مدیرمسئول انتشارات مبتکران در این مراسم گفت: کتاب راهنمای والدین برای آموزش بهتر کتاب‌های درسی بخشی است که برخی مسئولان آموزش و پرورش با آن موافق نیستند. سالیان سال است تعداد زیادی از مسئولان می‌گویند والدین نباید خود را خیلی درگیر درس بچه‌ها کنند چون هدف‌ها را نمی‌دانند و حرف‌هایشان باعث سردرگمی بچه‌ها می‌شود. از طرفی آموزش و پرورش با استفاده کتاب‌های حل‌المسائل و کمک‌درسی برای بچه‌ها مخالف است اما واقعیت این است که هیچکدام از این موضوعات مورد توجه قرار نمی‌گیرند و کماکان انجام می‌شود.
یحیی دهقانی عنوان کرد: لازم است آموزش و پرورش به جای برخوردهای بازدارنده، راهکارهای جایگزین ارائه دهد؛ به عنوان مثال برای سامان‌بخشی کتاب‌های کمک آموزشی جزواتی در اختیار ناشران قرار گرفت تا ناشران براساس آنها در زمینه کیفیت کتاب‌هایی درسی اقدام کنند اما چون از این طرح حمایت نشد ادامه پیدا نکرد.
وی افزود: باید بررسی شود که چرا کتاب‌هایی که مورد قبول آموزش و پرورش است و در جشنواره‌های آنها جوایزی دریافت کرده است در بازار استقبالی از آنها نمی‌شود.
به‌جای مبناهای بی‌سرو ته حداقل 10 متن بدون اشکال در کتاب‌های درسی قرار دهیم
اسدالله شعبانی از دیگر شرکت‌کنندگان این مراسم بعد از خواندن ابیاتی گفت: کتاب‌های درسی باید هم به لحاظ تصویرگری و گرافیک و هم به لحاظ متن و محتوا مورد توجه قرار گیرند و به جای این همه مبناهای بی سرو ته حداقل 10 متن بدون اشکال در کتاب‌های درسی قرار دهند تا دریچه‌ای از دنیای هنر به روی کودکان باز شود و آنها در آینده بتوانند سهمی در تشخیص و تولید فراورده‌های ادبی و هنری خوب داشته باشند و اشعار فارسی را به درستی بخوانند.
شعبانی گفت: زبان‌شناسان و کارشناسان اقرار می‌کنند که زبان فارسی ظرفیت‌های شگفت‌انگیزی دارد و در جغرافیای شگفت ایران بزرگ این زبان همواره کارآیی داشته است.
وی افزود: در کتاب‌های درسی چارچوب‌های زبان فارسی نادیده گرفته شده است و به عنوان مثال جمع‌بستن کلمات فارسی با قواعد عربی به وفور در آنها دیده می‌شود و این امر سبب شده که من به عنوان یک نویسنده بعد از 50 سال هنوز به جای کلمه‌ها از لفظ کلمات استفاده می‌کنم زیرا از ابتدا در کتاب‌های درسی این گونه آموخته‌ام.
این شاعر کودک و نوجوان ادامه داد: باید فضاهای خالی شناسایی شود مثلاً در یک شعر به همه جنبه‌های آن بپردازند؛ مثلا به زیبایی‌های ادبی که در کتاب‌های درسی کمتر به آن اشاره شده است بپردازند. این خلا‌ها باید توسط دوستداران کودک پر شود.
باید توجه داشت زبان مادری هرچه باشد ارزشمند است و من در کتاب‌هایم برای خردسالان، کودکان و نوجوانان سعی کرده‌ام اشعاری به زبان همه اقوام و نژادهای موجود مانند لر، ترک، کرد و ... بیاورم تا بچه‌ها فکر نکنند که ما تک‌صدایی می‌کنیم و همه اشعار به زبان فارسی است.
نباید در مورد تولیدات فکری و فرهنگی زود به داوری برسیم
عباس حاجی‌آقالو، مولف و کارشناس تعلیم و تربیت گفت: کتابی که تولید شده و امروز در این مراسم رونمایی شده است واقعا مسیری بسیار دقیقی را طی کرده و من از آغاز راه در جریان تولید این کتاب بودم و تلاشی را که در پس آن بوده است دیده‌ام. ما نباید در مورد تولیدات فکری و فرهنگی زود به داوری برسیم زیرا در پس این کتاب‌ها تلاش‌های بسیار سختی وجود داشته است.
وی عنوان کرد: برنامه ملی درسی ما در حال پیشرفت است ولی مجبورند الزاماتی را در آن در نظر بگیرند که ممکن است از آن اطلاعی نداشته باشیم. همچنین برداشت ما از بعضی مطالب و روش‌ها با یکدیگر متفاوت است از این رو باید به تلاش‌های صورت گرفته احترام بگذاریم. واقعیت این است، برای این‌که ایده‌ها تبدیل به یک واقعیت شوند مسیر طولانی را پشت سرمی‌گذرانند و در این مسیر ده‌ها شرط وجود دارد که باید مورد توجه قرار بگیرد.
حاجی آقالو ادامه داد: اعتقاد راسخ دارم که دانش تعلیم و تربیت یک دانش همگانی است و باید در اختیار همگان قرار گیرد و هر کسی مانند پدر و مادر خواسته یا ناخواسته نقش معلمی را ایفا می‌کنند. به همین دلیل نه تنها والدین بلکه هر جامعه‌ای می‌تواند سهمی از تعلیم و تربیت داشته باشد.
وی افزود: بسیاری از ویژگی‌های انسان و توانمندی‌هایی که در وجود او نهفته است، باید کشف شود ولی در مدارس این‌طور نیست و استعدادها کاملاً کشف نمی‌شود. به عنوان مثال هوش اخلاقی، وجدان، خویشتن‌داری، احترام، مهربانی و شکیبایی از جمله مواردی است که لزوما همه آنها در مدرسه شکوفا نمی‌شود زیرا مدرسه از نظر عاطفی محدودیت‌هایی دارد که شکوفا شدن این خصوصیات نیاز به وجود فضای خاصی در جامعه دارد بنابراین باید فضاهایی در جامعه برای تشریک مساعی خانواده‌ها فراهم کنیم تا از اعضای خانواده بتوانند به بهترین نحو در این فرایند مشارکت کنند.
حاجی‌آقالو گفت: از موارد خوب این کتاب، این است که آگاهی‌های لازم به صورت نظری در اختیار خانواده‌ها قرار گرفته شده است. در واقع این کار کوششی است که فرصت دست به دست دادن اعضای خانواده برای رشد بچه‌ها را فراهم می‌کند. گاهی می‌بینیم یک کتاب خوب تولید می‌شود اما فرایند معرفی آن کتاب به خوبی انجام نمی‌شود.
وی افزود: نظام آموزشی ما در حال تغییر از پاسخ‌محوری به سوال محوری است و می‌کوشد بچه‌ها را در ارتباط با نادانسته‌هایشان قرار دهد این کتاب نیز سعی کرده کودکان را به طرف تعلیم و تربیت پرسش محور هدایت کند.
حاجی آقالو ادامه داد: باید در تولید هر کتابی 6 نگرانی مخاطبان را برطرف کنیم که عبارتند از نگرانی‌های اطلاعاتی، نگرانی‌های خانواده‌ها، نگرانی‌های کاربردی، نگرانی‌های مربوط به پیامدها، نگرانی‌های همکاری و نگرانی‌های بهسازی که این کتاب در تأمین برخی از این نگرانی‌ها مانند نگرانی‌های کاربردی توانسته به خوبی عمل کند و موفق باشد.
جعفر ربانی، سردبیر مجله رشد نیز در این مراسم گفت: کاری که انجام شده یک ابتکار و حرکتی نو در نشر آموزشی است زیرا ما برای معلمان و دانش‌آموزان کتاب‌های زیادی تولید کرده‌ایم اما برای خانواده‌ها کار کمتری تولید شده است از این‌رو به نظر می‌رسد کار فوق کار بسیار خطیری است.
وی افزود: اکنون باید ببینیم این کتاب از نظر علمی چگونه توانسته با خانواده‌ها ارتباط برقرار کند و فضایی ایجاد کند که بزرگترها بتوانند به بچه‌ها آموزش دهند و من تولید این کتاب را قدم مبارکی می‌دانم. مساله مخاطب این کتاب‌ها چیزی است که بسیار می‌توان روی آن صحبت کرد.
ربانی ادامه داد: این کار باید زمینه‌ای را ایجاد کند برای ورود به این سمت که چگونه فضای خانواده‌ها را فضایی آموزشی کنیم. واقعیت این است که فضای خانواده‌ها با فضای مدارس فرق می‌کند و ایجاد کردن فضا برای کارهای مختلف مخصوصاً کارهای فرهنگی بسیار سخت است این کار می‌تواند زمینه‌ای باشد برای شناخت مخاطبان مختلف مانند کارشناسان آموزشی، اولیا و مربیان و ... .
بچه‌ها هاج و واج، والدین بلاتکلیف
مسعود کوثری مدیر انتشارات علمی و فرهنگی نیز در این مراسم گفت: دنیای ما در حال تغییر است در زمان گذشته بین دنیای تصمیم کبری و حسنک کجایی با مادران نسل من تفاوتی وجود نداشت و مادر به همان سادگی تصمیم کبری و پدر به همان سادگی حسنک کجایی بود ولی امروزه خیلی چیزها تغییر کرده است هم ما و هم فرزندان و هم فضای آموزشی و کتاب‌های درسی با گذشته تفاوت کرده است در واقع آموزش و پرورش ما با برنامه‌های جدید تالیف کتب درسی خیلی پیچیده شده است و می‌خواهد یک مفهوم را در ذهن کودک بکاود و به تدریج آن را رشد و پرورش دهد. این کودک در نهایت بعد از مدرسه به سراغ مادر می‌آید و از او یاری می‌طلبد در حالی‌که مادر سردرگم می‌شود و نمی‌داند چگونه به او کمک کند.
وی ادامه داد: والدین ما به والدین هلی‌کوپتری تبدیل شده‌اند و همه مسئولیت‌ها را خودشان به دوش می‌کشند حتی انجام تکالیف هم به عهده پدرها و مادرهاست. بنابراین آموزش و پرورش نباید به سمتی برود که پدر و مادرها هرچه بیشتر به زیر بار این مسئولیت‌ها بروند.
کوثری گفت: این کتاب‌ها که امشب رونمایی می‌شوند خوب است زیرا به والدین می‌آموزد چگونه با بچه‌هایشان برخورد کنند اما در این میان دو خطر وجود دارد یکی از این‌که فضای نشر ما نباید به طرف کتاب کنکوری برود یعنی اینک بگویند مشکل این است و این هم راه‌حل است خطر دوم هم این است که سیستمی که ما چیده‌ایم بچه‌ها را بلاتکلیف بار می‌آورد. بچه‌ها هاج و واج شده و والدین هم بین خواسته‌های آموزش و پرورش و سبک نوین آموزشی مانده‌اند.
وی افزود: ما باید یک دور دیگر کتابی برای پدر شدن و مادر شدن بنویسیم و در اختیار والدین قرار دهیم یعنی ما کتاب راهنمایی لازم داریم که به ما بگوید مادری کردن برای یک بچه دانش‌آموز چگونه است. یعنی ما کتابی برای والدین بچه‌های دبستانی می‌‌خواهیم که بدانند در چه شرایطی هستند.
آموزش و پرورش ما به دنبال ذائقه می‌گردد
مجید عمیق، مترجم کتاب‌های کودک و نوجوان نیز در این مراسم گفت: در تمام دنیا جامعه به دنبال آموزش و پرورش است. واقعیت این است که آموزش و پرورش ما بسیار فقیر و درمانده است زیرا خودش به دنبال ذائقه می‌گردد اگر آموزش و پرورش توانمند باشد خودش می‌تواند ذائقه ایجاد کند اما آنقدر قوی نیست.
وی عنوان کرد: ما امروزه در جامعه نشر آشفتگی می‌بینیم و هرکسی برای کودکان و نوجوان اثر تولید می‌کند، به‌همین دلیل است کشور ما بیشتر تابع احساسات است تا منطق و وقتی جامعه‌ای تابع احساسات باشد نمی‌تواند کار خوب و بد را از هم تشخیص دهد.
عمیق گفت: ضمن تبریک به انتشارات مبتکران و شورا برای انتشار این کتاب‌ها باید بگویم که این کتاب‌ها زمانی می‌توانند برد داشته باشند که در مجلات، مدارس و جلسات اولیا و مربیان به درستی تبلیغ شوند و والدین از چاپ و انتشار آنها اطلاع پیدا کنند.
در نظام آموزشی والدین به همراهی نیاز دارند
فتح‌الله فروغی مدیر انتشارات شورا از دیگر سخنرانان این مراسم گفت: این یک تکه از پازلی است که ما فکر کردیم مورد نیاز جامعه آموزشی کشور است و از آنجا که کتاب برای معلمان و دانش‌آموزان به صورت فراوان تولید شده بود به ذهنمان رسید که خلا موجود که همان تولید کتاب برای راهنمایی والدین است با تولید این آثار پر کنیم.
این مراسم با حضور عبدالعظیم فریدون، رئیس انجمن ناشران کتاب کودک و نوجوان، محمود آموزگار رئیس هیات مدیره اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران، فتح‌الله فروغی مدیر انتشارات شورا، یحیی دهقانی مدیر انتشارات مبتکران، عباس حاجی آقالو کارشناس آموزش و پرورش، اسدالله شعبانی شاعر و نویسنده کودک و نوجوان، عبدالرحمان صفارپور، مولف کتاب‌های فارسی دبستان، مسعود کوثری مدیر انتشارات علمی و فرهنگی، فرهاد تیمورزاده مدیر انتشارات تیمورزاده و جمعی از مولفان، کارشناسان و اصحاب رسانه عصر دوشنبه (26 آبان‌ماه) ساعت 16 تا 18 در انجمن ناشران کتاب کودک و نوجوان برگزار شد.
نظر شما