خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- «بالندگی و رشد مشاهیر در جامعه ایران سبب شد تا در برهه‌ای کشور ما از لحاظ فرهنگ و تمدن به سطوحی از پیشرفت دست یابد که یک سر و گردن بالاتر از سایر جوامع بایستد. دورانی که مدیون نشر افکار دانشمندانی همچون فارابی و ابن سیناست.»

آنچه بازگو شد بخشی از سخنان اسماعیل حسن‌زاده بود که با خبرنگار «ایبنا» در میان گذاشت. وی با اشاره به مشاهیر ایرانی افزود: تحقیق و پژوهش درباره مشاهیر از ضروریات جوامع بشری است. به دلیل این که مشاهیر مانند ستون جوامع انسانی هستند و جوامع با اندیشه و فکر آنها به سمت پیشرفت و بالندگی می‌رسد. مشاهیر از طریق نوآوری‌های فکری به قوام و دوام جامعه کمک می‌کنند.

قوام جامعه وابسته به نوآوری‌های فکری است

مدیر گروه تاریخ دانشکده ادبیات، زبان‌ها و تاریخ دانشگاه الزهراء افزود: باورها، ساختارها و رفتارهای جوامع انسانی در گرو اندیشه‌های مشاهیر است. در واقع مشاهیر چراغ‌های تابان در ظلمات راه بشرند و با نوآوری‌های فکری راه تاریک را روشن می‌سازند. باید گفت این مشاهیر هستند که برای مشکلات زیستی و روانی انسان راهکارهای درمانی می‌یابند و هویت جوامع و افراد را تحقق می‌بخشند.
 
وی اظهار کرد: نپرداختن به مشاهیر در تاریخ بسان این است که انسان راهنمایی برای پیمودن راه پر سنگلاخ آینده ندارد. واقعیت این است که امروزه ما بر دوش ابن سینا، حافظ، فردوسی، جوزجانی و دیگران ایستاده‌ایم و با فرهنگ و تمدن غرب و شرق گفت‌وگو می‌کنیم و احساس می‌کنیم با آنها هم قد هستیم، اگر ما از شانه‌های آن بزرگواران پیاده شویم هیچ‌وقت خودمان را هم قد آنها احساس نخواهیم کرد.

تکرار تفکر و راهکارهای برون‌رفت از بحران‌های گذشته

حسن‌زاده بیان کرد: این‌که غربیان در پی‌ ریشه‌های فکری اندیشه‌های نیاکانشان به دوره یونان باستان می‌روند به این دلیل است که فرهنگ آنها در دوره قرون وسطی هم‌قد فرهنگ ایرانی اسلامی نیست. نپرداختن به مشاهیر کلام و صدای ما را رسا نمی‌کند و امکان گفت‌وگوی علمی همسان را از ما سلب می‌کند.
 
 وی ادامه داد: یکی از مهم‌ترین راهکارهای جذاب کردن سرگذشت مشاهیر بیان کردن، تکرار تفکر و بیان راهکارهای برون‌رفت از بحران‌هاست. نخبگان و مشاهیر نباید در خلا برای جامعه معرفی شوند، بلکه باید در بستر جامعه به آنها پرداخت.

مدیرگروه تاریخ دانشکده ادبیات، زبان‌ها و تاریخ دانشگاه الزهراء گفت: متاسفانه ما امروزه مشاهیر را تک ستاره‌هایی می‌دانیم که ظهور کرده‌اند، اما این‌که آنها چگونه پدیدار شدند و چه مسائلی از جامعه را حل کرده‌اند بیان نمی‌شود؛ مثلا، ظهور فردوسی آنی و اتفاقی نبوده بلکه فردوسی در یک روند تکاملی ماندگار شده است. وی از شاهنامه‌های پیش از خود بهره گرفته است، بنابراین با بزرگ کردن زمینه‌های رشد فکری فردوسی می‌توان نشان داد که ظهور فردوسی پیامد انباشت علم در دوران خودش بوده است.

انتشار مجله علمی و پژوهشی نخبگان در ابهام

حسن‌زاده اظهار کرد: به سخن دیگر کاربردی کردن فکر مشاهیر در جامعه نیازمند تحقیق و تدوین سرگذشت آنها و ارائه آن به جامعه در سطوح مختلف از ابتدایی تا دانشگاه است.

 وی افزود: انتشار مجله علمی و پژوهشی درباره نخبگان نیز یکی از راهکارهای گسترش آشنایی جوانان با مشاهیر است. من مدتی پیش ایده انتشار مجله را به معاون بنیاد نخبگان ارائه دادم، اما نمی‌دانم به کجا رسیده است.

حسن‌زاده گفت: همچنین تهیه یک طرح جذاب از سرگذشت مشاهیر با اجتناب از اغراق، تمجید و ستایش‌های بی‌پایه از نکاتی است که نویسندگان و مولفان باید مدنظر قرار دهند، زیرا تدوین طرح‌های اغراق‌آمیز سبب می‌شود که امکان همذات‌پنداری جوانان با آنها کاهش یابد.

* در این باره بخوانید:

1- گفت‌وگو با اصغر محمودآبادی: ایرانیان انگیزه‌ای به مطالعه تاریخ و بازخوانی آن ندارند/ انوشیروان در کتاب‌های درسی کمرنگ است

2- گفت‌وگو با محمدتقی ایمان‌پور: نگارش کتاب‌های تاریخی باید از قید و بندهای سیاسی رها شود/ زندگی مبارزان انقلاب مشروطه را به درستی منعکس نکرده‌ایم

3- گفت‌وگو با داریوش احمدی: کمرنگ بودن مشاهیر تاریخی در کتاب‌های درسی تاثیری جز بی‌هویتی‌ ندارد

4- گفت‌وگو با مهدی محقق: تنوع مشاهیر ایرانی را با سعید نفیسی در کتاب‌های درسی رعایت می‌کردیم

5- گفت‌وگو با علی ططری: دانشجویان علاقه‌ای به یادگیری تاریخ ندارند/پرداختن مقطعی به مشاهیر چاره‌ساز نیست

6- گفت‌وگو با حسن زندیه: معرفی جذاب مشاهیر تاریخی بهتر از صد کتاب درسی موثر است

7- گفت‌وگو با هیبت‌الله مالکی: مشاهیر تاریخی را درگیر حب و بغض‌‌ها نکنید/تنها دلواری نبود که در قیام تنگستان رشادت نشان داد

8- گفت‌وگو با حسن باستانی‌راد: برای شناخت مشاهیر نمی‌توان تنها به اینترنت اکتفا کرد/مشاهیر ایرانی بیانگر غرور ملی هستند

9- گفت‌‌وگو با رضا شعباني: شناسايي مشاهير ايراني، جايگاه کشورمان را در تمدن بشري تعيين مي‌كند

10- برای نسل جوان از مشاهیر تاریخی الگوهای دست نیافتنی نسازیم/ یادداشت زهیر صیامیان

11- گفت‌وگو با ناصر تکمیل‌همایون: برخی فرهیختگان در زادگاهشان هم ناشناخته مانده‌اند/برانگیختن هویت ملی ایران با شناساندن مشاهیر

12- گفت‌وگو با سید سعید میرمحمدصادق: کمرنگ شدن معرفی مفاخر فرهنگی در کتاب‌های درسی به بی‌هویتی می‌انجامد/ لزوم درج سرگذشت مشاهیر تاریخی در دانشنامه­‌های تخصصی

13- گفت‌وگو با علی‌محمد طرفداری: بی‌توجهی به مشاهیر به تضعیف وحدت ملی می‌انجامد/ ضرورت نگاه فراملی به مشاهیر