خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)- دکتر جعفر آقایانی چاوشی،‌ مترجم «النجاره» اثر برگزیده بیست و نهمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی و استاد‌یار فلسفه علم دانشگاه صنعتی شریف، با حضور در اتاق گفت‌و‌گوی (ایبنا) با انتقاد از برخی نهاد‌های فرهنگی در انتشار آثار چالش‌بر‌انگیز «رازی» از آمادگی خود برای مناظره با مصححان این آثار خبر داد.

شاخصه‌های آثار پزشکی رازی چیست؟
رازی در کتاب‌های خود به‌صورت کلی به تشریح همه بیماری‌های شناخته شده روزگارش مانند حصبه، آبله و طاعون پرداخته است. رازی حتی رساله‌هایی به رشته تحریر درآورده که به مباحث بحث روز پزشکی اشاره دارد. یکی از این رساله‌‌ها به موضوع خوردن میوه قبل یا بعد از غذا پرداخته است. ابن‌سینا،‌ ابن‌میمون از کتاب‌های رازی استفاده کردند و رازی از کتاب‌های بقراط و جالینوس بهره‌ برده است.

چه مؤلفانی در حوزه ترجمه آثار رازی کتاب منتشر کرده‌اند؟
شادروان دکتر محمود نجم‌آبادی و دکتر جلال مصطفوی از جمله پژوهشگرانی هستند که درباره رازی کتاب‌های مطرحی منتشر کرده‌اند. دکترمهدی محقق و دکتر محمود طباطبایی نیز دراین حوزه صاحب تالیفات مطرحی هستند، اما هنوز در ابتدای کار هستیم چرا که آثار رازی فراوان است و ما به مترجمانی نیاز داریم که علاوه بر تسلط بر دانش پزشکی به زبان عربی و پزشکی قدیم نیز آشنا باشند. متاسفانه یافتن چنین اشخاصی بسیار دشوار است.

رازی در برخی آثار به‌عنوان یک فرد ملحد معرفی شده است. درباره این موضوع توضیح بفرمایید.
اگر یه پاسخ کوتاه قانع شوید باید بگویم رازی، نه‌ تنها یک مسلمان بلکه یک متفکر شیعه بوده است. فرقه اسماعیله در تخریب شخصیت رازی نقش اساسی بازی کرده‌؛ فرقه‌‌ای که خود در الحاد ریشه دارد. اسماعیلیه که برای مقاصد سیاسی خود دین را با فلسفه یونان پیوند زده بود با فریب و نیرنگ مردم عادی را همراه خود می‌کرد. اما زمانی که با دانشمندانی مانند رازی که عقایدشان را به چالش می‌‌کشید مواجه می‌شد به ناچار از حربه تهمت بهره‌‌ می‌برد.

رازی را به دلیل تألیف کتابی که در رد عقاید اسماعیلیه نوشته شده بود ملحد و ضد دین شمردند. رازی نه تنها یک مسلمان مؤمن و معتقد، بلکه یک متفکر شیعه بوده است. به همین دلیل مغلوب دشمنان و مورد تخریب و تخطئه آنان به ویژه فرقه اسماعیلیه قرار گرفت. دشمنان شیعه البته انتشار کتاب‌های جعلی و منسوب کردن آنها به ائمه علیهم‌السلام و فلاسفه را برای تخریب شیعیان به کار می‌بردند.

چند نمونه ازاین کتاب‌ها را نام ببرید؟
کتاب «طب الرضا» که به امام هشتم شیعیان منسوب شده است مطالبش به هیچ‌ وجه با مقام شامخ علمی امام بزرگوار همخوانی ندارد. این در حالی است که این کتاب جعلی در بعضی  دانشگاه‌های طب سنتی کشورمان تدریس می‌شود و تاکنون نقدی بر این کتاب نوشته نشده البته نمونه‌هایی از این دست بسیار است، مثل کتاب «حفظ‌البدن» که به اشتباه به فخرالدین رازی منسوب شده است. فخرالدین رازی، نه یک پزشک، بلکه یک فقیه و یک متکلم و مفسر قرآن است بنابراین نمی‌تواند برخلاف قرآن کریم عمل و با تالیف یک اثر به تبلیغ شراب‌خواری بپردازد. در این کتاب می‌خوانیم «بباید، دانستن که منفعت مردم در شراب‌خوردن دو قسم است یکی آن که تعلق به صفای روح دارد دوم آنکه تعلق به قوت تن.»

این کتاب‌ها در کشور ما منتشر شده‌اند؟
این کتاب جعلی با همه ویژگی‌های ضد اسلامی خود در حالی از سوی دو نهاد فرهنگی دولتی، یعنی پژوهشگاه مطالعات انسانی در سال 1390 (در زمان دولت 10) و میراث مکتوب با شمارگان بالا منتشر شده که مصححان و ناشران کوچکترین شکی در اصالت این کتاب نداشتند. بنابراین اگر به دانشمند بزرگی مانند ابوبکر رازی تهمت کفر و الحاد زده می‌شود و این تهمت سال‌ها باقی می‌ماند، نباید شگفت‌زده شویم، زیرا دچار قحط‌ الرجالیم.

آیا انتقاد‌های خود را نسبت به انتشار این کتاب‌ها منتقل کردید؟ در این صورت واکنش چه بود؟ 
بله. پرسیدم آیا با عقل سازگار است که یک فردی مانند فخرالدین رازی کتابی درباره شراب‌خواری بنویسد؟ تنها پاسخی که از مصححان شنیدم این بود که ما کاری به این مسائل نداریم. 

شما در قسمت‌های مختلف گفت‌و‌گو انتقاد‌‌هایی نسبت به مؤلفانی داشتنید که در حوزه ترجمه کتاب‌های رازی فعالیت‌ داشته‌اند و البته دلایلی برای این سخنان خود مطرح کردید. نخست آیا این کتاب‌ها را خوانده‌اید؟ وآیا حاضرید در جلسه‌ای با حضور این مترجمان حاضر شوید و انتقاد‌های خود را مطرح کنید؟ 
بله،‌ آمادگی دارم تا در جلسه‌ای با همه افرادی که نسبت به کتاب‌هایشان انتقادی دارم حاضر شوم.

درباره اهداف همایش «نابغه ملک ری» که 13 آذرماه برگزار شد بفرمائید.
همایش ملی «حکیم محمد‌بن زکریای رازی نابغه ملک ری» 13 آذرماه در مرکز نجوم حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) در شهرری برگزار شد. این همایش‌ها عکس‌العمل طبیعی به نگاه و عملکرد برخی دانشگاهیان غرب‌گرا بود. افرادی که به نظر بنده، نان این مملکت را می‌خورند اما به تبلیغ اندیشمندان غربی مشغولند. یکی از اهداف برگزاری این همایش‌ها پیشگیری ازسردرگمی دانشجویان و ابتلای آنها به خودکم بینی بوده است. احساسات مخربی که از سوی تبلیغات سوء برخی غرب‌گرایان به جوانان القا می‌‌شود.

رازی به‌عنوان یک دانشمند ایرانی دارای ابعاد مختلفی است. همایش «نابغه ملک ری» به کدام بعد رازی می‌پردازد؟ 
رازی از نوادر زمان خود بود و عمرش را به نگارش کتاب و تحقیق صرف کرده است. وی کتاب‌های متعددی در زمینه پزشکی تألیف کرده که متخصصان ما به زحمت قادر به فهم و تحلیل آنها هستند و مهم‌ترین دلیل این درک ناقص نیز انتشار ترجمه‌های تحت‌الفظی از کتاب‌های پزشکی رازی است؛ به عبارتی دیگر، چنان‌که باید و شاید در تحلیل آثار رازی حق مطلب ادا نشده است.