از این کشورها نمی‌دهد.

سعیدالهی اظهار کرد: تایلند با نام «سیام» یکی از نخستین کشورهایی است که در زمان شاه سلیمان صفوی با فرستادن هیاتی به ایران به برقراری رابطه اظهار تمایل می‌کند. شاه ایران نیز به همین منظور هیاتی را به این کشور می‌فرستد که هیات ایرانی در مسیر رسیدن به این کشور با مشکلات و خطرات بسیاری مواجه می‌شود و سفیر انتخابی شاه سلیمان در میانه راه بیمار می‌شود و می‌میرد و هیات بدون سفیر به تایلند می‌رسند و حاصل این سفر کتابی به نام «سفینه سلیمانی» است که 300سال پس از نوشته شدن در سال 1356 از سوی انتشارات دانشگاه تهران پس از تصحیح منتشر شد.

نویسنده کتاب «جامعه و فرهنگ تایلند» بیان کرد: کتاب «سفینه سلیمانی» هنوز مفصل‌ترین کتاب درباره تاریخ و فرهنگ این کشور است که دکتر فاروقی پس از سفر به انگلیس به نسخه خطی این کتاب دسترسی پیدا می‌کند و آن را به ایران می‌آورد و پس از تصحیح منتشر می‌کند. پس از آن در دوره پهلوی نخست علی‌اصغر حکمت به بانکوک می‌رود و اعلامیه برقراری روابط سیاسی منتشر می‌شود.
 
اطلاعاتی درباره ادبیات تایلند حتی در کتاب‌های تاریخ ادبیات جهان نیز وجود ندارد!

محمدخانی در آغاز نشست گفت: وزارت خارجه با استفاده از تجربیات سفرا و دیپلمات‌هایی که در کشورهای مختلف حضور داشتند، کتاب‌هایی را با عنوان «کتاب سبز» برای معرفی کشورهای مختلف تهیه می‌کند که از سوی دفتر مطالعات سیاسی این وزارتخانه چاپ می‌شود و بیشتر بر جنبه‌های سیاسی – اقتصادی کشورها تاکید شده است. از سویی چند سالی است که رایزن‌های فرهنگی مستقر در سفارتخانه‌های ایران در کشورهای گوناگون که از طرف سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به ماموریت فرستاده می‌شوند کتاب‌هایی را که به «کتاب آبی» مرسوم است تحت عنوان «جامعه و فرهنگ کشورها» درباره فرهنگ، تاریخ و تمدن و روابط فرهنگی کشورهای جهان در مرکز مطالعات فرهنگی بین‌المللی منتشر می‌کنند و تا کنون از این نوع کتاب‌ها تقریبا هفت عنوان منتشر شده است.
 
وی با اشاره به هدف از برگزاری این نشست‌ها در شهرکتاب افزود: تلاش می‌کنیم تا در این جلسه‌ها نخست ادبیات و فرهنگ ایران را معرفی کنیم و سپس ادبیات، فلسفه و فرهنگ کشورهای دیگر را با حضور نویسندگان، شاعران و منتقدان آنها بررسی کنیم تا گفت‌وگوهای فرهنگی شکل بگیرد.

معاون فرهنگی شهرکتاب بیان کرد: کتاب «جامعه و فرهنگ تایلند» تالیف سعید امیراللهی 12 فصل دارد که هر فصل یک موضوع را درباره کشور تایلند شرح می‌دهد. وقتی این کتاب را می‌خوانید با فرهنگ، تاریخ، تمدن، سیاست، دین، مذهب، هنر، رسانه‌ها، نظام آموزشی، فرهنک عامه و روابط ایران و کشور تایلند آشنا می‌شوید.

محمدخانی ادامه داد: همچنین در این کتاب آماری از سوی یونسکو درباره برخی مسایل کشور مزبور متعلق به سال 1996 گنجانده شده که نگاهی به آمار انتشار کتاب در کشوری که جمعیتی کمی بیش از ایران دارد، حاکی از این است که هشت هزار و 142 عنوان کتاب در این سال منتشر شده و از طرفی 35 عنوان روزنامه و مجله که روزانه برخی روزنامه‌های این کشور چهار میلیون نسخه انتشار داشته که در مقایسه با شمارگان روزنامه‌های ایران در یک روز آمار قابل توجهی است.
 
وی عنوان کرد: اطلاعات ما از فرهنگ و ادبیات کشور تایلند بسیار اندک است حتی وقتی کتاب‌های تاریخ ادبیات جهان را ورق می‌زدم مطالبی درباره تاریخ و ادبیات این کشور نوشته نشده بود. نویسندگان ایرانی نیز با ادبیات این کشور آشنایی ندارند و تا کنون از تایلند کتابی به فارسی ترجمه نشده است. حال باید با بررسی در فرهنگ این کشور به این موضوع رسید که ادبیات تایلند تا چه اندازه مستقل است و تا چه اندازه فرهنگ آنها تحت تاثیر سایر کشورها قرار گرفته است؟