خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) ـ مختار شکری‌پور: احمد شاملو با انتشارکتاب"آیدادرآینه"وسپس"آیدا، درخت، خنجرو خاطره" اتفاقی اساسی وبنیادین درشعرفارسی رقم زد چراکه چهره معشوق را دگرگون کرد و جلوه ای دیگرازنگاه به عشق را نمایان کرد. به همین خاطر این کتاب‌ها ازجمله اولی جایگاه بسیاربلندی درشعرشاملو و همین طوردرتاریخ شعر فارسی دارند.

حضور"آیدا" نه تنها یک اتفاق بزرگ وتعین کننده وسرنوشت ساز در زندگی واقعی شاملو بلکه یک اتفاق بزرگ درشعرشاملو و به طورقطع درتاریخ شعرفارسی بود چراکه با این اتفاق چهره معشوق درشعرفارسی هم دگرگون شد ومعشوق ازآن عالم ماورایی ذهنی تودرتو واوج آسمان خیال شاعران به زمین آمد وحضوری عینی وملموس یافت. این نقطه عطف در زندگی وشعرشاملو وشعرعاشقانه فارسی یکی ازمباحثی است که درفیلم"آیدادرآینه شاملو"هم توسط صاحب نظران برجسته شعروادبیات ما ازجمله"شمس لنگرودی" و"محمدرضا اصلانی"طرح شده است و بهتراست که مخاطب این نوشته را به دیدن فیلم ارجاع دهم.
 
حلول روح آنیمایی شاملو در یک زن
 لطف بی‌دریغ"آیدا" همواره نصیب من شده است؛ از گفتن نخستین سلامم به او به سال 1381 برسرمزارشاملو. آشنایی بیشترم با وی برای انجام مصاحبه‌ای میّسرشدکه به تاریخ 7 اردیبهشت 1382 درروزنامه شرق منتشر شد. بعدها فرصت مصاحبت دیدارها با او در دهکده‌ای که شاملو را می‌توان درلابلای درختانش تصور کرد و خانه‌ای که"بامداد"هیچ‌وقت در آن غروب نمی‌کند و بر درودیوارش می‌بارد ادامه یافت. دیداربا خانم"آیدا"، حسرت ندیدن شاملو را هم به‌نوعی در من می‌کاست ومی کاهد چراکه او را نه‌فقط به‌عنوان یک معشوق وهمراه صادق و بی نظیر در زندگی شاملو می‌شناسم بلکه با دیدگاه روانکاوانه یونگی هم اگر به این قضیه نگاه کنیم؛ می‌توان پنداشت که روح آنیمایی شاملو در این زن حلول پیداکرده که در شعرهای شاملو که برای آیدا گفته هم آشکاراست. درواقع، آیدا نیمه گمشده شاملو است و بدون هیچ تعارفی زندگی‌اش بازندگی این شاعر به طرز عجیب رمزآلودی درهم‌آمیخته است. همان‌طور که خود شاملو می‌گوید:"بیش‌ترین عشق جهان را به‌سوی تو می‌آورم /از معبر فریادها و حماسه‌ها/چراکه هیچ چیزدرکنارمن/از تو عظیم‌تر نبوده است

گمان می‌کنم که دست ماورایی تقدیر دربه هم رسیدن شاملو وآیدا درکاربوده است تا مسیر سلوک شاعرانه این نابغه هموار شود و اتفاقی را که در شعرمان افتاد رقم زند. فکرکنیدکه اگر شاملو نبود شعرچقدرکم داشت! به‌هرحال، دیدارهایم با آیدا باهدف و بهانه گردآوری گفتارهایی از وی بود که در قالب یادداشت‌هایی درباره شاملو تدوین کرده‌ام. این دیدارهای شوق آور برای من و همسرم "صفورا "تبدیل به خاطره‌های فراموش‌نشدنی ومبارکی شده است و همیشه به آن می‌بالیم. بالاخره آیدا به من اعتماد کرد که فیلمی درباره شاملو بسازم.
 
فیلم مقابل دوربین می‌رود
 تابستان گرم 1387 بود که 3 روزمتوالی به‌اتفاق فیلم‌بردارم"حمید قوامی "به خانه الف بامداد رفتیم وازخانه یادگارهای شاملو همچنین همدم وهمراه چهل‌ساله او"آیدا "فیلم گرفتیم. نصیب شدن این لطف آیدا و شوق ساختن فیلمی درباره شاعری که سالهاست اندیشه‌های ناب انسانی‌اش با تمام لایه‌های متنوع آن دغدغه‌ات بوده و شعرهایش را با نگاه به چشم اندازهای کوههای پربرف و بلوط زادگاهت درشب های زمستانی سرد و سپید و برفی یا شب‌های شهریوری و مهتابی با گوش جان شنیده و سر کشیده‌ای مرا به ساخت مستندی معمولي و کوتاه قانع نکرد. درصدد برآمدم که موضوع به این مهمی را باتحمل وتأمل وهموارکردن سختی‌های بی امکاناتی وبی پولی پیش ببرم و فیلمم را با گفتارها وحضورهنرمندان برجسته فرهنگ وهنرمان، که لطف واعتمادشان بی‌دریغ و فراموش‌نشدنی است، بیارایم. تنها با اتکا به لطف دوستان فیلم‌بردارم: ابوالفضل کریمی اصل، علیرضا سعادت نیا، خالق گرجی وحمید قوامی که بی‌دریغ و بدون چشمداشتی کمکم کردند. درکناراین دوستان، تدوینگر بادانش و خوبم "محمدناصری"هم همراهی و تعامل ویژه‌ای کرد. بالاخره بعدازچند سال سختی‌ها و زحمات به بار نشست. فیلم به دلیل ابعاد گسترده زندگی، شخصیت و آثار شاملو در قالب 2 مستند بلند با عناوین"پروازدردایره حضور" و"در آستانه بامداد" درآمد که همین فیلم "آیدادرآینه شاملو" از دل این دو فیلم ودیگرمتریال ها به یُمن حضوردرجشنواره فیلم"پروین اعتصامی" زاده شد. آیدا، ازیک‌طرف به خاطر ارج نهادن به شاعر گرامی پروین اعتصامی و از طرف دیگر، موضوعیّت جشنواره که ارج نهادن به مقام والای زن است با ارائه این فیلم در جشنواره پروین راضی شد. این اتفاق، می‌توانست منعکس‌کننده نقش جایگاه زنی متشخص با جایگاهی متعیّن در زندگی شاعری جریان ساز باشد که چون بامدادی درشعرزمان خود دمید. همین فیلم را به جشنواره سینما حقیقت هم ارائه کردم که به لطف و نگاه دوستان پذیرفته شد که یک نمایش آن سه‌شنبه 11 آذردرسینما سپیده اتفاق افتاد اما نمایش اصلی آن عصر جمعه در سالن اصلی سینما فلسطین خواهد بود که آیدا هم حضور خواهد داشت. امیدوارم این فیلم با عنایت لطف آیدا کامل‌تر شود تا برازنده نقش جایگاهی که آیدا در زندگی و شعر شاملو دارد باشد و ارائه تصویری کامل‌تر ازایشان در زندگی شاملو دست دهد، چون هنوز به آنچه هست قانع نیستم و این اتفاق فقط دم غنیمت شمردنی است به امید ادامه آن.

 مستند بلند"پروازدردایره حضور"، نیزدرهفتمین جشنواره سینما حقیقت به نمایش درآمد و علاقمندان شاملو در اکران‌هایش صف کشیدند به‌طوری‌که فیلم دریک سئانس اضافی در سینما فلسطین دوباره پخش شد و این روزها هم در آستانه پخش درشبکه ویدیویی کشوراست. مستند بلند دیگرم هم با عنوان "در آستانه بامداد" درباره آثار وعملکرد فرهنگی شاملو در حوزه‌های شعر، ترجمه، زبان، فرهنگ‌عامه ازجمله بحث کتاب کوچه و دیگر دیدگاه‌ها و فعالیت‌های شاملو درباره شاعران بزرگ کلاسیک شعر فارسی است.